SALT, sanatçı, yazar ve eğitimci Özer Kabaş, üzerine yürüttüğü araştırmanın ilk ürünü olan “Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları” başlıklı e-yayını erişime sunuyor. Kabaş’ın mesleki yaşamı boyunca kaleme aldığı yazıları, kendisiyle yapılan söyleşileri ve toplantı dökümlerini bir araya getiren yayında Vasıf Kortun’un Kabaş’ın yazılarına dair kaleme aldığı bir metni de yer alıyor.
Salt’ın 2021 sonbaharında Özer Kabaş üzerine başlattığı arşiv ve araştırma sürecinin ilk çıktısı olan Sentez ve Montaj, adını sanatçının 1969’da yazdığı Türk Resminde Montaj makalesinden alıyor. Kabaş’ın 1966’dan 1997’ye sanat tarihi ve eğitimi üzerine yazdığı yazılar sanat, tasarım ve sinemadan insan, çevre ve siyaset ilişkilerine uzanan çok yönlü bir literatür sunuyor. Vasıf Kortun’un bu yayın için kaleme aldığı “Yale’den Gelen Adam: Özer Kabaş Yazıları”, Kabaş’ı daha az bilinen eğitimci ve sanat düşünürü yönleriyle ele alıyor.
Yayında yer alan, Kabaş ve Sezer Tansuğ, Ömer Uluç, Yılmaz Zenger’in katılımıyla gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısı, sinemayla resim ilişkisini irdeliyor. Yayında, sanatçının vefatının ardından Zeynep Rona tarafından Ayşe ve Ercümend Kalmık Vakfı’nda düzenlenen Özer Kabaş’ın Bıraktığı İzler toplantısının dökümü de yer alıyor. Burada Kabaş, yakınları Oya Başak, Jale Erzen, Cevat Çapan, İclal Erentürk, Süleyman Saim Tekcan, Engin Cezzar, Mete Yalçın, Ali Teoman Germaner ve Gülriz Sururi’nin anıları üzerinden anlatılıyor.
Arşiv, Kabaş’ın zanaat, tasarım ve sinema konulu kaynaklar, temel tasarım eğitimi üzerine notları, çalışmaları ve tezleri, kendisi üzerine incelenmeyi bekleyen pek çok olası konuyu da barındırıyor. Dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları devam eden arşiv; sanatçının işlerine, eğitimine ve akademik çalışmalarına, öğretim üyeliği boyunca Robert Kolej ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki tecrübelerine ışık tutan fotoğraf, dia, belge ve efemera gibi malzemeleri içeriyor.
2023’ün ilk aylarında çevrimiçi erişime açılacak koleksiyon Salt Araştırma’da Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, İsmail Saray, Mustafa Altıntaş, Nur Koçak, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak’ın da aralarında bulunduğu sanatçı arşivlerine katılacak. Türkiye sanat ortamının bir dönemine kapsamlı ve bütüncül bir bakış sunan bu kaynakların yanı sıra Kabaş’ın yakınlarıyla gerçekleştirilen görüşmelerle araştırma genişletilecek.
Özer Kabaş’ın sanatın farklı disiplinlerine ilgisi, sanat eğitimine yaklaşımını ve katkılarını aktarmayı amaçlayan araştırma kapsamında saltonline.org’da PDF ve EPUB formatlarında sunulan Sentez ve Montaj, 2023 yılı başında basılı kitap olarak da yayımlanacak.
Özer Kabaş Hakkında
1934’te Mersin’de doğan Özer Kabaş, 1946’da girdiği Robert Kolej’de tiyatro ve spor faaliyetleriyle ilgilendi; Cevat Çapan’la Köşebaşı, Engin Cezzar’la Jül Sezar oyunlarında oynadı. 1957’de Robert Kolej (bugünkü adıyla Boğaziçi Üniversitesi) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1957-1962 yıllarında ABD’de Yale School of Art’ta eğitim gördü. 1961’de Resim Bölümü’nden lisans derecesini aldı. Josef Albers, Bernard Chaet, Neil Welliver, William H. Bailey, Richard Claude Ziemann, Rico Lebrun, Gabor Peterdi, Sewell Sillman, Peter Milton, Jack Tworkow’un aralarında olduğu sanatçıların öğrencisi olan Kabaş, 1962’de desen dalında birincilikle ödüllendirildiği lisansüstü derecesini aldı. Aynı yıl Ross-Talalay Gallery’de (New Haven, ABD) ilk kişisel sergisini açtı.
Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej’de (Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptı. 12 Mart 1971’de kapatılan Robert Kolej Sinema Kulübü’nün danışmanlığını yürüttü. Türkiye’de ilk kısa film şenliğini başlatan kulübün 1967’de düzenlenmesine vesile olduğu I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda 16 mm dalında İstanbul Hatırası filmi ile birincilik ödülü aldı. Aptullah Kuran ile birlikte sanat tarihi dersleri de veren Kabaş, 1971’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’ne (yarı zamanlı) katılarak ders vermeye başladı ve ressam Altan Gürman, heykeltıraş Ali Teoman Germaner, mimar Erkal Güngören ile birlikte Temel Sanat Eğitimi dersinin çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl, kardeşleri Mehmet ve Vedat Kabaş ile Urart Sanat Atölyesi’ni kurarak modern takı tasarımına öncülük etti. 1973’te Akbank Yaratıcı Gücü Teşvik Yarışması’nın seramik ve metal işleri (kuyumculuk) dalında üçüncülük ödülü aldı. 1974’te Akademi’nin öğretim kadrosuna katıldıktan kısa bir zaman sonra Urart’tan ayrıldı.
Kabaş, 1976’da Altan Adalı, Ali Teoman Germaner, Seyyit Bozdoğan, Mehmet Güleryüz ve Altan Gürman ile birlikte Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’ndeki (Ankara) İstanbul’dan 6.6.6.6.6.6 Ressam grup sergisine katıldı. Aynı dönemde denizin akışkanlık ve değişkenliğinin yağlıboyayla karşılaşması üzerine yoğunlaştı; deniz, emek, insan ilişkisine yöneldi. Deniz sanat pratiğini şekillendirdi ve yaşamında çok önemli bir yer tuttu.
1976’da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’nde Gestalt kuramı, enformasyon estetiğine dayalı temel tasarım eğitimi gibi çalışma alanlarından beslenen Tüm-Çevresel Gerçekçilik: Bildirişim ve Sibernetik Kuramları Açısından Plastik Sanatların Oluşumuna Bir Bakış başlıklı yeterlik tezini verdi. 1980’de aynı kurumda Resim Anasanat Dalı’nda Plastik Sanatlara Özgü Temel Çizim ve Tasarım Uygulamalarında Bildirişimsel Yaklaşım başlıklı doçentlik tezini hazırladı. Köy Postası (1979) gravürü ile 1. Günümüz İstanbul Sanatçıları Açıkhava Sergisi’nde Özgün Baskı Başarı Ödülü kazanan sanatçılar arasında yer aldı. 1981’de Güzel Sanatlar Eğitiminde Temel Tasarım ve Temel Desen Dersinin Yöntemli Bir Uygulama Çalışması adlı eğitim kitabını kaleme alan Kabaş, 1985’te Mimar Sinan Üniversitesi Resim Anasanat Dalı’nda doçent kadrosuna atandı, 1990’da ise profesör oldu.
1991’den itibaren Resim Anasanat Dalı Başkanlığı yapan Özer Kabaş, 1998 yılında yaşama veda etti.
