Gelecek Şimdi! ContempoNeo

• ContempoNeo çok yeni. Nedir, nasıl doğdu ve gelişti?

Ali Güreli: Sekiz aylık bir çalışma ile 2020 Aralık ayında Virtual Contemporary Istanbul ile online fuar maceramıza başladık. Birinci edisyonun eksiklerine rağmen başarılı olduğunu söyleyebilirim. Takip eden aylarda bir çok yeni düşünce gelişti ve aynı zamanda yeni bir yapılanma içine girdik. Contemporary Istanbul yanında uluslararası başka fuarlara ve hatta yeni ortaya çıkacak fuarlara bir online platform olarak hizmet vermek, bunun yanında çeşitli müzelere ve müze kurmak isteyen koleksiyonerlere aynı şekilde platform olarak hizmet vermek amaçlı bir algoritmanın yazılımı ve yönetimi üzerine çalıştık, çalışmaya devam ediyoruz.

• Dijital anlamda değil mi?

Evet. Bu projenin yönetiminde Arda Yalkın ve yazılımında Burçin Gürbüz var: heyecanlı bir çalışmayı sürdürüyoruz. Kurumsallaşma aşamasını tamamlayamadan proje bizim önümüze geçti ve bir yandan fuar alt yapısı gelişirken diğer taraftan dostum ve CI DÜK üyesi güçlü koleksiyoner Mudo, Mustafa Taviloğlu’nun büyük heyecan duyduğu bir sanat mekanı- (kendisi müze denmesini istemiyor) gerçekleştirme çalışmasının ilk adımını attık. Yeni yapılanmamız ContempoNeo ile Taviloğlu Digital Art Collection prototipi oluşturuldu. ContempoNeo 16. Contemporary Istanbul’da T6 sergiler binasında yer alıyor ve bu çalışmayı izleyicilere tanıtıyor. Dünyada sanatın hem online hem de offline, hibrid bir anlayışla gelişeceğine inanarak bu çalışmaları yapıyoruz. Müzeler yanında, bienallerin, çeşitli sergilerin dijital örnekleri yayılacaktır. ContempoNeo bu amaçla kuruldu.

• ContempoNeo henüz çok yeni.  Amacı nedir sizden dinlesek bir de…

Burçin Gürbüz: ContempoNeo çok kısaca sanatın görünürlüğünü artırmak, demokratikleştirmek ve globalize etmek amacıyla kuruldu. Metaverse dünyada sanat dikeyinde ContempoNeo’yu geliştirdik.

•  İlk kıvılcım nasıl çıktı ortaya?

Burçin Gürbüz: ContempoNeo iki yıl önce rastgele iki disiplini yönlendirmeye çalışırken doğdu. Teknoloji ve sanatı içiçe kullanacak birçok enstalasyonu düşünürken bu enstalasyonların sabit ekranlarda ve kısıtlı gösterimden uzak olmaması gerektiğini konuşmaya başladık. O an amacımız bu enstalasyonları veya eserleri daha fazla kaç kişiye gösteririz haline geldi. Daha sonra fikrimizi şekillendirmek üzere Ali Güreli ile bir araya geldik. Bu birliktelikten doğdu ContempoNeo.  Sanatçı olarak Arda (Yalkın), teknoloji tasarımcısı olarak ben ve Contemporary İstanbul İcra Kurulu başkanı Ali Güreli birlikteliğinden doğdu.

“Burçin Gürbüz: ContempoNeo çok kısaca sanatın görünürlüğünü artırmak, demokratikleştirmek ve globalize etmek amacıyla kuruldu.”

• Metaverse nedir? Sizden sade ve açıklayıcı şekilde dinlesek?

Arda Yalkın: Evet, ContempoNeo’yu anlamak için öncelikle “Metaverse”i kavramamız gerekir. “Metaverse” kelimesi, “meta” (ötesinde anlam) ve ”evren” önekinin bir birleşimidir; terim tipik olarak algılanan bir sanal evrene bağlı kalıcı, paylaşılan, 3D sanal alanlardan oluşan, gelecekteki internet yinelemesi kavramını tanımlamak için kullanılır. Aslında dördüncü nesil internetin de içerik yöneticisidir. ContempoNeo, tamamen güncel ve gelecekteki güncel sanata odaklanmış; kullanıcı tarafından yeniden tanımlanabilir çeşitli katmanlardan oluşan, ölçeklenebilir bir “Metaverse”dir. ContempoNeo’nun işlevi basitçe “şu anda var olan ve gelecekte var olacak sanat eserlerinin, sanat mekanlarının, koleksiyonların, sergilerinin 3b olarak kayıt altına alınmasına, bunların özgün ya da tıpkı-üretim 3b mekanlarda sergilenmesi, arşivlenmesi, koleksiyon oluşturulması ve ticareti için altyapı oluşturmak” olarak özetlenebilir.

• ContempoNeo nasıl bir ihtiyaçtan doğdu? 

BG: ContempoNeo, yaşadığımız teknolojik kırılım karşısında sanatçıların ve sanat sektörünün karşılaştığı üretim, sergileme, arşiv, koruma hatta ekonomi ile ilgili güncel ve gelecekte karşılaşılması muhtemel sorunlara, teknoloji ile evrilmeye hazır toplu bir çözüm üretme ihtiyacı ile doğdu.

“Ali Güreli: Dünyada sanatın hem online hem de offline, hibrid bir anlayışla gelişeceğine inanarak bu çalışmaları yapıyoruz.”

• Peki, bu ihtiyaç karşılığında kullanımı nasıl olacak?

