Sanatçılar Maurizio Cattelan ve Anthony James’in birbirine ‘oldukça’ benzer eserlerinin olduğu sergileri, aynı gün (30 Nisan), New York’ta açıldı.
Midtown East’te bulunan Opera Gallery, İngiliz-Amerikalı sanatçı Anthony James’in 2011’den bu yana ürettiği mermi izleriyle dolu çelik levhalardan oluşan “Shots Fired” eserine ev sahipliği yaptı. Aynı akşam, şehrin diğer ucundaki Gagosian’ın Chelsea’deki mekânında İtalyan kavramsal sanatçı Maurizio Cattelan, benzer şekilde kurşun izleriyle dolu 24 ayar altın panellerden oluşan büyük ölçekli yeni enstalasyonu “Sunday”i görücüye çıkardı. Sergilerin açılışından hemen sonra iki eserin benzerlikleri tartışma yarattı. Her ikisi de kurşun delikleriyle dolu parlak metal levhaların benzerliği nedeniyle James, Cattelan’a yasal uyarıda bulundu.
“Telif Hakkı İhlali Oluşturuyor”
Eserler, James’in Bullet Paintings‘inde ayna cilalı paslanmaz çelikten, Cattelan’ın Sunday‘inde ise altından, silahla delik deşik edilmiş büyük metal panellerden oluşuyor. James bu tür eserleri uzun yıllardır yapıyor ancak Cattelan bu türde ilk kez eser yarattı.
James’in avukatı, Cattelan’a “Pazar” eserleriyle ilgili Telif Hakları Yasası’na ilişkin hukuki sonuçlar doğurabileceğini savunan beş sayfalık bir yazı gönderdi. Doniger/Burroughs hukuk firmasından Scott Allan Burroughs, Cattelan’a gönderdiği yazıda, sanatçıların eserleri arasındaki benzerliklerin “eserlerin yaratılması ve üretilmesinde alınan ‘yaratıcı’ kararların neredeyse aynı olması” nedeniyle “Pazar” eserinin telif hakkı ihlali oluşturduğunu iddia etti. Avukat ayrıca Cattelan’ın ya da çevresinden birinin Antony James’in eserlerini daha önce görüp görmediğini sordu ve “Sunday”in ilham kaynağının ne olduğunu açıklamasını istedi.
Cattelan’ın kamuoyu önünde yorum yapmayı reddettiği konuyla ilgili yalnızca, “Benzerlik şaşırtıcı. Tek söyleyebileceğim ikimize de iyi şanslar” ifadelerini kullandığı belirtildi.
James ayrıca, Cattelan’ın eseri “Sunday”in ‘kafa karışıklığı’ yarattığını, eserinin satışına olumsuz etki yaptığını savunuyor. Uzmanlar Cattelan’ın panellerinin tekinin 375,000 dolar, James’inkilerin ise 40,000 dolar olarak fiyatlandırıldığını söylüyor.
Anthony James kendi web sitesinde, mermi serisinin konseptinin İtalyan sanatçı Lucio Fontana’nın kesik resimlerinden esinlendiğini belirtiyor. “Lucio Fontana’nın tuvalini bıçakla kesmesine ya da kâğıdı kalemle delmesine benzer bir girişimle çeliği zahmetsiz bir jest ve akışla delmek istedim” diye yazan James, kamuoyuna yaptığı açıklamada pompalı tüfekleri ve saldırı tüfeklerini “şiddet içeren bir eylemle güzellik yaratmak için” kullandığını ekledi.
Cattelan’ın Eseri ile Aynı Anlama Sahip Değil
Küratörlüğünü Franseco Bonami’nin yaptığı tek bir duvara monte edilen “Pazar”, zenginliğin altın parıltısı ile silah şiddetinin dehşet verici yıkımının çarpıcı bir karışımını oluşturuyor. Eser, Brooklyn’deki atış poligonunda lisanslı bir grup profesyonel tarafından 3 mm kalınlığındaki panellere 20.000’den fazla mermi sıkılarak oluşturuldu.
Artnews‘a konuşan Cattelan’ın sergisinin küratörü Bonami, Cattelan’ın, James’in çalışmalarını bilmediğini ve eserlerini daha önce görmediğini söyledi. “Pazar” için ise “Bu çalışma anlamla ilgili. Antony James’in eseri aynı anlama sahip değil” ifadesini kullandı.
Bu, Cattelan’ın karşılaştığı ilk telif hakkı ihlali ile suçlanması değil. 2011’de emekli olduğunu duyurduktan sonra, sekiz yıl sonra, duvara bantlanmış bir muzdan oluşan “Komedyen” (2019) işiyle ile gündem olan sanatçı benzer bir süreci yaşamıştı.
2021’de Kaliforniyalı sanatçı Joe Morford, Florida’nın güney bölge mahkemesine bir telif hakkı şikayetinde bulunmuş ve Miami’deki Art Basel’de piyasaya sürülen “Komedyen”in, 20 yıl önce yaratılan kendi orijinal natürmortu “Muz ve Turuncu”nun (2001) intihal edilmiş bir versiyonu olduğunu iddia etmişti. Karar Cattelan’ın lehine sonuçlanmıştı.
Bu çekişme sanat dünyasında büyük yankı uyandırırken, konunun çözümüne ilişkin iki tarafın da bir araya gelmesi bekleniyor.
