Tüm dünyada hızla yayılmaya devam eden korona virüsü salgını sebebiyle son olarak ünlü sanat yönetmeni Wynn Handman da yaşamını yitirdi. 97 yaşında ölen Handman, New York’taki “Off-Broadway” (Broadway dışı) tiyatrolarından American Place Theatre’ın kurucularındandı.
Wynn Handman’ın, 11 Nisan günü Manhattan’daki evinde vefat ettiği bildirildi. Yönetmenin kızı Laura Handman, babasının Covid-19’un yol açtığı zatürre nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladı.
Handman, New York’taki “Off-Broadway” (Broadway dışı) tiyatrolarından American Place Theatre’ın 1963 yılındaki kurucularındandı. Bu tiyatroyu kurmaktaki amacı, Broadway’in ticari kaygılarına alternatif bir yapı kurmak, yeni sesler, yaklaşımlar ve konular geliştirmekti.
Tiyatro uzmanı gazeteci Jeremy Gerard, Handman’ın ölümünün ardından New York Times’a yaptığı açıklamada, “Bir yapımcı olarak Wynn’in, Greenwich Village tiyatro devrimi Broadway’den uzaklaşmayı getirdi,” dedi ve şöyle devam etti: “Tiyatro, şehir merkezindeki anarşistlerin (Sam Shepard), Black Power militanlarının (Ed Bullins) ve gelişmekte olan feministlerin (María Irene Fornés) erken oyunlarıyla seyircileri ve eleştirmenleri şoke etti.”
Uzun yıllar tiyatronun sanatsal yönetmeni olarak görev yapan Handman, 2013 yılında New York Times’a verdiği demeçte, American Place Theatre’ın amacına ilişkin şunu söylemişti: “Meydan okuyan ama ticari olarak başarılı olamayacakları için sahne bulamayan oyunlara alan açtık.”
American Place’de çalışan veya Handman’ın öğrencileri arasında yer alan oyuncular arasında Morgan Freeman, Robert de Niro, Rául Juliá, Dustin Hoffman, Michael Douglas, Olympia Dukakis, Faye Dunaway, Mary Alice, Richard Gere, Marian Seldes, James Caan, Joanne Woodward ve Joel Gray var. Bill Irwin, Eric Bogosian, Cynthia Heimel, Roger Rosenblatt, Aasif Mandvi ve John Leguizamo gibi yetenekli oyuncular da Handman’ın tiyatrosunda oyunlarını sahneleyebilmişti.
Resmi adı Irwin Leo Handman olan Wynn Handman, 19 Mayıs 1922’de Manhattan’da doğmuştu. Babası Nathan bir matbaa işletiyordu, annesi Anna ise Handman Saks Fifth Avenue’da pazarlamacıydı. Handman, Manhattan’ın Inwood mahallesinde büyüdü. Handman’ın hayatını konu alan ve Türkiye’de de Netflix platformu üzerinden izlenebilen, ‘It Takes a Lunatic’ adlı belgeselde, ünlü yönetmen çocukluğunu şu sözlerle anlatmıştı: “Caddenin karşısında bir çiftlik vardı. Gerçek bir çiftlik. Bu doğru. Öyle mutlu bir çocukluk geçirdim ki, Inwood’dan asla ayrılmak istemedim.”
Handman, 1938’de Bronx’ta DeWitt Clinton Lisesi’nden ve 1943’te New York Şehir Koleji’nden mezun olduktan sonra Columbia Üniversitesi Öğretmenler Koleji’nden konuşma patolojisi alanında yüksek lisans derecesi aldı. City College’dan mezun olduktan sonra, Sahil Güvenlik’e katıldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Kuzey Kutbu’ndaki bir Alman hava istasyonunu devirmek için görevlendirilmiş bir gemide görev yaptı. Görev başarılı olmuş ve birkaç Alman esir alınmıştı. Bir Yahudi olan Handman, belgeselde bu olayı şöyle anlatmıştı: “Almanlar gemiye bindiğinde onları selamlamak istemiyordum, ancak komutanımız protokolün izlemesini ve bunu yapmamı emretti.”
Açık denizdeyken bazen mürettebatı skeçlerle eğlendirirdi ve bu deneyimi, savaş bittiğinde tiyatro yolculuğunun başlamasını sağladı. Sanford Meisner Tiyatro Okulu’na başvurdu ve tiyatroda 1946’dan 1948’e kadar çalıştı.
Oyuncu olmak istiyordu ama Meisner ondaki yönetmenlik potansiyelini keşfetmişti. Meisner, 1949’da, Handman’a Adirondacks’ta bir yaz tiyatrosu yönetmesini önerdi. Handman isteksizdi, ancak ertesi yıl evleneceği Barbara Ann Schlein, sevgilisine cesaret verip yönetmenliği denemesini istedi.
Handman, bir söyleşide yönettiği ilk oyunla ilgili, “O yaz kendimi buldum,” demişti. Handman, 1948’den 1955’e kadar Neighborhood Playhouse’da ders verdi. Bu arada 1952’den itibaren oyunculuk üzerine özel derslerini de vermeye başlamıştı. 1955’te bu tiyatrodan ayrıldı ve Carnegie Hall’ın karşısında stüdyosunu kurdu. İlk yıl boyunca kendini okumalara adadı. İlk tam prodüksiyonunu, Kasım 1964’te ilk sahneledi; ‘The Old Glory’, Obie Ödüllerinde ‘En iyi Amerikan Oyunu’ ödülünü aldı. Ertesi yıl tiyatro, kadrosunda Joel Gray ve Dustin Hoffman’ın yer aldığı “Harry, Noon and Night” ı sahneledi.
Kurucuları arasında olduğu American Place Theatre, tiyatro tarihinde önemli bir yer edindi. Wynn Handman hayatı boyunca pek çok ödüle layık görüldü. ABD’nin en yetenekli yazarları, oyuncuları, yönetmenleri ve tasarımcılarının birçoğuna öğretmenlik yaptı.
Handman’in öğrencilerinden Billy Lyons’nın, Handman ile ilgili çektiği ‘It Takes A Lunatic’ adlı belgeseli geçen yılki TriBeCa Film Festivali’nde gösterildi.