A.Y.: ContempoNeo, kullanıcıların ihtiyaç ve isteklerine göre yeniden tanımlayabilecekleri ve tasarlayabilecekleri çeşitli katmanlardan oluşan bir evrendir. Bu evrende istenen bilgiye ya da yere ulaşmak için kendi geliştirdiğimiz, oldukça özgün bir navigasyon (seyir) sistemi kullanıyoruz. Geliştirdiğimiz Metaverse’de bütünü oluşturan en alt katman olarak sanatçılar, 3b olarak dijitize edilmiş sanat eserleri ve çeşitli rollerdeki diğer kullanıcılar yer alır. Tüm kullanıcılar -izin verdikleri ölçüde- ContempoNeo evreninde gerçek zamanlı olarak var olabilir ve diğer kullanıcılar ile etkileşim haline olabilmek için bazı iletişim araçlarını kullanabilirler. Biz bu seviyeyi “Parçacık” (Particle) olarak isimlendirdik.

İlginizi çekebilir:  Amerikan Doğa Tarihi Müzesi Protestoların Hedefi Olan Heykeli Kaldırıyor

ContempoNeo altında parçacıkların bir araya gelebilecekleri ya da ziyaret edebilecekleri 3b mekanlar, bizim tanımımızla Düğümler (Node) oluşturuyoruz. Düğümler ikinci, üçüncü ya da dördüncü katman (ya da n) olarak tanımlanabilirler. Galeri, müze, koleksiyon, lokasyon, sergi, zaman hatta yer damgası bile bir düğüm olabilir. Bir sanat eseri ContempoNeo’da var olduktan (dijitize edildikten) sonra birden fazla düğümde yer alabilir ve farklı amaçlarla (elbette hak sahibinin verdiği izinler ölçeğinde) defalarca kullanılabilir.

• Biraz açabilir miyiz, nasıl? 

B.G.: Örneğin, bir galeriyi ele alalım. Bu galeri, kendisi için üretilmiş ya da kendi ürettiği 3b mekanda sergilemek üzere çeşitli sanatçıların eserlerini 3b olarak ContempoNeo’ya aktardıktan sonra bu parçacıkları (bu senaryoda sanat eserlerini) başka bir düğümün, örneğin bir müzenin ya da koleksiyonun 3b alanında sergileyebileceği gibi -eğer dilerse- kullanıcıların eseri AR teknolojisi ile evinde deneyimlemesine, NFT ya da fiziksel olarak satın almasına, limitli baskısının üretilmesine hatta 3b yazıcı ile bir kopyasının üretilmesine izin verebilir.

“Arda Yalkın: Proje sanal bir sergi ve galeri olarak çalışacak. Özellikle sanal yerleri olmayan galeriler için dijitalleşme imkanı sunacağız.”

Kullanıcı düğümleri kendi isteği ve ihtiyaçlarına göre katmanla kırıp ContempoNeo evrenini yeniden düzenleyebilir. Örneğin Türkiye düğümünü üst katman, şehirleri bunun altındaki katman olarak belirleyip şehir düğümlerindeki kar amacı gütmeyen sanat kurumlarının 2021-2022 senelerinde düzenlediği karma sergiler arasında gezinmek isteyebilir. Bu durumda ContempoNeo evreni yeniden ve daha küçük ölçekte düzenlenir. Kullanıcı dilerse kendi yarattığı katmanların diğer katmanlar ile bağlantısını görebilir. Yine deminki örnek üzerinden gidersek, 2020’de OMM’de düzenlenen bir karma sergide sergilenen bir sanatçının o sergideki ya da diğer eserlerinin hangi düğümler ile ilişkisi olduğunu görselleştirebilir. Bu bilgi ContempoNeo içinde kayıtlı ise 3b olarak, değilse arama motorunun yarattığı dış bağlantılar ile görselleştirilir. Bu özelleştirilebilir, mobil cihaz dostu seyir sistemi kullanıcının milyonlarca değişik ContempoNeo evreni yaratmasına izin verir.

Kullandığımız teknoloji sayesinde sergilerin ve eserlerin son yıllarda hızla gelişen AR/VR/Web3d araçlarla deneyimlenebiliyor olması, eserlerin birden fazla yerde ve fonksiyon ile sergilenebilmesine imkan tanıması, belki de fiziksel olarak üretilemeyecek ve sergilenemeyecek sanat eserlerinin izleyici ile buluşabilmesine imkan tanıması; hem sanatçı, hem galerici/fuar/koleksiyonerlere alternatif izleyici ve ekonomik yöntemler önermesi nedeniyle ContempoNeo daha önce hiç bir dijital platformda görülmemiş bir sanat topluluğu modelidir.

• Son dönem hype yaratan NFT bu projenin neresinde?

A.Y.: Proje sanal bir sergi ve galeri olarak çalışacak. Özellikle sanal yerleri olmayan galeriler için dijitalleşme imkanı sunacağız. İsteyen sanatçı ve galeri içeride ürünlerini sergilerken kendi altyapımızda hazırladığımız sistemde NFT olarak eserlerinin dijital edisyonlarını veya direk olarak dijital yarattıkları eserleri satabilecek hale getireceğiz.

B.G.: Metaverse dünyası NFT’yi de içinde barındırarak bu dünya üzerinde ki biricik eserlerin yeni koleksiyonerlerine gitmesini sağlayacağız. Artık fiziksel koleksiyonerlikten dijital koleksiyonerliğe evrimleşen bu dünya için tasarladığımız ContempoNeo her koleksiyonerin eserlerini kolayca göstermesini sağlayacak. Fiziksel eserlerin de 3 boyutlu taraması veya yüksek kalitede çekilmiş fotoğrafların konması ile artık herkesin eseri kendi dijital alanında sergilenebilecek.