1. David Attenborough: A Life On Our Planet / David Attenborough: Gezegenimizden Bir Yaşam (2020) – IMDb: 9,0
Yönetmenliğini Alastair Fothergill, Jonathan Hughes ve Keith Scholey’nin üstlendiği “David Attenborough: Gezegenimizde Bir Yaşam” belgeselinde, uzun yıllardır yaptığı doğa tarihi programlarıyla bilinen Sir David Attenborough, yalnızca bir insan ömrü süresinde gezegenin uğradığı değişimi çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. Önceki yıllarda “The Blue Planet” (2001), “Planet Earth” (2006) ve “Our Planet” (2019) adlı yapımlarla izleyiciyle buluşan Attenborough, son belgeseliyle de yeni bir bakış açısı sunuyor. Yalnızca insanlığın yeryüzüne uğrattığı felaketleri gözler önüne sermekle kalmayan ünlü belgeselci aynı zamanda çözüm önerileri de sunarak okyanusları, ormanları, vahşi yaşamı korumanın aslında kendimizi korumak olduğunu vurguluyor.
2. My Octopus Teacher / Ahtapottan Öğrendiklerim (2020) – IMDb: 8,1
Bu yıl “En İyi Belgesel” Oscar Ödülü’ne layık görülen “Ahtapottan Öğrendiklerim”, film yapımcısı ve doğa bilimci Craig Foster’ın Güney Afrika’da serbest dalış yaparken karşılaştığı bir ahtapotla yaşadığı deneyimleri konu alıyor. Pippa Ehrlich ve James Reed’in yazıp yönettiği, vahşi yaşama yeni bir anlayış getiren belgesel, bir ahtapotun yaşantısından çıkarılabilecek dersleri, doğanın önlenemez döngüsünün ne kadar üzücü olsa da gerçekleşeceğini göz önüne seriyor. Belgeseli en ilginç kılan özelliklerden bir tanesi ise Foster’ın bu ahtapotla kurduğu bağ ve arkadaşlık… Foster’ın her gün yaptığı dalışlarla ahtapotun hayat döngüsüne dair elde ettiği inanılmaz su altı görüntülerine ek olarak, belgeselde ikilinin kurduğu duygusal bağa da şahitlik ediyoruz.
3. Free Solo (2018) – IMDb: 8,2
Elizabeth Chai Vasarhelyi ve Jimmy Chin tarafından yönetilen National Geographic yapımı “Free Solo”, dağcı
Alex Honnold’un Yosemite Ulusal Parkı’nda bulunan 915 metre uzunluğundaki El Capitan adlı kayaya solo (emniyet aleti ve ip kullanmadan) tırmanış macerasını konu alıyor. En İyi Belgesel Film Oscar’ı ve BAFTA En İyi Belgesel Ödülü’ne layık görülen belgeselde yer alan tırmanış gelmiş geçmiş en büyük atletik başarılardan biri olarak görülüyor. Ölüm ve yaşam arasındaki sınırda dolaşan belgesel aynı zamanda insanlığın başarabileceği şeylere de yepyeni bir bakış açısı getiriyor.
4. Seaspiracy / Denizlerdeki Komplo (2021) – IMDb: 8,2
Ali Tabrizi’nin yönettiği ve yer aldığı belgesel okyanusların dünyamız için hayati bir öneme sahip olduğunu vurgularken balıkçılık sektörünün verdiği hasarı gözler önüne seriyor. Devasa okyanusların keşfetme merakıyla başlayan belgesel, bulunan her yeni veride daha büyük bir sorunun varlığına işaret ediyor ve bu sorunlar araştırıldıkça yeni sorular da ortaya çıkıyor. Elde edilen veriler, yapılan araştırmalar ve röportajlar, hatta gizli çekimler ile belgesel izleyici, hiç bilmediği ya da farkında olmadığı ‘korkunç’ gerçeklerle karşı karşıya bırakıyor. Belgesel, kullandığı kaynaklar ve ortaya attığı teorilerle birlikte pek çok tartışmayı da beraberinde getirmişti.
5. La Marche de l’empereur / İmparatorun Yolculuğu (2005) – IMDb: 7,5
https://youtu.be/4dK6AvGerPA
2006’da “En İyi Belgesel” Oscar’ını kucaklayan “İmparatorun Yolculuğu” belgeseli, Antarktika imparator penguenlerinin hayatını konu alıyor. Yönetmen koltuğunda Luc Jacquet’nin oturduğu belgesel, Güney Kutbu’nun çetin şartları altında yaşayan penguenlerin beslenme ve çiftleşme döngülerini yakından inceliyor. Oldukça büyüleyici ve detaylı görsellere ek olarak, belgeselin ilginç yanlarından biri de penguenlerin oyuncular tarafından seslendiriliyor olması. Belgeselin İngilizce versiyonunda izleyiciye ödüllü aktör Morgan Freeman’ın sesi eşlik ediyor.
