15–19 Ekim 2025 tarihleri arasında Londra’nın kalbinde, The Regent’s Park bir kez daha küresel sanatın buluşma noktası olacak. Frieze London ve Frieze Masters, 45 ülkeden 280’i aşkın galeriyi bir araya getiriyor ve altı bin yıllık sanat tarihini günümüzün en yenilikçi ve sorgulayıcı pratikleriyle yan yana getiriyor. İlk olarak 2003 yılında Londra’da kurulan Frieze London, kurucuları Amanda Sharp ve Matthew Slotover’in vizyonuyla, sanatçıları, galerileri, koleksiyoncuları ve eleştirmenleri bir araya getiren uluslararası bir platform olarak doğdu. Fuara adını veren Frieze dergisi ve marka, bugüne kadar sürekli olarak sanat dünyasında keşif, tartışma ve yenilik ruhunu canlı tuttu.
Frieze London, çağdaş sanat sahnesinin nabzını ölçen bir fuar olmasının yanı sıra, koleksiyonculara ve küratörlere sezonun eğilimlerini gözlemleme fırsatı sunuyor. 2025’te fuarda 160’tan fazla galeri yer alıyor; bunlar arasında Londra’nın kültürel haritasını şekillendiren The Approach, Lisson Gallery, Victoria Miro gibi isimlerin yanı sıra Gagosian, Pace ve David Zwirner gibi küresel devler de bulunuyor. Fuar, yalnızca büyük galeri sunumlarıyla sınırlı kalmıyor; Artist-to-Artist programı, Focus bölümü ve Echoes in the Present gibi küratöryal projelerle yeni nesil sanatçıları ve genç galerileri görünür kılıyor.
Bu yıl Frieze Masters ise, tarihsel eserleri ve modern ikonları bir araya getirerek altı bin yıllık sanat mirasını sergiliyor. Yeni direktör Emanuela Tarizzo’nun liderliğinde, Studio ve Spotlight bölümleri çağdaş ve tarihsel üretimleri yan yana getiriyor; Reflections bölümü ise dekoratif sanat, nadir objeler ve koleksiyonlar aracılığıyla geçmişin izlerini bugüne taşıyor. Fuarın paralelinde, Frieze Sculpture, Regent’s Park’ın İngiliz Bahçeleri’nde açık hava sergisi olarak sanatın halka dokunan yanını gözler önüne seriyor.
Fuarın Yıldızları ve Öne Çıkan İsimler
Frieze London 2025, hem yerel hem de küresel sanat sahnesinin önde gelen galerilerini bir araya getiriyor. Fuarın 160’tan fazla katılımcısı arasında, Londra merkezli The Approach, Lisson Gallery, Victoria Miro, Thomas Dane Gallery, Sadie Coles HQ, Emalin gibi galeriler, şehrin kültürel haritasını şekillendiren isimler olarak öne çıkıyor. Uluslararası alanda ise Gagosian, Pace, David Zwirner, Lehmann Maupin, Hauser & Wirth, White Cube, Perrotin gibi devler, çağdaş sanatın nabzını tutuyor ve koleksiyonculara hem tarihsel hem de güncel perspektifler sunuyor.
Bu galeriler, yalnızca eser satışı için değil, aynı zamanda sanatın düşünsel ve eleştirel kapasitesini ortaya koyan sergiler ile dikkat çekiyor. Örneğin, Modern Art 15 yeni taş seramik çalışmasını sergilerken, Sanya Kantarovsky’nin rüya gibi renk paletleri koleksiyonculara hem görsel hem kavramsal bir deneyim sunuyor. Lehmann Maupin ise Do Ho Suh’un mimari enstalasyonlarını Londra’ya taşırken, şeffaf yapıları ile mekân, hafıza ve kimlik üzerine bir diyalog başlatıyor. Pace Gallery ise William Monk’un boyacı mantra niteliğindeki eserlerini sunarak izleyiciyi ritmik ve meditasyonvari bir deneyime davet ediyor.
