Bir Miami Art Week’i daha atlattık. Sanat sektörünün maddi anlamda zorlandığı şu günlerde, özellikle Amerikan seçimlerinin ardından, Miami’nin havası gibi ortam da oldukça ılıktı. Buna rağmen, Art Basel ve Design Miami etrafında gerçekleşen uydu fuarlar — NADA, Untitled ve Scope — hâlâ uluslararası sanat camiasının erken yılbaşı etkinliği niteliğinde. Genel görüş, satışların çaresizlik yaratacak kadar kötü olmadığı ancak sevinçle karşılanacak kadar da iyi olmadığı yönünde.
2 – 8 Aralık tarihlerinde Miami’de etkinliklerin sanat eserlerinin önüne geçtiği, ünlülerin ve influencerların fink attığı, özellikle Maurizio Cattelan’ın 2019’daki duvara bantlanmış muz eseri Comedian sonrası sanat camiasının pek de ciddiye almadığı ama yine de kendilerini ziyaret etmekten alıkoyamadıkları bir sirk atmosferi vardı. İstanbul ile yarışacak kadar berbat bir trafik, sabah dokuzdan itibaren akan bir şampanya seli eşliğinde, işte sizin için haftanın dikkat çeken standlarını ve eski senelere göre sönük kalan partilerini özetliyorum.
Cüretkâr Eserler ve Milyonluk Satışlar
Ana fuar olan Art Basel, bu yıl 286 galeriyi ve 75.000 ziyaretçiyi ağırladı. Orta ve Güney Amerika’dan katılan galeri sayısının yüksekliği Art Basel’ın uluslararası niteliğini desteklemiş oldu. Anıtsal eserlerin yer verildiği Meridians ve yükselişte olan genç galerilerin sunum yaptığı Positions bölümleri sanat fuarlarının kaçınılmaz ticari formatına yeni bir soluk getirdi.
Londra’nın prestijli Mayfair bölgesinde yeni bir şube açmaya hazırlanan Ames Yavuz, fuarın en dikkat çeken standlarından birine imza attı. Özellikle Avusturalya’lı multimedya sanatçısı Patricia Piccinini’nin Eulogy (2011) isimli hiperrealist heykeli, kucağındaki blobfish sayesinde ziyaretçileri gülümsetti ve heyecanlandırdı. Ames Yavuz, altı kadın sanatçının çağdaş kadınlığı canlı bir şekilde ifade eden eserlerini bir araya getirerek diğer pek çok galerinin aksine oldukça güçlü bir küratoryal yaklaşımla dikkat çekti.
2005’ten beri Miami’de faaliyet gösteren Spinello Projects, Arjantinli sanatçı Nina Surel’in seramik eserleriyle etkileyici bir solo sunum gerçekleştirdi. Surel’in Allegory of Florida (2023) adlı eseri, Miami Beach belediyesinin bu yılki ‘Legacy Purchase’ programı için seçildi ve şehrin ‘Art in Public Places’ koleksiyonuna dahil edildi.
Mega galeriler arasında en beğenilen stantlardan biri Jay Jopling’in liderliğineki White Cube’un oldu. Jeff Wall’un ışık kutusu eseri Insomnia (1994) son derece kuvvetli bir eserdi. Sanatçının solo sergisi 12 Ocak 2025 tarihine kadar White Cube’un Londra’daki Bermondsey galerisinde ziyarete açık. White Cube standında, galerinin genç ve başarılı kadın sanatçıları arasında yer alan Danica Lundy ve Ilana Savdie’nin tabloları da sergilendi. Artsy’nin haberine göre White Cube’un en yüksek satış rakamı 2 milyon 350 bin dolar olup, efsanevi sanatçı David Hammons’sın Rock Head (2000) eserine aitti.
