Antik Çağ’da “ayva” anlamına gelen “kidonia”dan ismini alan, tarihte ilk olarak Midilli’nin Kydona köyünden ya da Girit’in Kydonies bölgesinden gelmiş olabilecekleri düşünülen Misyalılar (Misler) tarafından yerleşim bölgesi olarak kullanılan Kuzey Ege’nin zeytin güzeli ilçesi Ayvalık, daracık sokakları, birbirine bitişik taş evleri, doğal güzellikleri, plajları, tarihi ve kültürel mekânları, iklimi ve adaları ile artık yalnızca bir tatil yöresi olarak anılmıyor. Özellikle son yıllarda büyük şehirlerden aldığı göçler sayesinde giderek kentleşmeye başlayan homojen bir yapıya sahip olan Ayvalık, bir yandan turizm potansiyeli oldukça yüksek bir yer haline dönüşürken merkezindeki ve Alibey Cunda Adası’ndaki neo-klasik sivil mimari örneklerinin oluşturduğu kent dokusu ile de cezbedici bir ev sahibi olarak dikkatleri üzerine çekiyor. Buradaki manastırlar, kiliseler, değirmenler, evler ve dükkânlar ile Antik Çağ mimarisinin özgünlüğünü koruyabilmiş ender tarihi yerlerden biri olma özelliği taşıyor. Büyük kentlerin koşturmacasından yorulan ve sıkılan genç nesil ile birlikte gittikçe artan bir genç nüfusa sahip olan Ayvalık, yazları batıdan esen imbatıyla da kavurucu sıcaklar yerine püfür püfür esen rüzgârın tadını çıkarmak için ideal bir “ev”.
Ayvalık’ın akıllarda hem bir tatil yöresi hem de bir şehir gibi olmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri de her yıl düzenlenen ve artık bir gelenek haline gelmiş festivalleri. Bu festivaller, ilçenin kültür sanat alanındaki dinamiklerini canlı tutarak Ayvalık’ı daha da ön plana çıkarıyor: Ayvalık Belediyesi’nin de desteğiyle düzenli olarak gerçekleştirilen Ayvalık Kadın Oyunları Festivali, Teferic Şenliği, Zeytin Hasat Festivali, Sarımsaklı Trophy Uluslararası Halk Oyunları Günleri ilk göze çarpanlar.
Hem sanata hem kadın mücadelesine omuz veren Ayvalık Kadın Oyunları Festivali, bu yıl mart ayında seyirciyle buluşurken her yıl mayısta yapılan Ayvalık Küçükköy Teferic Şenlikleri, Boşnak gelenek ve kültürünü ortaya koyması bakımından önem kazanıyor. Bu sayede bir yandan Küçükköy halkı, el emeği göz nuru ürünlerini yerli ve yabancı konuklara tanıtma imkânı buluyor bir yandan da şenlikler kapsamında çeşitli atölye çalışmaları, yaratıcı drama etkinlikleri ve konserler düzenleniyor.
Şirin mi şirin Küçükköy yalnızca bu festivalle de sınırlı kalmıyor üstelik. Çeşitli atölyeleriyle burada yerleşik bir hayat benimseyen sanatçılar sayesinde adeta bir sanat köyüne dönüşen yörede Ayvalık Masal Festivali’ninde bu köyde gerçekleştiğini söylemek gerek. Masalın ve sanatın birleştirici gücünü bir festival ile hayata geçiren sanatçılar, dünyanın dört bir yanından gelen masal anlatıcılarını çocuklarla buluşturuyor; çeşitli resim atölye çalışmalarından gravüre, sergilerden yaratıcı masal dramalarına uzanan pek çok etkinlik, miniklerin dünyasına rengarenk düşler katıyor.
Her yıl geleneksel olarak kutlanan bir başka festivalde sıra! Geçtiğimiz günlerde 21.’si düzenlenen Sarımsaklı Trophy Halk Oyunları Festivali, bu yıl da dört ülkeden 25 ekibin katılımıyla görkemli bir şekilde kutlandı. 7 kilometre uzunluğuyla Türkiye’nin en uzun sahil şeritlerinden birine sahip olan Sarımsaklı beldesinde gerçekleşen festivalde 1106 dansçı görev aldı.
Ayvalık’ın simgesi olan zeytin için bir festival olmaz mı? Elbette ki var! Ayvalık Uluslararası Zeytin Hasat ve Turizm Festivali tam 18 yıldır devam ediyor. Ayvalık Belediyesi tarafından yeniden hayata geçirilen Zeytin Müzesi’nin açılışıyla başlayan, ardından geleneksel “Hasada Yürüyüş” ile devam eden ve bir hafta süren bu uzun soluklu festival, ilçenin sanatla, sporla, lezzetle ve tarihle harmanlanmış kimliğinde Ayvalık halkına ve ziyaretçilere zengin bir program sunuyor.
Ayvalık’ın hiç kuşkusuz en önemli kültür sanat mekânlarından biri olan ve kurucusu Prof. Filiz Ali’nin büyük emeğiyle Ayvalık’ın kültürel anlamda simgelerinden biri haline gelen Ayvalık Uluslararası Müzik Akademisi (AIMA) 1998’de Ayvalık Cunda Adası’nda Boyner Ailesi’nin zeytinlikler ve deniz arasında yer alan iki taş evinde misafir olarak başlayan Ayvalık Yaylı Çalgılar ve Oda Müziği Uzmanlık Kursu hikâyesini büyüterek yıllar içinde vazgeçilmez bir akademiye dönüştü. Akademinin bünyesinde süregelen ve ilki 2013 yılında düzenlenen Ayvalık Müzik Festivali, geçtiğimiz haziran ayında 10. defa başlayarak 21 Eylül’e kadar sürecek festival yolculuğunu başlattı. Viatores Quartet’ten Tiro Hera konserine, Kisuk Kwon Piyano Resitali’nden Klarnet Masterclass Final Konseri’ne festival programı oldukça davetkâr!
