Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi (SSM) ve Akbank Sanat; dünyaca ünlü performans sanatçısı Marina Abramović’in ve kurucusu olduğu Marina Abramović Enstitüsü’nün (MAI) Türkiye’deki ilk sergisine ev sahipliği yapıyor.
Akbank’ın desteğiyle 31 Ocak – 26 Nisan 2020 tarihlerinde düzenlenecek Akış / Flux adlı sergi, Türkiye’de performans sanatının tarihini ziyaretçi için ulaşılır ve anlaşılır kılmayı amaçlıyor. Sergi Abramović’in performanslarının dokümantasyonlarının yer aldığı kapsamlı bir retrospektifi, açık çağrıya cevap veren ve projeye davet edilen sanatçılarla MAI ortaklığında geliştirilen canlı performansları, sanatçının halka yönelik oluşturduğu egzersizlerin deneyimleneceği Marina Abramović Metodu bölümünü ve Akbank Sanat’ın bağlantılı olarak ev sahipliği yapacağı belgesel gösterimi ile video galeriyi kapsıyor.
1970’lerden itibaren yaygınlık kazanan bir sanat biçimi olan objesiz, geçici ve anlık sosyal bir süreç olarak bugün çok disiplinli bir biçimde icra edilen performans sanatının Türkiye’deki sanatseverler tarafından tecrübe edilmesini amaçlayan Akış / Flux sergisi SSM galerilerinde üç ayrı kata yayılıyor.
PERFORMANS SANATININ DÜNÜ VE BUGÜNÜ
Serginin ilk katı, Marina Abramović’in yaklaşık elli sene boyunca ürettiği performansların video ve fotoğraf belgeleriyle sanatçının çığır açan kariyerine ışık tutuyor. Fransız küratör Serge Le Borgne tarafından sanatçıyla birlikte hazırlanan bölümde aralarında Rhtyhm 0 (Ritim 0), Rhtyhm 10 (Ritim 10) ve The Artist is Present (Sanatçı Burada) gibi Abramović’in zihninin ve bedeninin sınırlarını zorladığı ikonik çalışmaları da bulunan performansları, sanatçının erken dönem resim çalışmalarıyla beraber sunuluyor.
Abramović’in yarı değerli taşları kullanarak ürettiği enerji odaklı obje ve eserlerden Shoes for Departure (Yola Çıkış Ayakkabıları), Sakıp Sabancı Müzesi Resim Koleksiyonu’nda yer alan İzzet Ziya’nın Deniz Kıyısın’daki Kız isimli eseriyle ilşkilendirilerek beraber sergileniyor. Serginin retrospektif niteliği taşıyan bu bölümü, Abramovic’in kariyerinden yola çıkarak performans sanatının dünü ve bugününe dair kapsamlı bir bakış sunuyor.
16 SANATÇIDAN 15 UZUN SÜRELİ PERFORMANS
Serginin performans bölümündeyse, Türkiye’den ve 4’ü davet üzerine yurtdışından gelen 16 sanatçının 15 uzun süreli canlı performansı yer alıyor. Sanatçılar Arda Cabaoğlu, Bahar Temiz, Dilek Champs, Evren Kutlay, Halil Atasever, İlyas Odman, Merve Vural, Metehan Kayan ve Umut Sevgül, Murat Adash, Murat Ali Cengiz, Şebnem Dönmez ve projeye davet edilen Maria Stamenkovic Herranz, Nancy Stamatopoulou, Nezaket Ekici ve Virginia Mastrogiannaki’nin performansları müzenin ziyarete açık olduğu her gün, günde sekiz saat kesintisiz olarak Sakıp Sabancı Müzesi galerilerinde ziyaretçiler tarafından izlenebilecek.
Performansların büyük çoğunluğu Galeri 2’de gerçekleştirilirken gezici nitelik taşıyan biri, müzenin farklı noktalarında ziyaretçilerle buluşacak. Bir diğeri ise galeri girişinde ziyaretçileri karşılayacak. Kendisi de bir performans sanatçısı olan Brezilyalı Paula Garcia’nın küratörlüğünde hayat bulan bu bölümde yer alan sanatçılar, Ağustos 2019’da MAI tarafından yapılan açık çağrı yoluyla ve özel davetle bir araya geldi. Performans projelerini MAI işbirliğiyle geliştiren sanatçılar, sergi öncesinde MAI ekibiyle birlikte İstanbul dışında gerçekleştirilen bir haftalık inziva sürecine girerek uzun süreli performanslarına bedenen ve zihnen hazırlandılar.
ZAMAN VE MEKÂN İÇERİSİNDE KEŞİF YOLCULUĞU
Serginin SSM’deki üçüncü katı ise, Marina Abramović’in eğitmenlik kariyeri boyunca araştırmaları ve seyahatleri ile zenginleşerek sanatçılar için geliştirdiği ve sonrasında herkese sunduğu Marina Abramović Metodu’na ayrılıyor. Farklı felsefe ve tekniklerle ziyaretçilerin bizzat katılımla ortak bir tecrübe yaşadığı “Metot” bölümünde ziyaretçiler hareket, hareketsizlik ve konsantrasyona odaklanan deneyimler yoluyla zaman ve mekân içerisinde bulunabilmek üzere bir keşif yolculuğuna çıkmaya davet edilecek.
