Ricardo Jarama 2007 yılından bu yana Atina’da yaşayan Perulu bir sanatçı. Figüratif resim, çizim ve heykel alanlarında işler üreten sanatçı, ArtDog Istanbul için sanat pratiğinden ve dünyaya yaklaşımından söz etti.
Çalışmalarınızın temel motivasyonu nelerdir?
Asıl amacım etrafımdaki dünyayı anlamaya çalışmak, içinde geliştiğimiz zaman ve mekâna duyduğum merak, yaşamayı öğrenmek, yüksek benliğimle bağlantı kurmak, böylesine engin bir yaratımın bir anını ifade edebilmek, şair Rumi’ninki gibi bilge cümleleri anlamak.
“Sen okyanusta bir damla değilsin. Bir damlanın içindeki okyanussun.”
Peru’dan Atina’ya yolculuğunuz sanat pratiğinizi nasıl etkiledi?
Bu beni farklı şekillerde etkiledi; o dönemde hayatımın içinde bulunduğu bağlam, iş ve rutin, sanatsal pedagoji içinde gelişiyordum ve bazı nedenlerden dolayı bu işin geliştirildiği araçlar o dönemde benim için çok olumsuzdu ve bırakmaya karar verdim. Diğer yandan sanat yapmak ve bundan yaşayabilmek zordu, ancak buna ek olarak sanatsal çalışmanın dışında ekstra işler yapmak zorunda kaldım.
Sonra şimdiki eşim Eirini ile tanışmam ve ilk oğlum Konstantin’in dünyaya gelmesiyle köklü değişiklikler oldu, Atina’ya yerleşmeye karar verdik, tüm bu yaşadıklarıma bir de kültür şoku eklendi, zor bir dönemdi, ikinci bir dilimin olmaması beni duygusal olarak çok etkiledi, iletişim kuramadım, Yunanca gibi yeni bir dili öğrenmek ve yeni bir kültürü özümsemek çok zordu. Kendimi zaman ve mekâna yerleştirmek, fikirlerimi, heykel çalışmalarımı yeniden düzenlemek, gelişmek ve fikirlerimi sanatta ifade edebilmek için başka alanlar açmayı öğrenmek için uzun bir süre durdum.
Resim yapmaya başlamadan önce eskiz defterlerinizin önemi nedir?
Eskiz defterleri benim için bir dizi fikri organize etmenin, geliştirmenin, bir konsept oluşturmanın ve bu konsepti görselleştirmenin bir yolu olarak başladı. Benim için tematik eskiz defterleri haline geldiler, ürettiğim her eskiz defteri bana belirli temaları geliştirmeyi öğretti, örneğin son eskiz defterleri olan “Futuro I ve II” ve hâlâ geliştirilmekte olan “La Super Realidad”. Bazı tematik defterler çizim, suluboya, kolaj, mürekkep vb. deneylerle resmedilmiş fikirleri daha bitmiş veya tamamlanmış olarak sunar, bu anlamda tematik defter ve illüstrasyon seti bütünüyle bir çalışmadır ve bir dizi resim, suluboya, kolaj, heykel, gravür vb. geliştirmeye neden olabilir…
Son serileriniz insanların robotlaştırıldığı figürler içeriyor. İnsanlığın dünyadaki geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Sanırım en son hazırlanmakta olan “La Super Realidad” temalı kitapçığa atıfta bulunuyorsunuz. Bu soru çok karmaşık çünkü gerçekliğin gidişatını sürekli olarak daha teknolojik bir geleceğe doğru değiştiren birçok olayın cevabına karşılık geliyor, bu nedenle birçok farklı şekilde ele alınabilir.
Benim çalışmamda bu, insanın bir makine, bir robot, otomatik bir varlık olarak insanlıktan çıkarılmasına ve ayrıca yapay zekâ da dahil olmak üzere yeni teknolojilerin insanlık durumunun sorunlarına tek çözüm olarak çoğalmasına veya ezici bir şekilde büyümesine yönelik bir revizyon ve sosyal bir eleştiridir. Varlığımızı hangi şekilde sürdürmemiz gerektiğini hesaba katmalıyız çünkü nasıl düşündüğümüze ve nasıl yaşamak istediğimize göre, transhümanizme doğru ilerliyor olabiliriz, o zaman kendimize sorarız, hâlâ insan mıyız, tüm insanlığımız nereye gitti, belki de çok uzak olmayan bir gelecekte bu cevaplara sahip olacağız.
Aynı zamanda maskeler gibi Peru kültüründen çeşitli semboller kullanıyorsunuz? İşlerinizde bu sembollerin önemi nedir?
Kullandığım sembolün bir maske değil, Peru’nun Ancash eyaletine bağlı Huari ilinde aynı adı taşıyan bölgede yer alan Chavin de Huantar Arkeolojik Mabedinde bulunan bir heykel {monolit} olduğunu açıklığa kavuşturmak istiyorum. Monolit, çivi başı veya kupa başı olarak adlandırılır ve Chavin de Huantar tapınağının duvarlarında, tepesinde ve çevresinde mitolojik varlıkların başlarını temsil eden bir dizi heykelsi monolittir. Başlar And kozmovizyonunun kutsal hayvanlarını sembolize eder. Bunlar yılan, kedi ve kuşun zoomorfik ve antropomorfik başlarıdır.
Kuş yukarıdaki dünyayı, gökleri sembolize eder, “Hanan Pacha”dır, hayvanı Akbabadır. Kedi karasal gücü, kuvveti, burada ve şimdi’yi sembolize eder, “Kay Pacha”dır, hayvanı And Dağlarındaki puma ve Amazon’daki jaguardır. Yılan, sularla, nehirlerle ve göllerle ilişkili aşağıdaki dünyayı sembolize eder, “Uku pacha”dır, hayvanı anakondadır. Atalardan kalma büyük bir bilgeliğe sahip, And dünyalarının sembolizmiyle yüklü heykeller olarak, eserde güç, koruma ve dönüşümün sembolleri olarak yer alırlar.
Ricardo Jarama’nın eserlerini buradan inceleyebilirsiniz.