6. The Salt of the Earth / Toprağın Tuzu (2014) – IMDb: 8,5
Juliano Ribeiro Salgado ve Wim Wenders’ın yönettiği “Toprağın Tuzu”, 40 yıl boyunca dünyanın farklı kıtalarında, noktalarında yaşamı belgeleyen fotoğrafçı Sebastião Salgado’nun hayatını ve işlerini izleyiciyle buluşturuyor. 2015’de En İyi Belgesel dalında Oscar Ödülü’ne aday gösterilen film, 2014’te Cannes Film Festivali’nden üç ödülle ayrılmıştı.
7. Grizzly Man / Ayı Adam (2005) – IMDb: 7,8
Werner Herzog’un yazıp yönettiği ödüllü belgesel “Grizzly Man” , ayılara duyduğu ilgiyle tanınan çevreci Timothy Treadwell’in vahşi doğada boz ayıların arasında geçirdiği 13 yaz boyunca yaşadığı deneyimleri konu alıyor. Boz ayıların arasında yaşarken kayda aldığı videolara ek olarak, onu tanıyanların ve yönetmenin kendi yorumlarına da yer veren ilgi çekici belgesel insan ile doğa arasındaki ilişkiye yeni bir pencereden bakmaya yardımcı oluyor. Kendini boz ayıların koruyucusu ilan eden ve ne olursa olsun onların arasında yaşamayı isteyen Treadwell’in, 2003 yılında kız arkadaşı Amie Huguenard ile birlikte bir boz ayı tarafından öldürülmüş olması da hikayeye bambaşka bir boyut katıyor.
8. Chasing Coral / Mercan Peşinde (2017) – IMDb: 8,1
Jeff Orlowski’nin yönetmenliğini yaptığı Emmy Ödüllü “Mercan Peşinde”, yine okyanusların gezegenimizin hayatta kalması için ne kadar önemli olduğunu vurguluyor. Okyanuslardaki türlerin yok olmasının ciddi bir tehdit
olduğunu insanlara nasıl duyurabiliriz sorusuna cevap olarak “XL Catlin Seaview Survey” adlı projeyi
sunuluyor. Bu proje ile insanların okyanuslarda sanal dalış yapabilecekleri, gezebilecekleri platformlar
aracılığıyla tüm dünyaya göstermek hedefleniyor. Fakat keşfedilen şeylerden bir tanesi mercan
resiflerinin ciddi bir şekilde yok olmuş olması. Belgesel, mercanlara dair yeterince bilinmeyen pek çok
şeyi gün yüzüne çıkarıyor ve tüm dünyayı tehdit eden bu sorun belgeselde dalgıç, fotoğrafçı ve bilim
insanlarının yaptığı araştırmalarla detaylı bir biçimde ele alınıyor.
9. Only the Essential: A Hike From Mexico to Canada on the Pacific Crest Trail (2014) – IMDb: 7,6
Yönetmenliğini Colin Arisman’ın üstlendiği “Only the Essential: A Hike From Mexico to Canada on the Pacific Crest Trail”, Arisman ve Casey Gannon’ın 2013 yazında başladıkları beş ay süren ve yaklaşık 4 bin 300 km yol kat ettikleri yolculuğu konu alıyor. İkili, Pasifik Zirve Yolu boyunca Meksika’dan Kanada’ya, ellerinde kameralarla ve yaya olarak yaptıkları yolculuk esnasında doğanın eşsiz güzelliklerine şahit oluyorlar. Henri David Thoreau’dan “Ormana gittim çünkü…” diye bir alıntıyla başlayan belgeselde, izleyici ikilinin kimi zaman sıcak güneşin ya da yağmurun kimi zamansa yıldızların altında yaptıkları yolculuğa an be an şahitlik ediyor.
10. The Ivory Game / Fildişi Oyunu (2016) – IMDb: 7,9
Kief Davidson ve Richard Ladkani tarafından yönetilen “The Ivory Game”in yapımcılığını çevreci kimliğiyle de öne çıkan ödüllü oyuncu Leonardo DiCaprio üstleniyor. Çatışmalar, soruşturmalar, kovalamacalar, gizli kameralarla alınan görüntülerle heyecanın kesilmediği belgesel, yasadışı fil dişi ticareti ile mücadeleyi konu alıyor. Belgesel, Afrika’dan Çin’e uzanan fil dişi kaçakçılığının izini sürüyor ve bu yasadışı ticaretin, hem doğa hem insanlık için
oluşturduğu tehditleri oldukça çarpıcı bir biçimde gün yüzüne çıkarıyor. Filmde yer alanlar arasında Cambridge Dükü Prens William da var.
