KTSM yeni düzeninde seramik ve cam sanatı, gastronomi, mimari ve tasarım alanlarında düşünme, öğrenme ve üretme süreçlerine odaklanıyor. KTSM, Topraktan aldığı mirasla topraktan yetişen ve üretilenle yaratıcılığı – yeniliği teşvik ediyor. Kurumsal İletişim Müdürü Zeynep Özler ile öze değen projeleri konuştuk.
-
KTSM olarak yola nasıl ve ne amaçlarla çıktığını, yolda neler yaşadığını anlatabilir misiniz?
Kale Grubu olarak amacımız mekanları yaşatmak ve onlara yeni anlamlar katmak. KTSM de bu amacın kalbinde entelektüel üs olarak yer alıyor. Zaten bu bina, bizim ilk genel merkezimiz. Levent’teki mevcut binamıza taşınana kadar kullandığımız, anılara, deneyimlere tanıklık eden bir yer. Bir süredir atıl duran bu binayı, biz dönüştürerek sanat ve tasarıma alan açtık. Biliyorsunuz, Türkiye’de hafızanın korunması, binanın özüne uygun muhafaza edilmesi çok da alışık olduğumuz bir zihniyet değil. KTSM de ücretsiz olarak toplum yararına sanat ve tasarımın yaygınlaştırılması ve demokratikleştirilmesi için bir alan sunuyor. Bunu da içinde bulunduğu mahallenin ve sokağın dokusuyla uyumlu bir şekilde yapıyor. Zira, bizim için her işin odağında “sosyal fayda” yatıyor.
İstanbul’daki İlk Şirket Merkezi
(KTSM) hayata geçtiği bina, Kale Grubu’nun İstanbul’daki ilk şirket merkezi. Karaköy, Perşembe Pazarı’nda. Dolayısıyla aslında bu bina, köklendiğimiz, İstanbul’la, iş dünyasıyla ve geniş anlamda Türkiye ile ilk kez buluştuğumuz bir mekân. 1986 yılına kadar şirket merkezi olarak kullanılan bu bina, her zaman kültür-sanat ile yakından ilişkili oldu. Örneğin; daha önceki yıllarda giriş katı galeri olarak tasarlandı. Bir yandan üretilen ürünler sergilenirken aynı zamanda seramik sanatçılarına da her zaman kapısı açıktı. Buradan hareketle, bu binanın gerçek anlamda bir tasarım ve sanat merkezine dönüştürülmesini hayal ettik. Ve KTSM, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle 24 Temmuz 2019 tarihinde, entelektüel derinliğe ve birikime sahip fikirleri buluşturan önemli bir cazibe merkezi olma hedefiyle hayata geçti.
-
“İyi Bak Dünyana” hareketi nedir?
Kale Grubu tarafından geçtiğimiz aylarda başlatılan, dünyayı daha iyi bir yer yapmak için her bireyin kendi etki alanında yapabileceği bir şeyler olduğuna inanan bir hareket. Biz dünyanın sanat ve tasarımla daha iyi bir yer olacağına inanıyoruz. Ve bu amaçla çalışan sanat ve tasarımcılara alan açıyoruz. O yüzden, KTSM, İyi Bak Dünyana hareketinin lokomotifi. Bu hareket, felsefi duruşu kadar, eyleme çağıran potansiyeli ile geniş kesimlerce duyulmayı ve benimsenmeyi hak ediyor. Pandeminin meyvesi. Tam da bu bilinçle, evin senin dünyan, dünya senin evin, iyi bak dünyana diyoruz. Buradaki bağlantılı olma haline ve döngüselliğe de dikkat çekmek isterim. Ev ve dünya kavramı, birbirinden bağımsız değil; bütün, tamamlayıcı, bir. Tıpkı, dünyadaki bütün canlı ve cansız varlıkların görünmez bağlarla iç içe, etkileşim halinde olduğu gibi…
İçe Bakma, Öze Dönme Hali
İyi bak dünyana derken, daha yakından içe bakma, öze dönme halinden söz ediyoruz.. Tıpkı sakin bir göle atılan taş misali, her bireyin, kendi zihninden, bedeninden, ruhundan başlayarak, dalga dalga büyüyecek şekilde kendi evine, sokağına, mahallesine, şehrine, son tahlilde gezegenine iyi gelecek adımlar atması için ilham vermeyi ve güç transfer etmeyi amaçlıyoruz. Dünyayı daha iyi bir yer yapmak için adım atmak isteyen herkesi bu hareketin bir parçası olmaya davet ediyoruz. Bu hareketin etkisini büyütecek, #İyiBakDünyana dedirtecek her türlü ilham verici fikir ve aksiyon önerisini duymak için sabırsızlanıyoruz. KTSM’yi de sanat, tasarım ve sosyal fayda ekseninde konumluyoruz. Her bir sergide/projede amacımız bir fikrin savunuculuğunu yapmak, dünyamıza iyi bakmak için her bireyin kendi etki alanı içerisinde adım atmasını cesaretlendirmek, sanat ve tasarımı hayatın merkezine yerleştirmek.