Untitled’ta Türk Galeriler Sahada
Art Basel’da Türk galeri yer almazken (Ames Yavuz’un kurucusu Can Yavuz Türkiye doğumlu) yine sahil kenarındaki Untitled’a Türk galeriler damgasını vurdu. Londra ve İstanbul’da şubeleri olan Yeşim Turanlı yönetimindeki Pi Artworks, İngiliz sanatçı Jyll Bradley’nin fotoğraf, heykel, duvar kağıdı ve yazı eserlerini sunduğu solo standıyla ‘En İyi Stand’ ödülüne layık görüldü. Pi Artworks’un Piyalepaşa Bulvarı galerisindeki Xiaoze Xie sergisi 28 Aralık tarihine kadar ziyaret edilebilir.
2011 yılında bir sanatçı inisiyatifi olarak Istanbul’da kurulan SANATORIUM ise Yağız Özgen ve Christiane Peschek ile oluşturduğu ikili standıyla ziyaretçilerin beğenisini topladı. Irmak Canevi’nin Aralıktan Seksek başlıklı sergisi 21 Aralık tarihine kadar Kemankeş Mahallesindeki galeride ziyarete açık.
Istanbul, Berlin ve Miami’de şubeleri olan Zilberman Galeri de Carlos Aires, Alpin Arda Bağcık, Omar Barquet, Janet Bellotto, Sandra Del Pilar, ve Larry Muñoz ile Untitled’da yer aldı. Untitled, 2025 Eylül ayında Houston’daki ilk fuarını gerçekleştirecek.
Nada’da Neşeli Bir Kabulleniş
Art Basel ve Untitled’a kıyasla daha deneysel bir yapıya sahip olan NADA (New Art Dealers Alliance), yeni galeriler ve sanatçılar keşfetmek için ideal bir durak. New York Times’ın haberine göre NADA’da ilk kez yer alan Amity‘nin 33 yaşındaki direktörü Jed Moch, sanat piyasasındaki durgunluk sonrası galericiler için ‘ılımlı bir iyimserlik,’ diğer katılımcılar için ise ‘neşeli bir kabulleniş’ havası olduğunu belirtti. ‘Miami’ye gelenler ne bekleyeceklerini biliyor,’ diyen Moch, haftanın ikinci yarısının genelde bir E.D.M. festivali ile abartılı kurumsal marka etkinliklerinin karışımına benzediğini söyledi. Espirili üslubuyla tanınan ünlü sanat eleştirmeni Jerry Saltz, NADA hakkında daha pozitif bir görüşteydi, “Sanat dünyasının iyi olacağını NADA bana söyledi” diyerek Art Basel’i ziyaret etmeden Miami’den ayrıldığını Instagram hesabı üzerinden duyurdu ve ekledi: “Şimdi gidiyorum, partiler başlamadan, insanlar eğlenip içki içip dans etmeye ve sevişmeye başlamadan önce.”
New York’ta 2023 yılında Sara Blazej tarafından kurulan SARA’S, Ellie Rae Hunter, Harris Rosenblum ve Dylan Weaver’ın eserleriyle öne çıktı. Özellikle Ellie Rae Hunter’ın toplumsal beklentilerin bedenlerimizi nasıl etkilediğini sorguladığı işleri, kişisel favorim oldu. SARA’S, 2025 baharında Hunter’ın solo sergisini açacak.
10 Bin Dolarlık Armut Koltuk
Dünyanın en önemli tasarım fuarlarından biri olan ve Art Basel’in hemen karşısında gerçekleşen Design Miami’de, moda devleri yine sahnedeydi. Bottega Veneta, Zanotta Sacco’dan ilham alarak hayvan formunda sınırlı sayıda üretilmiş bir lounge sandalye koleksiyonu sundu. Fiyatlar 8-10 bin dolar arasında değişiyor. Fendi ise Lewis Kemmenoe ortaklığında sunduğu organik ve kullanışlı tasarımlarıyla dikkat çekti.