Ayvalık Belediyesi ortaklığıyla Seyir Derneği tarafından üçüncüsünü geride bıraktığımız Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nin habercisi Açık Hava Film Geceleri de mehtaplı Ayvalık gecelerine başka bir keyif katıyor. Bu yıl Nuri Bilge Ceylan’ın ödüllü Kuru Otlar Üstüne filmi de, yılın en çok konuşulan, en iyi film dahil toplam yedi dalda Oscar ödülü kazanan Oppenheimer filmi de açık havada seyircinin heyecanla izlediği filmler arasındaydı. İlker Çatak’ın Öğretmenler Odası filmini geçen yıl Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nde izlemeyenler de Açık Hava Film Geceleri sayesinde bu gerilim dozu bir hayli yüksek filmi izleme şansı buldu.
Seyir Derneği tarafından üçüncü yılına koşarak ilerleyen ve Ayvalık’ın gençler tarafından daha çok sevilmesini sağlayan, Azize Tan ve ekibinin yoğun ve özverili çalışmalarıyla gerçekleşen Ayvalık Film Festivali’nin programını öğrenmek için de nefesler tutuldu, geri sayım başladı. Eylül ayında yeni bir mevsimi yılın en özel film seçkisiyle kucaklayan festival, İstanbul, Ankara, İzmir gibi illerden uçarak gelen festivalcileri tam bir festival ruhuyla ağırlıyor.
Yerleşim düzeni amfi tiyatro şeklinde olan Ayvalık’ın amfi tiyatrosunda da yaz ayları boyunca hem konserler ve gösteriler gerçekleşiyor hem de film festivali kapsamında filmler gösteriliyor. Bunun yanı sıra Ayvalık Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi de Ayvalık’ın kültürel değerleri arasında başı çekiyor. Usta aktörün eşyaları, kitapları ve fotoğrafları, Vural Sineması’nın küçük bir alanını müze görünümüne kavuşturuyor.
Yine Ayvalık ve kültür sanat denince akla gelen önemli mekânlardan biri de ASKEV – Ayvalık Kültür Eğitim Vakfı. Cennet gibi bir seranın orta yerinde filizlenen bu sanat mabedi, çeşitli akademik sohbetlerden konserlere, atölye çalışmalarından eğitim seminerlerine Ayvalık ve Kuzey Ege öncelikli olmak üzere toplumun eğitim, bilim, kültür, sanat ve doğa duyarlılığının yükseltilmesinde önemli bir değer.
İstanbul, Ankara ve Cunda’daki üç müzenin ardından bu yıl 30’uncu yılı şerefine Ayvalık’ta da müze açan Rahmi Koç Müzesi, dünya endüstri tarihinin etkileyici örneklerinin yanı sıra arkeolojik eserleri de ziyaretçilerle buluşturuyor.
Arkeoloji demişken ismi AVM olarak geçse de bir AVM gibi çok katlı sıkıcı bir bina olmak yerine çeşitli dükkân ve binalardan oluşan açık hava alışveriş merkezi Kırlangıç’taki Ayvalık Anadolu Uygarlıkları sergisini es geçmemeli! 7000 yıllık bir sanat deneyimi yaşamak ve ilçenin ilk ve tek arkeoloji sergisini keşfetmek için uğranması gereken kültür mekânlarından biri olduğunu söylemeye gerek var mı?
Ayvalık’taki sanatçıları ağırlayan Orhan Pekel sergisi de şu sıralar sanatçı Yüksel Erdoğan’ın resimlerine ev sahipliği yapıyor. Yeni sanatçıların sergisi kapıda…
Yakın zamanda etkinliklerine başlayan Fabrika Ayvalık da bir müzik ve tiyatro alanı olarak eğlence ve sanat dünyasının nabzını tutuyor. Canlı performanslarla gece hayatına yeni bir soluk getirmeyi amaçlayan mekân, henüz çok yeni olmasına rağmen giderek popülerleşen bir mekân olacağının sinyallerini veriyor.
Ve Zeytin Çekirdekleri çocuklarıyla daha da zenginleşen, güzelleşen bir Ayvalık, bu yazının finali olmalı! Ayvalık’ta ve çevre köylerinde yaşayan öncelikle sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocukların ve gençlerin, kişisel, sosyal ve toplumsal gelişimi için müzik, sanat ve spor temelli eğitimler veren Zeytin Çekirdekleri Derneği, kurduğu bu müthiş birliktelik ile amatör ruhlu sanatçı bireylerin yetişmesine fırsat sağlayarak ilçenin kültürel ve sanatsal alanına “yardım sever” bir katkı sağlıyor. Zeytin Çekirdekleri Orkestrası’nın müziğine kapılıp Ayvalıklı olmak bile mümkün…
“GÜNEŞ, DENİZ, KUM VE SANAT” Sayısı
ArtDog Istanbul basılı dergi satış noktalarını görmek için tıklayın.
Kapak Fotoğrafı: Sucuk & Bratwurst, Sand Ca(r)stle, fiberglas, 120x2x0.9 metre, 2024, Mercedes Benz ve PİLEVNELİ iş birliği