-
Seramik malzeme ve mecra olarak bugün üretilen sanatın içinde daha az kullanılıyor. KTSM olarak bu alanı – toprak ve topraktan üretileni sahipleniyor olmanızı bu anlamda kayda değer. Bu alandaki varlığınızla ne gibi bir etki yaratacaksınız?
Bizim köklerimiz seramik. Bize güç ve ilham veren de bu. Aynı zamanda en iyi bildiğimiz ve aşina olduğumuz malzeme. Dolayısıyla, seramikle özdeşleşmiş bir markalar grubu olarak toprak ve topraktan üretilene, hem malzeme hem de değerler açısından sahip çıkmamız kendiliğinden gelişen organik bir süreç. Seramik sanatını ve sanatçıları desteklemek her zaman mayamızda vardı. Ancak, çağdaş seramik sanatının öncüsü Füreya’yı anmak ve anlamak için hayata geçirdiğimiz bugüne kadar yapılmış en kapsamlı retrospektif sergisi bir dönüm noktasıydı. Ardından Elif Uras monografisi ve sergisi ile devam eden sürdürülebilir bir desteğin nüvesi oldu. KTSM ile de seramik alanında öğrenim gören, seramiği malzeme olarak kullanan genç profesyonellere alan açıyoruz. Merkezde, ortak kullanıma açık bir seramik fırınımız ve atölye alanımız mevcut.
Açık Atölye ve Programlar
Ayrıca, yeni nesil sanatçı platformu Base’in ilk günden beri destekçiyiz. Bu ay itibariyle KTSM x BASE Açık Atölye Programı başladı. Yaptığımız açık çağrı ile İyi Bak Dünyana hareketini destekleyen ve sürdürülebilir sanat için seramiği kullanan genç sanatçılara KTSM’yi açtık.
Pandeminin de sert bir şekilde yüzümüze vurduğu şekilde, aslında toprağımıza sahip çıkmayı vurguluyoruz. Hem sanat pratikleri üzerinden toprak hakkında düşünmeyi hem de örneğin balkonda bostan kurma yoluyla her bireyin kendinden başlayarak ufak dokunuşlarla toprağına nasıl daha iyi bakabileceğine dair farkındalık yaratmayı istiyoruz.
KTSM’de geçtiğimiz aylarda “Topraklanma” diye bir program başlattık. Sanatçı Yasemin Özcan tarafından tasarlanan bir konuşma dizisi. Farklı disiplinlerden konuklarıyla toprak üzerine sohbet ediyor Bu seriyi hayata geçirmemizdeki temel motivasyon, toprak üzerine birlikte düşünmek ve disiplinlerarası yeni ilişkiler kurmak.
Bizi biz yapan toprağa şekil verdiğimiz seramik, elbette büyük resmin bir parçası. Gerilimin iyice arttığı bu dönemde topraklanmanın, toprakla olan bağımızı yeniden hatırlamanın hepimize iyi geleceğine inanıyoruz. Hem kültürel mirasa sahip çıkmak hem de sanatçıların üretimi desteklemek ve onlara alan açmak açısından, gelecek nesillere ilham vererek seramiğin iade-itibarına hizmet ettiğimize inanıyorum.
