Türkiye çağdaş sanat dünyasında etkin faaliyet gösteren galerilere, daha güçlü bir topluluk duygusu ve sürdürülebilir bir dayanışma zemini oluşturmak amacıyla Uluslararası Sanat Galerileri Derneği (USGD) kuruldu. Dernekte Pi Artworks, Sanatorium, MERKUR, Galerist, Versus Art Project, Martch Art Project, Öktem Aykut, Galeri Nev İstanbul, Artsümer, PİLOT ve Ambidexter yer alıyor.
“Sürdürülebilir bir platform oluşturmaya çalıştık”
Minoa Pera’da düzenlenen basın toplantısında bu yeni oluşumun tanıtımı ve önümüzdeki dönem programı paylaşıldı. Pi Artworks Istanbul ve Londra’nın kurucusu ve direktörü Yeşim J. Turanlı, USGD kapsamı ve yapısına dair şu bilgileri paylaştı:
“Amacımız çok basit: Türkiye bazlı galerilerimizin, burada kurulmuş ve faaliyet gösteren galerilerin, sanata ve sanatçının kariyerine destek veren, onun yanında duran bir yapıyla hep birlikte büyümeye çalışmak. Galericilik mesleğinin saygınlığını belli bir noktada tutup daha yukarıya taşımaya, bu ekosistemi genişletmeye ve sürdürülebilir bir platform oluşturmaya çalıştık.
“Bu platformun oluşumu Covid’in hemen sonrasına denk geldi. İlk başta aslında sadece birbirimizle dertleşmek için bir araya geldik. Daha sonra hepimizin ortak amaçları ve ümitleri olduğu ortaya çıktı; yurt dışında var olmak istiyoruz. Hasbelkader, Pi Artworks yaklaşık 13 senedir Londra’da varlığını sürdürüyor ve oradaki galericiler derneğinin karşılaştığı sorularla Türkiye’de karşılaştıklarımızın benzerliğini gördüğüm için bu yapıları bir araya getirmek istedik.
“Kimi zaman kira, kimi zaman fuar, kimi zaman etkinlik gibi konularda bir arada çok daha fazla şey yapabileceğimize inandık. Bu noktada, yurt dışındaki derneklerle güç birliği yapmak, Galericiler Derneği ile aynı platformda bulunmak, Türkiye’deki yapıyı yurt dışına taşımak ve yaptıklarımızı daha geniş bir alana yaymak en önemli amaçlarımız arasında.”
“Galericilik mesleğinin bir meslek örgütü yoktu”
Türk çağdaş sanat dünyasının duayen galericilerinden Galeri Nev İstanbul’un kurucusu Haldun Dostoğlu ise toplantıda yaptığı konuşmada bu tür girişimi iki defa başlattıklarını ancak sonuçlandıramadıklarını belirterek şunları paylaştı:
“Türkiye’de 40 yılı aşkın süredir var olan galericilik mesleğinin bir meslek örgütüne sahip olmaması tuhaftı. Türkiye’de aklınıza gelen her mesleğin kurumsallaşmış bir örgütü var ama en okur yazar kesimin sahip olduğu bu meslek grubunun bir örgütünün olmaması gerçekten düşündürücüydü. Üstelik, sorunlarımızı ve argümanlarımızı taşıyabileceğimiz, müzakere edebileceğimiz kurumlar bize diyordu ki: “Sen kimsin?” Bir derneğiniz olsun, o gelsin bizimle sorunları müzakere etsin; fonlar, KDV meseleleri, müzayedelerde yer alma şekilleri gibi konular ele alınsın.
