Melbourne merkezli sanat ve teknoloji stüdyosu ENESS’in Modern Guru and the Path to Artificial Happiness (Modern Guru ve Yapay Mutluluğa Giden Yol) adlı sergisi, içgörülü hikâye anlatımı ve yapay zekâ ile hayat bulan teknik açıdan gelişmiş şişme platformları nedeniyle 2024 FRAME Yılın Sergisi Ödülü‘ne layık görüldü.
Yeni bir sanat etkileşimi türü sunan Modern Guru adlı karakter, fotoğrafını çeken ziyaretçileri tespit ettikçe yapay zekâ tarafından üretilen bilgeliği dağıtıyor. Sergi boyunca, mutluluğa giden “modern yollar” mistik bir yolculuk boyunca keşfediliyor ve YZ çağında bilgelik, mutluluk ve maneviyat hakkında sorular ortaya atılıyor.
Bu yaratıcı ve iddialı çalışma, dünya turunda yedi farklı kültür için yeniden yapılandırıldı ve daha fazla sergi de yolda. Deneyim, mesajın etkili kalmasını ve sanatın teknik ve sanatsal sınırları zorlamasını sağlarken, farklı yerler ve pazarlar için dikkatlice yeniden çerçevelendirildi.
Dünya süregelen YZ gelişmelerine yanıt verdikçe, sergi hikâyesi de gelişiyor ve yapay zekânın sanatçılar üzerindeki etkileri gibi yeni spekülasyon alanlarını keşfediyor. Şu anda Fransa’nın Loire Vadisi’ndeki Château Royal de Blois’de sergilenen yapay zekânın çevresel ayak izi, medyanın güncel ilgisine yanıt olarak çalışmaya yeni dahil edilmiş.
Mutluluğa giden modern yolları araştıran mistik yolculuk, Fransa’daki Centre d’art à Châteaugiron’daki ilk gösteriminden Tayvan’daki bin metrekarelik bir başka enstalasyona kadar üç kat büyüdü. Tayland’daki bir sonraki sergide kapsamlı bir anlatım, bir yapay zeka oyunu ve konuşan karakterler yer aldı. Her ikisi de 10 metre boyunda olan orijinal karakterler Yogi ve Forest Dancer, modern dünyada yaratıcı özgürlüğü simgeliyor ve her yeni alanın parametrelerine bağlı olarak birbirlerinin yerine kullanılıyorlar.
LED’lerle süslenmiş altı metre genişliğinde bir eteğe sahip olan Forest Dancer, büyük ölçüde geometri ve akıllıca hesaplanmış hava basıncının etkileşimiyle dengede duruyor. Ziyaretçiler kolları arasında ilerledikçe, hareket sensörü varlıklarını kabul etmek için çan benzeri bir zil sesi çıkarıyor ve her yedinci ziyaretçiye daha uzun süslemeler hediye ediliyor.
Sun God üçüncü sergi için geliştirildi. Dilini temsil eden uzun bir şişme basamağın tepesinden enstalasyonu inceliyor. Kullanıldığında, elli ayrı şişme, Sun God ile buluşmak için aynı anda genişliğine tırmanan birçok izleyiciye dayanacak kadar güçlü olan bu kapsamlı özelliği oluşturuyor.
Wayward Forest, dönüp duran, yaratıcı bir şekilde özgür Forest Dancer ile tezat oluşturan, kesilmiş ağaçlardan oluşan bir kümedir. Folklordaki pek çok orman gibi bu ormanın da ürkütücü bir yanı vardır. Wayward Forest, yapay zekanın geleceği ve bunun insanlar için ne anlama gelebileceği hakkında sorular soruyor.
“Yapay zeka duyarlılığı umursamıyor. Yapay zeka için ağaç, manipüle edilecek bir formdur,” diye açıklıyor ENESS’in Sanatçısı ve Kurucusu Nimrod Weis. “Duyarlı yaratıklar olarak ağaçların en derin önemini kavrıyoruz ve bu şekilde Wayward Forest yapay zeka konusundaki mevcut endişelerimizi yansıtıyor.” Tüm sergiler boyunca, ana karakter – Modern Guru – LED’lerden oluşan törensel bir halkanın üzerinde yüzen dört büyük dijital göze sahip yarı saydam bir oval olarak kalıyor. Ağzından absürd mesajlar akıyor ve yaşanmış deneyimin gerçek doğasına dair bir ifadeyle, ziyaretçiler fotoğrafını çektiklerinde yeni bir mesaj iletiliyor – sadece anı yaşamak yerine hayatı fotoğraflamak isteyenler için üretilmiş bir mesaj.
Modern Guru için yapay zeka tarafından üretilen bilgece laflarından biri şöyle:
“Kimsenin hayranlık duymadığı şeylere hayranlık duymaya cesaret edin”, yapay zeka tarafından yönlendirilen bir insan geleceğinde bilgeliğin nereden kaynaklanacağını sorgulayan bir derinlik.
Modern Guru ve Yapay Mutluluğa Giden Yol, kendini sanat ve teknolojiyi birleştirmeye ve şişme oyuncaklar gibi ortamların sınırlarını zorlamaya adamış bir stüdyo olan ENESS’in en son şişme enstalasyonu olarak hafızalarda yer edecek. Neden bu malzemeleri kullandığına dair Weis,
“Şişirilebilir malzemeleri bir araç – karakalem ya da boya gibi – sürekli araştırdığımız bir temel malzeme olarak ele alıyoruz” diyor.
Küresel Bir Sanat Yolculuğu
Modern Guru and the Path to Artificial Happiness, sadece bir sergi değil, aynı zamanda bir dünya turu niteliği taşıyor. Sergi, Fransa’dan Tayvan’a, Tayland’dan farklı kültürel bağlamlara uzanan bir yolculukta her lokasyon için yeniden şekillendiriliyor. Sergi hikâyesi, yerel dillere ve kültürel referanslara uyarlanırken, yapay zekânın çevresel etkileri gibi güncel konular da anlatıya dahil ediliyor.
Bu kadar büyük ölçekli bir sergide kullanılan malzemeler elbette sürdürülebilirlikle ilgili önemli bir hususu da oluşturuyor. Bin metrekarelik serginin tamamı, sert malzemeleri en aza indirmek ve uçuş mesafesini azaltmak için şişme malzemelerden inşa edilmiş. Tüm sergi kumaşı bir plastik geri dönüşüm şirketi aracılığıyla geri dönüştürülüyor. Deriler parçalanıyor, işleniyor; tekstil ve diğer ürün ambalajlarında yeniden kullanılmak üzere ham plastiğe dönüştürülüyor.
Sanat ve Teknolojinin Geleceğine Dair Bir Vizyon
Modern Guru and the Path to Artificial Happiness, sanat ve teknolojinin kesişim noktasında, insanlık ve yapay zekâ arasındaki ilişkiye dair önemli sorular soruyor. Sergi, ziyaretçileri bir yandan büyüleyici bir görsel deneyime davet ederken, diğer yandan yapay zekânın geleceğimizi nasıl şekillendireceği üzerine düşünmeye teşvik ediyor.
ENESS, Modern Guru ve Yapay Mutluluğa Giden Yol, Loire Vadisi’ndeki Château Royal de Blois, Fransa, 5 Ocak 2025 tarihine kadar izlenebilir.