Özel Sergiler ve Partiler
Miami’nin müzeleri de sanat haftasına güçlü bir şekilde hazırlanmıştı. 1990 doğumlu Amerikalı genç sanatçı Lucy Bull’un sergisi, 3 Aralık’ta büyük bir davetle açıldı ve 30 Mart 2025’e kadar devam edecek. Canlı ve dinamik yağlı boya eserleriyle tanınan Bull, 3 metreyi aşan uzun tuval işleriyle dikkat çekiyor. Pérez Art Museum Miami (PAMM), Brezilya’da 19. yüzyılda köklenen animist Afrika diasporik dini Candomblé’yi konu alan bir sergi düzenleyerek önemli bir tarihsel ve kültürel boşluğu doldurdu.
Haftanın kazananı, plajdaki çadır eğlenceleriyle yine Soho House oldu. Amaarae’nin performansı, Bob Moses’ın DJ seti ve sanat dünyasının tanınmış isimleriyle düzenlenen Art Talks etkinlikleri büyük ilgi gördü. Harmony Korine’in teknoloji ve kaykay şirketi EDGLRD’un El Palenque’deki Point Cloud isimli kaykay filmini gösterdiği tuhaf partisi ise oldukça kafa karıştırıcıydı, ancak daha uzun kalmadığım için pişmanlık duydum. Malumunuz Soho House’ta fotoğraf çekmek yasak ama parti aralarında durum böyleydi. Duyumlarıma göre polis, bir bomba ihbarı sebebiyle Tolga Albayrak’ın her sene gerçekleşen geleneksel partisini basmış. Maalesef bu etkinliğe davet edilmedim. Umarım Tolga Bey bu yazıyı okuyordur.
Geçmişten Örnekler
Art Basel Miami Beach, 2002 yılındaki başlangıcından bu yana, sanat dünyasının en unutulmaz ve tuhaf olaylarına sahne olmuştur. Geçmişten bazı örnekler:
Domuzlarla çıplak performans (2012): Güney Koreli sanatçı Miru Kim, Primary Projects galerisinin vitrininde 104 saat boyunca çıplak halde, mezbahadan kurtardığı iki domuzla birlikte yaşadı.
Picasso’nun eserinin kaybolması (2014): Art Miami’de, Leslie Smith Gallery’nin standından Pablo Picasso’ya ait 16,5 inçlik gümüş bir tabak çalındı.
Bıçaklanma olayı (2015): Fuarın Nova bölümünde bir kadın, başka bir kadına maket bıçağıyla saldırdı. Birçok ziyaretçi, kanlar içindeki kurban hastaneye kaldırılırken bile bunun bir performans sanatı olduğunu düşündü.
9 bin kiloluk heykelin düşmesi (2017): Jennifer Allora ve Guillermo Calzadilla’nın 20.000 pound ağırlığındaki granit heykeli, Institute of Contemporary Art’a taşınırken vinç arızası nedeniyle bir mahalleye düştü. Neyse ki eser zarar görmedi. Bu tuhaflıklar gitgide şiddetini azaltmış olup 2023’ün en ilginç olayları IKEA tarafından düzenlenen bir sergi ve OnlyFans sponsorluğunda bir artırılmış gerçeklik duvar resmiydi.
Bu sene de haftanın bir noktasında kreşendo bekleniyordu ama bu kez gerçekleşmedi. Yine de fuar ve etrafında ihtilaflar yok değildi. 2024’te en çok tepki çeken etkinliklerden biri Chiquita’nın fuar alanındaki standıydı. Chiquita’nın varlığı, Latin Amerika kökenli sanatçılar ve koleksiyonerler arasında ayrı bir hassasiyet yarattı. Bu kesim, standı kültürel mirası sömüren bir girişim olarak eleştirirken, markanın varlığını sanat etkinliğinin ruhuna aykırı bulduklarını dile getirdi.
Bir sonraki Art Basel, 28–30 Mart tarihlerinde Hong Kong’da gerçekleşecek olup, Türk galerilerden Dirimart ve Zilberman katılım sağlayacak.
