Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün (İAE), İstanbul Araştırmaları Dizisi’nden çıkardığı yeni kitabı Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009), Türkiye’nin ilk kadın mimarlarından Mualla Eyüboğlu’nun hayatını ve 1940’lardan 1980’lere kadar süren meslek yaşantısını anlatıyor. Işıl Çokuğraş ve C. İrem Gençer’in birlikte kaleme aldığı kitapta Eyüboğlu’nun otobiyografik notlar, mektuplar, aile fotoğrafları, mesleki defterler, çizimler, yapı fotoğrafları ve restorasyon süreçlerine ait yazışmalar dönemin mimarlık ve restorasyon, düşün ve uygulama ortamını inceleniyor.
Anadolu’yu odağına alan mimar
Erken Cumhuriyet dönemi mimar profilinden farklı olarak kendine özgü bir yol ve kimlik inşa eden Mualla Eyüboğlu, Türkiye’de ismi anılan az sayıdaki kadın mimarlarından. Kariyerinde Anadolu’yu ön plana çıkaran Eyüboğlu, Anadolu’nun sorunlarını ve çıkmazlarını gören, Anadolu’ya karşı sorumlu hisseden bir meslek insanı olarak Cumhuriyet’in en önemli girişimlerinden olan Köy Enstitüleri’nin kuruluşunda aktif rol alıyor. Trabzon’da geçen çocukluğu ve farklı Anadolu kültürlerini deneyimlediği Köy Enstitüleri yılları onu dönemin mimarlarından ayıran ve mesleğe bakışını belirleyen etkenlerden. Eyüboğlu’nun Köy Enstitüleri’ne ait çizim, not ve fotoğrafları ,bu projelerin nasıl ve hangi koşullarda tasarlanıp hayata geçirildiğini ve Enstitülerde öğrencilere nasıl bir eğitim verildiğini ortaya koyuyor.
Kariyer yolculuğu
Mualla Eyüboğlu, kariyerinin sonraki dönemlerinde İstanbul’daki tarihi yapıların restorasyonunda görev alıyor. Kitapta, mimarın Topkapı Sarayı (özellikle Harem Dairesi), Rumeli Hisarı, Siyavuş Paşa Kasrı, Şerifler Yalısı ve Ayasofya’nın bazı birimlerinde yürüttüğü onarım çalışmaları; hasar tespitleri, onarım önerileri, keşif raporları, krokiler, notlar, resmi yazışmalar ve fotoğraflar eşliğinde incelenirken aynı zamanda alanın önde gelen aktörlerine ve restorasyon uygulamaları etrafında gelişen mesleki tartışmalara da yer veriliyor.
Kurmak ve Onarmak: Mimar-Restoratör Mualla Eyüboğlu (1919-2009) kitabına, kitapçıların yanı sıra Pera Müzesi Artshop’tan ulaşmak mümkün.