“Dolayısıyla bugün tarihi bir gün. Tüm arkadaşları tek tek kutluyorum. Emeğinizin sonunda Türkiye’de ilk defa böyle bir meslek örgütünün kurulmuş olması tarihsel olarak çok önemli. Bu yapı, tamamen dayanışma içinde, kol kola gelişecek bir şey. Türkiye’de bu sektörün kırk yılı aşkın süredir var olduğunu söylüyoruz ama aslında çok genç bir sektör. 80 milyonluk bir ülkeye baktığınızda mevcut galeri sayısı son derece yetersiz. Aynı şekilde, 80 yaşını geçmiş sanatçı sayısı da çok az; belki on kişiden az. Yani 80 milyonluk ülkede, 80 yaşın üzerinde on tane sanatçı yok. Sektörde dönen toplam para miktarını tespit etmek kolay değil ama müzayede sonuçları ve galerilerin ciroları üzerinden bir tahminde bulunursak, Batı’daki küçük bir galerinin aylık cirosu kadar bir yıllık toplam ciromuz olduğunu görürüz. Yani Türkiye’de sanat pastası halen çok küçük.”
“Önümüzdeki sektör giderek büyüyecek”
Dostoğlu konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Tabii Türkiye’nin önünde başka sıkıntılar da var. Eğer bu sıkıntılar aşılabilirse, özellikle İstanbul depremini de atlatabilirse, bu sektörün önü çok açık. Bazen arabayla gezerken yükselen binalara bakıyorum; her daireye bir sanat eseri assanız, Türkiye’deki tüm galerilerin elindekiler yetmez. O kadar bakir bir alan. Demek istediğim şu: Henüz çok genç bir sektörüz. Önümüzdeki 5 ila 10 yıl içinde bu sektör giderek büyüyecek. Türkiye’nin gayrisafi milli hasılası arttıkça, sanata aktarılan kaynak da artacak ve bu da sanat üretiminin kalitesine yansıyacak. Aslında sorunlar sadece galerilerin değil; sanatçıların da ciddi sıkıntıları var. Küçük bütçelerle, dar mekanlarda sanat üretmeye çalışıyorlar.
“Oysa Türkiye’de üretilen sanatın kalitesi, Batı’daki herhangi bir ülkeninkinden geri değil. Buna yüzde yüz inanıyorum. Ancak üretim imkanlarının sınırlı olması, bu eserlerin uluslararası sahneye taşınmasını zorlaştırıyor. Galeriler olarak da bu eserleri uluslararası alana taşımak için çok çaba sarf ediyoruz; adeta kafa kol yararak ilerlemeye çalışıyoruz. Belki de bu dernek, otoritelerle müzakere ederek fonlar yaratır ve hepimizin şansını artırabilir.”
İlk Buluşma Notları
Uluslararası Sanat Galerileri Derneği’nin (USGD) tanıtımını ve önümüzdeki dönem programının paylaştığı ilk buluşmada basın mensuplarının soruları da yanıtladı. Toplantıda, derneğin misyonunun Türkiye’de faaliyet gösteren galeriler arasında bilgi, destek ve işbirliğinin açık ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesini sağlamak olduğu vurgulandı.
Galeriler, USGD çatısı altındaki temel amaçlarının; sanatçılar, küratörler ve sanat kurumları arasında etik temelli, adil ve şeffaf ilişkilerin kurulmasına katkı sunmak olduğunu belirtti. Dernek, büyük ya da küçük ölçekli, ticari ya da kar amacı gütmeyen tüm yapılar arasında yapıcı bir diyalog ortamı kurmayı ve birlikte hareket etmenin yaratıcı gücünü ortaya çıkarmayı hedefliyor.
USGD ayrıca, üyeleri arasında dayanışmayı teşvik ederken kamunun çağdaş sanata erişimini artırmak ve sanat ekosisteminin her parçasına dokunmak için çeşitli etkinlikler düzenlemeyi planlıyor. Bu kapsamda İstanbul Sanat Haftası (Istanbul Artweek), uluslararası galerilerle ortaklaşa gerçekleştirilecek CONDO İstanbul, ortak sergiler, sanatçı konuşmaları, küratöryel buluşmalar, dayanışma seminerleri ve sosyal sorumluluk projeleri gibi birçok etkinlik programda yer alıyor.
