Yapılan ticaret analizleri, dünyanın en fakir bölgelerindeki tedarikçiler ve işçilerin Covid krizinden oldukça fazla etkilendiğini ve büyük bir güç dengesizliği oluştuğunu ortaya koydu. Yeni açıklanan ithalat verilerinin analizine göre, güçlü ABD ve Avrupalı moda şirketleri, Covid-19’un patlak vermesinden bu yana geçen sürede denizaşırı tedarikçilere 16 milyar dolar değerinde ürün göndermeyi reddetti ve bu durum dünya genelinde hazır giyim işçileri için yıkıcı sonuçlar doğurdu.
En Az 16.2 Milyar Dolar Gelir Kaybı
ABD merkezli iki grup, Küresel İşçi Hakları Merkezi (Center for Global Workers’ Rights/CGWR) ve İşçi Hakları Konsorsiyumu (the Worker Rights Consortium/WRC), dünyanın her yerinden hazır giyim fabrikalarının ve tedarikçilerinin, markaların koronavirüs salgını öncesinde verdikleri kıyafet siparişlerini ödemeyi reddetmeleri nedeniyle nisan ve haziran ayları arasında en az 16.2 milyar dolar gelir kaybettiğini hesaplamak için daha önce yayınlanmamış ithalat veri tabanlarını kullandı.
Özellikle Asya’da Milyonlarca İşçi İşsiz
Rapordaki verilere göre bu durum, Bangladeş, Kamboçya ve Myanmar gibi ülkelerdeki tedarikçilere çalışmalarını küçültmek veya tamamen kapatmaktan başka çare bırakmadı ve milyonlarca işçiyi azalan çalışma saatleri ve işsizlikle karşı karşıya bıraktı.
The Guardian, WRC direktörü ve çalışmanın ortak yazarı Scott Nova’nın “Covid-19 krizinde, bu çarpık ödeme sistemi batılı markaların gelişmekte olan ülke tedarikçilerini esasen soyarak finansal konumlarını güçlendirmelerine izin verdi” şeklindeki açıklamasına yer verdi.
Moda Endüstrisinde Öteden Beri Var Olan Güç Dengesizliği
Rapor, pandeminin moda endüstrisinin merkezinde yer alan büyük güç dengesizliğini ortaya çıkardığını savunuyor; dünyanın en fakir ülkelerindeki tedarikçilerin tüm ön üretim maliyetlerini üstlenmesi ve alıcıların, fabrikalar gemiyi gönderdikten haftalar hatta aylar sonra bile ödeme yapmadıkları ortaya çıkan sonuçlar arasında.
Tedarikçileri ve işçileri mağdur etmelerine rağmen, bazı perakendeciler hissedarlara milyonlar değerinde kâr payı ödedi. Mart ayında, ABD’nin en büyük giyim perakendecilerinden biri olan Kohl’s, Bangladeş, Kore ve diğer yerlerdeki fabrikalardan gelen büyük siparişleri iptal ettikten sadece haftalar sonra 109 milyon dolar değerinde bir kâr payı ödediği veriler arasında yerini alıyor.
“Sofraya Yemek Koyması Gereken İşçilerimizin Karşılaştığı Zorluklar Tarif Edilemez”
Nisan ayında yayınlanan bir açık mektupta, Kamboçya’daki Giysi İmalatçıları Birliği, alıcıları, Kamboçya hazır giyim endüstrisine bel bağlayan 750.000 işçiyi korumak amacıyla, yaptıkları sözleşmelerin gerekliliklerini yerine getirme çağrısı yaptı. Mektupta, “Küresel hazır giyim tedarik zincirindeki tüm taraflar, Covid-19’un neden olduğu zorlukları yaşıyor” şeklinde açıklama yapıldı. Açıklamanın devamında, “Ancak, üreticiler [fabrikalar] çok az kâr payıyla çalışıyorlar ve müşterilerimize [alıcılar] kıyasla, bu zorluklara göğüs germe konusunda çok daha imkana sahipler. Sofraya yemek koyması gereken işçilerimizin karşılaştığı zorluklar tarif edilemez.” şeklinde belirtildi.
Küresel İşçi Hakları Merkezi’ne (CGWR) göre, Bangladeş’te iptal edilen siparişler ve alıcıların ödemeyi reddetmesi sonucunda bir milyondan fazla hazır giyim işçisi işinden ayrıldı veya işten çıkarıldı. İş kayıplarının azalmasını sağlamak adına fabrikalara 500 milyon doların üzerinde yardım yapan hükümet paketine rağmen Bangladeşli işçiler iki ay ya da daha uzun süredir ödeme yapılmadığını bildirdi.
Giyim Şirketleri Darbe Alsa da Finansal Sorumlulukları Var
CGWR direktörü ve çalışmanın baş yazarı Prof. Mark Anner, hazır giyim şirketlerinin Covid-19 krizi nedeniyle finansal bir darbe aldığını kabul etti ancak mali sorumluluklarıyla yüzleşmeleri gerektiğini de vurguladı. “Tedarik zincirlerinin tepesinde yer alan ekonomik konumları onlara bir kriz sırasında tedarikçilerine olan borçlarından cayma imkanı verirken, aslında en savunmasızları korumak gibi ahlaki bir yükümlülükleri var… ve bu ancak tedarik zincirlerinin en altında yer alan işçilerin refahını korumakla başlar.”
Covid-19’a Özel Finansal Takip Cihazı
Markaları ve perakendecileri sorumlu tutma çabasıyla, WRC ve CGWR, şirketlerin sözleşme yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini izlemek için nisan ayında piyasaya bir Covid-19 takip cihazı sürdü. Topshop sahibi Arcadia Group, Walmart, Urban Outfitters ve Mothercare, tamamlanan ve üretimdeki siparişler için tam ödeme taahhüdü vermeyenler arasında yer alıyor.
Buna karşılık, WRC’den Nova, Gap, H&M ve Zara gibi önemli sayıda büyük marka ve perakendecinin rotasını tersine çevirdiği, işçi örgütlerinin ve medyanın baskıları sonrasında tedarikçilere karşı mali yükümlülüklerini yerine getirdiği açıklandı.
Kaynak: The Guardian
Yazar: Mei-Ling McNamara
Tarih: 08.10.2020
Orijinal Başlık: World’s Garment Workers Face Ruin as Fashion Brands Refuse to Pay $16bn