Fuarda, Artist-to-Artist programı bu yıl da sanatçılar arası bir köprü görevi görüyor. Camille Henrot tarafından önerilen Ilana Harris-Babou, çağdaş kimlik ve kültürel kodları irdeleyen işlerini sunarken; Nicole Eisenman tarafından seçilen Katherine Hubbard, malzeme ve mekân üzerinden günlük yaşamın estetiğini yeniden yorumluyor. Abraham Cruzvillegas’ın önerisiyle Ana Segovia, orta yüzyıl İspanya ve Meksika sinemasını queer ve ironik bir bakış açısıyla yeniden keşfediyor. Bu program, sanatçıların birbirlerini desteklediği ve yeni perspektifler sunduğu nadir platformlardan biri olarak Frieze’nin yenilikçi ruhunu yansıtıyor.
Echoes in the Present bölümü, Brezilya ve Afrika kökenli sanatçılar ile onların diasporalarını bir araya getiriyor. Küratör Jareh Das tarafından şekillendirilen bu bölüm, geçmişin mirası ve günümüz kültürel üretimi arasındaki bağları araştırıyor. Bunmi Agusto, Serigne Mbaye Camara, Diambe, Mélinda Fourn, Naomi Lulendo, Lilianne Kiame, Sandra Poulson, Aline Motta, Alberto Pitta ve Tadáskía gibi sanatçılar, bellek, toprak ve materyal ilişkilerini işlerken izleyiciye hem görsel hem de tarihsel bir deneyim sunuyor.
Genç galerilere odaklanan Focus bölümü ise, sanat dünyasında keşfi ön plana çıkarıyor. S. Squire, Bombon, Coulisse, Gathering, Kayokoyuki, Eli Kerr ve King’s Leap gibi yeni mekanlar, yenilikçi üretimlerini ve cesur sunumlarını izleyiciyle buluşturuyor. Örneğin, Christelle Oyiri’nin Gathering’deki yerleştirmesi, pestisitlerin sömürge sonrası etkilerini işlerken, Gray Wielebinski’nin Nicoletti’deki işleri Amerikan şiddetini tasarım diliyle sorguluyor. Xin Liu’nun kinetik sucul ekosistem yerleştirmesi, hem estetik hem de doğayla ilişki açısından izleyiciye farklı bir deneyim sunuyor.
Son olarak, Editions bölümü, koleksiyona yeni başlayanlar ve sanat tutkunları için sınırlı sayıda baskı eserler sunuyor. Borch Editions, Cristea Roberts Gallery, Knust Kunz Gallery Editions, Paragon ve STPI gibi galeriler, sanatın daha ulaşılabilir ve çağdaş koleksiyon perspektifini temsil ediyor.
Frieze’nin Mimari ve Mekânsal Boyutu
Frieze London ve Frieze Masters, yalnızca sanat eserlerini değil, sergi mekânlarını da bir deneyim alanına dönüştürüyor. The Regent’s Park’ın çadırları, açık hava alanları ve yolları, ziyaretçilere hem yönlendirilmiş bir tur hem de keşif imkânı sunacak şekilde tasarlanıyor. Her galeri, kendi karakterini ve sanatçısının estetik vizyonunu yansıtacak biçimde yerleştiriliyor; bazıları solo sunumlarla derinlemesine bir deneyim sağlarken, diğerleri kolektif ve etkileşimli bir atmosfer yaratıyor.
Ayrıca, Frieze Sculpture gibi açık hava projeleri, mekânın doğal dokusunu ve peyzajını sanatla birleştiriyor. Küratör Fatoş Üstek’in önderliğinde, İngiliz Bahçeleri’ndeki heykeller ve enstalasyonlar, ziyaretçilere hem görsel bir şölen sunuyor hem de sanatın kamuya ulaşan yüzünü deneyimleme imkânı veriyor. Fuardaki mimari ve mekânsal düzenlemeler, sanatın yalnızca bir obje olarak değil, çevresi ve izleyiciyle kurduğu ilişki üzerinden deneyimlenebileceğini gösteriyor.
