60. Venedik Bienali’nin başlamasına günler kala, bu sene en çok tepki gören İsrail Payvonu’nun sanatçılarından, Gazze’deki savaşta “ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına varılana kadar” pavyonu kapatma kararı aldıkları açıklaması geldi.
Sanat dünyasının en büyük ve en önemli küresel buluşmasının ön izleme gününde İsrail’i temsil eden sanatçı ve küratörler, İsrail Pavyonu’nun camına “İsrail pavyonunun sanatçısı ve küratörleri, ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına varıldığında sergiyi açacaklar” yazısı astı.
Bienal’in ana mekânlarından biri olan Venedik’teki Giardini’de yer alan pavyon, İtalyan askerleri tarafından korunuyor.
New York Times’a konuşan İsrail temsilcisi sanatçı Ruth Patir, sergisini kapatma kararını “Yaptığım şeyden nefret ettim ama ama bunun önemli olduğunu düşünüyorum” diyor.
Yapabileceğim Tek Eylem
Patir, Bienal’in kendisi gibi genç bir sanatçı için büyük bir fırsat olduğunu ancak Gazze’deki savaşın “kendisinden daha önemli” olduğunu ve pavyonu kapatmanın yapabileceği tek eylem olduğunu düşündüğünü söyledi. Guardian’a ise şöyle dedi: “Bir sanatçı ve eğitimci olarak kültürel boykota kesinlikle karşıyım, ancak yaşamın göz ardı edildiği bir dönemde yaşamın kırılganlığından bahseden bir proje sunmakta ciddi bir zorluk çekiyorum.”
Küratör Tamar Margalit, kararı Patir ve pavyonun diğer küratörü Mira Lapidot ile birlikte verdiklerini, pek çok İsraillinin kendileri gibi düşündüğünü ancak böyle uluslararası bir etkinlikte İsrail’i temsil eden sanatçıların bu kararının İsrailli politikacıların tepkisini çekebileceğini ifade etti.
“Sanat Bekleyebilir”
Guardian’ın konuştuğu küratörler Mira Lapidot ve Tamar Margalit, şunları söyledi: “7 Ekim’de İsrail’e yapılan acımasız saldırının ve Gazze’de devam eden korkunç savaşın başlamasının üzerinden altı ay geçti.
“Görünürde bir son yok, sadece daha fazla acı, kayıp ve yıkım vaadi var. Sergi hazır ve pavyon açılmayı bekliyor. Sanat bekleyebilir ama cehennemi yaşayan kadınlar, çocuklar ve insanlar bekleyemez.”
Margalit, pavyonun masraflarının yaklaşık yarısını karşılayan İsrail hükümetine protesto hakkında bir bilgilendirme yapmadıklarını da ekledi. New York Times’ın ulaşmaya çalıştığı İsrail Kültür Bakanlığı’ndan da bir açıklama gelmedi.
Margalit, ziyaretçilerin Patir’in video eserlerinden birini sadece pavyonun pencerelerinden görebileceğini aktardı.
60. Venedik Bienali, bu yıl defalarca İsrail Pavyonu nedeniyle eleştirilmiş ve krizler yaşanmıştı. 23 binden fazla sanatçı bienale açık bir mektup yazarak, Güney Afrika’nın 1968 ve 1993 arasında Bienal’e katılmasını engelleyen yasağa atıfta bulunmuş ve İsrail Pavyonu’nun kapatılmasını istemişti. Bienal’den herhangi bir tepki gelmeyince İtalyan Kültür Bakanı, İsrail Pavyonu’nun etkinlikte olacağını açıklamıştı.
İsrail’e Protestolar
Ayrıca mektupta bir önceki bienalde Ukrayna işgali sonrası Rus Pavyonu’nun katılımının engellenmesi de örnek olarak gösterilmişti.
7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’in güneyinde düzenlediği ve yaklaşık 1.200 kişinin öldüğünü ve 240 kişinin rehin alındığı saldırılardan sonra İsrail, Gazze’ye saldırdı ve şimdiye dek en az 33 bin kişinin ölümüne neden oldu. İsrail’in saldırılarına sanatçılar dünyanın dört bir yanındaki önemli etkinliklerde tepki gösterdi. Oscar ve Grammy Ödülleri sahnelerinden protestolar yapıldı, İsrail’in Eurovision Şarkı Yarışması’na katılımı hakkında tartışmalar yaşandı, müzelerde ve sergilerde İsrail karşıtı protestolar düzenlendi.