-
KTSM ekolojik problemlere odaklı temalar üzerine çalışıyor. Bu yönelimin nedeni ve etkisi ne oldu?
22 Nisan Dünya Günü’nde KTSM’de yeryüzündeki tahribatı ve özellikle atık üretiminin boyutlarını her yönüyle sorgulayan ve farklı katmanlarıyla ele alan bir sergimiz açıldı. Rana Kelleci ve Yonca Keremoğlu’nun kürasyonunu gerçekleştirdiği “Atığın İhtimalleri: Biçim ve Süreç” adlı seçki, halen çevrimiçi olarak KTSM web sitesinde (www.kaletasarimsanatmerkezi.com) ziyaretçilerle buluşuyor.
Son yüzyılın üretim ve tüketim anlayışına farklı bir perspektiften bakan sergi, içinde bulunduğumuz bu ekolojik krizin insanlık için yeni anlayışlar geliştirmesi gerektiğini savunuyor. Sürdürülebilir bir ekonomi ve daha yaşanabilir bir dünya için bir malzemenin atık haline gelmeden tekrar üretim ve tüketim döngüsüne katılabilmesine dikkat çeken sergi, bu alana kendini adamış altı sanatçının altı eseriyle hayat buluyor.
Sosyal Fayda Merkezde
5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde ise “Çöpe Atılmak için Yetiştirilmiş” fotoğraf sergisini ve gıda israfına dikkat çekmek için çok paydaşlı bir farkındalık kampanyası başlattık. Her yaptığımız projeyi 360 derece kurguluyoruz, sadece ilham vermek değil farkındalık kazandırmak ve harekete geçirmek için tasarlıyoruz.
İyi Bak Dünyana hareketi kapsamında, sosyal faydayı merkeze koyuyoruz. Burada da iklim krizi elbette yadsınamayacak bir gerçek ve farkındalık yaratmak için sanatın dönüştürücü gücünden faydalanıyoruz.
-
Dünya ‘daha iyi’ bir yer olacak mı?
Bunun yanıtını kimse veremez. Ancak, biz elimizden gelenin en iyisini yapmaya, kendi etki alanımızda, kendi “evimizden” başlayarak dünyayı daha adil, daha eşit ve daha yeşil bir yer yapmak için gayret ediyoruz. Sanat ve tasarım da hem vicdanlı ekosistemler kurmak, hem de yaşamı daha iyi bir yer haline getirmek için güçlü araçlar.
-
KTSM seramik fırını aktif olarak kullanıma açıldı. Residency programlarınızın yanı sıra daha kısa süreli üretimler için gençlere alan tanıyacak mısınız? Yeni sezonda KTSM’de neler izleyeceğiz?
Evet, gelecek sene için bir residency programı kurguluyoruz. KTSM x BASE ile de Açık Atölye’yi hayata geçirdik. Seramik sanatçıları, KTSM’de özgür bir şekilde özgün üretimlerini hayata geçirip, “İyi Bak Dünyana” seçkisini Base ziyaretçileriyle Tophane-i Amire’de buluşturacaklar.
Yemek Tasarımı Sohbetleri
-
KTSM sanat ve tasarım etkileşimine gastronomiyi ekledi, değil mi?
Sadece sanat ve tasarımda değil, yaşamın her alanında sürdürülebilirliğe olan inancımızla KTSM içerisinde özel bir mekâna alan açtık: Roots Studio Cafe. Yerli üreticiyi destekleyen ve ‘sıfır atık’ felsefesiyle yola çıkılan bir mekan bu. Yemek tasarımı konusunda da zihin açıcı uzun masa sohbetleri yapmayı planlıyoruz. “Füreya Sofraları” hayal ediyoruz.
-
Benzer fikir buluşmaları olacak mı?
1500’e yakın kitabın, ağırlıklı sanat, tasarım ve mimarı kitapları başta olmak üzere, yer aldığı kütüphanede düzenli olarak buluşmalar yapmayı planlıyoruz. Yaşamı besleyen fikirler, sohbetler, ufuk açan tartışmalar. KTSM’yi kısaca disiplinlerarası bir üretim ve buluşma platformu olarak tanımlıyoruz.