Akış / Flux sergisiyle bağlantılı olarak, Akbank Sanat’ta bir dizi belgesel sergi ve belgesel gösterimleri yer alıyor. Performans sanatının tarihinden yola çıkarak bugününü şekillendiren mirasın keşfedilmesine olanak sağlayacak gösterimlerde, Abramović ile birlikte diğer performans sanatçılarının ve farklı disiplinlerden sanatçıların çalışmaları tarihsel ve tematik bir bağlam içinde ele alınıyor. Belgesele dayalı sergiler, bu disipline aşina olmayan ziyaretçilere performans sanatını bir bütünlük içinde tanıtmayı amaçlıyor.
“2020’YE KADIN BİR SANATÇIYLA BAŞLAMANIN MUTLULUĞUNU YAŞIYORUZ”
Sergiyle ilgili Marina Abramović’le birlikte MAI Direktörü Thanos Argyropoulos, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Dr. Nazan Ölçer ve Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer’in katılımıyla bu sabah bir basın toplantısı düzenlendi.
Thanos Argyropoulos (MAI Direktörü), Suzan Sabancı Dinçer (Akbank Yönetim Kurulu Başkanı)
Toplantıda konuşan SSM Müdürü Dr. Nazan Ölçer, “Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi olarak 2020’ye günümüzün en çok tanınan kadın sanatçılarından Marina Abramović’le başlamanın heyecan ve mutluluğunu yaşıyoruz. SSM olarak şimdiye kadar gerek tarihi ve akademik gerekse çağdaş projelerde geçmişin ve günümüzün sanatçılarını daima farklı kurgularla, özenli araştırmalarla ve unutulmayacak yerleştirmelerle izleyicilerimize sunmaya çalıştık. Bu sergide de bir başka öncü sanatçıyı bütün yönleriyle ve yarınlara ulaşacak mesajlarıyla yine aynı prensip içinde deneyimlemeye davet ediyoruz,” dedi.
Ölçer, “SSM olarak bu sergiye hazırlanmak bizim için de yeni bir milad oldu,” diyerek serginin konseptini belirlemek için Marina Abramović Enstitüsü yöneticileriyle birbuçuk yıldır çalıştıklarını anlarrı. Ölçer, “Akış / Flux sergisi MAI için de yeni bir model. Onlar da ilk defa bu kadar kapsamlı bir projeyi bu kadar uzun süreli olarak bir çatı altında gerçekleştiriyor. Bu serginin Türkiye’deki performans sanatının gelişimi için çok kıymetli bir fırsat olduğunu düşünüyorum,” diyerek konuşmasına devam etti.
“ÇOK CİDDİSİNİZ; GÜLMEK ÇOK ÖNEMLİ”
Marina Abramović “Ben ilk başladığımda 1960 ve 70’li yıllarda performans sanatı, ana akım sanat olarak kabul edilmiyordu; performans sanatını bir tür olarak kabul ettirmek 50 yılımı aldı,” dedi. “Performansı müzelerde yaşatmak için uzatılmış performans diye bir şey geliştirdim,” diye de ekledi. Abramović “Performansta saatler geçtikten sonra başka bir insan oluyorum, her performansta böyle oluyor,” dedi.
Abramović Türkiye’deki deneyimiyle ilgili ise “Türk insanı çok ciddi,” sözleriyle anlattı ve şöyle devam etti: “Şaka yapmak, gülmek, espri anlatısına sahip olmak çok önemli. Buraya gelmeden önce bir ay Hindistan’da kaldim. Benim de sarj olmam gerekiyor, diğer türlüsü çok zor. Orda Dalai Lama ile görüştüm. O her konuşmasına bir şakayla başlıyor. Türk insanı çok somurtkan, çok ciddi bu toplantıda bile çok ciddisiniz. Sokaklarda kimse gülmüyor. Ama gülmek çok önemli.”
Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer ise “Bu dev proje, Marina Abramović’in Türkiye’deki ilk büyük ölçekli sergisi. Müzedeki sergimize bağlantılı olarak aynı zamanda Akbank Sanat’ta da Marina Abramović ve performans sanatıyla ilgili bir dizi sergi ve belgesel gösterimi gerçekleşecek. Ülkemizde performans sanatı için çığır açacak bir sergi olacağını düşünüyorum,” dedi.
26 NİSAN’A KADAR AÇIK KALACAK
“Akış / Flux” sergisi Sakıp Sabancı Müzesi ve Akbank Sanat’ta 31 Ocak – 26 Nisan 2020 tarihleri arasında açık olacak. Sergi SSM’de Pazartesi günleri hariç 12.00 – 20.00, Akbank Sanat’ta ise Salı ve Cumartesi günleri arasında 10.30-19.30 saatleri içinde görülebilecek.
