2020’de hayata geçen birkaç uluslararası sanat etkinliğinden biri olan Taipei Bienali’nin beklenmedik bir başlığı var: “Sen ve Ben Aynı Gezegende Yaşamıyoruz”. 2020’ye damga vuran coronavirus pandemisi de ortak bir düşmanla karşı karşıya kaldığında, dünyanın birbirine ne kadar bağlı olduğunu kanıtlamış durumda.
Bienalin küratörleri Bruno Latour, Martin Guinard ve Eva Lin iklim değişikliğinin kültür üzerindeki etkisini keşfetmek için mekanlarını planetaryuma (gezegenevi) çevirdi. Küratörler Artnet.com’a 2020’nin ikinci yarısında düzenlenen az sayıdaki bienalden biri olan bienalin arkasındaki düşünceleri anlattı.
Bienalin Odağında İklim Değişikliği Var
Fransız filozof Bruno Latour ve bağımsız küratörler Martin Guinard ve Eva Lin’in ortak küratörlüğünü yaptığı bienalin 12. edisyonuna 57 sanatçı ve kolektif katılıyor. Tayvan’daki Taipei Güzel Sanatlar Müzesi’nde 14 Mart 2021’e kadar devam edecek bienalin ana kaygısı, gezegeni tehdit eden virüs-dışı bir düşman: İklim değişikliği.
Müze Geçici Bir Planeteryuma Çevrildi
Küratörler sergi için sanatçıların Dünya’nın farklı versiyonlarıyla uyumlu hale getirdikleri projeleriyle birlikte müzeyi geçici bir planetaryuma çevirdi. Artnet.com’un haberine göre sergide “küreselleşme” gezegeninin amansız bir modernizasyonu; “güvenlik” gezegeninin duvar inşası; “kaçış” gezegeninin inzivası ve “alternatif yerçekimi” gezegeninin doğaüstü tesellisi ve “karasal” gezegenin acil ekolojik kaygıları gibi başlıklar yer alıyor.
Sanat Dünyası Sorunun Bir Parçası
Artnet News’s konuşan küratörler Latour ve Guinard, iklim değişikliğiyle ilgili farkındalık kazandırmak için, sanat kuruluşlarının dünyanın dört bir yanından katıldığı bienal gibi uluslararası bir etkinliği kullanmalarındaki ironiye dikkat çekerken, “Sanat dünyası ‘küreselleşme’ gezegenin bir parçası olduğuna göre, sorunun da bir parçası” dedi.
Kendi paylarına düşen görevi yerine getirerek küratörlük için sürdürülebilir bir yaklaşım modeli kullanmaya özen gösterdiklerini belirten ikili; bunu duvarları geri dönüştürerek, işleri taşımak yerine yeniden üreterek, nakliye kasalarının ağrılığını hafifleterek ve hava yolculuğunu azaltarak yaptıklarını paylaştı. Ayrıca çevre mühendisi Stéphane Verlet-Bottéro ile birlikte çalışarak, serginin karbondioksit salınımını da hesapladıklarını ekledi. (Tayvan’a uçakla gelen bir ziyaretçinin karbon ayak izi hariç olmak üzere, yaklaşık 400 ton.)
“Hangi Gezegende Yaşamak İstiyorsun?”
Latour ve Guinard, bir araya getirdikleri sanat eserlerinin dünyayı doğrudan değiştirebileceği yanılgısına kapılmayarak, gerçekliği algılamanın son derece zor olduğunu, kurgu ve sanatın da onu anlamanın etkili yolları olduğunu vurgularken, seçtikleri işlerin ilk gündemi bir eylem çağrısı olan “aktivist” işler değil, güçlü bir estetik deneyim sunan eserler olduğunu belirtti.
Serginin ana sorusu olarak izleyicinin karşısına çıkan ise oldukça düşündürücü: “Hangi gezegende yaşamak istiyorsun?”
Devletler İklim Eylemlerindense Ekonomik Büyümeye Öncelik Verecek
Bienalin kamusal programlamasını tasarlayan eş küratör Eva Lin ise uzun vadede gerçeğin “son derece iç karartıcı” olduğunu, çünkü karantinanın başlattığı ekonomik krizin, ülkelere “ekonomik büyümeye, iklim eylemlerinden daha fazla öncelik vermeleri” için bahane olacağını paylaştı.
Her şeye rağmen halen daha bazı fırsatlar olduğunu söylemek de mümkün. Küratör, virüsün tüm dünyayı etkisi altına alırken farklı coğrafi geçmişlere, kültürlere ve değerlere sahip insanları ortak bir noktada birleştirdiğine dikkat çekiyor. İnsanları acil eylemde bulunmaya ve bienalin gerçekleriyle yüzleşmeye motive etmek için de bu gücü kullanmak istiyor.
