İngiltere’de yapılan bir araştırma erkek sanatçıların eserlerine kadın sanatçılardan 10 kat daha fazla ödendiğini ortaya koydu. Buna göre erkek sanatçıların kazandığı her bir sterlinin kadın sanatçılardaki karşılığı sadece 10 peni.
BBC Radio 4’da yayınlanan “Recalculating Art” adlı belgeselde açıklanan bilgi “Women Can’t Paint” kitabının yazarı Helen Gorrill’in araştırmalarına dayanıyor. Gorrill bu araştırma için dünya çapında 5 bin eserin fiyatlarını karşılaştırdı. Yazar, durumu “Herhangi bir sektörde karşılaştığım en şoke edici cinsiyetler arası uçurum. Bu akıllara durgunluk verici bir şey” diye niteledi.
Öte yandan, yazarın araştırmalarına göre erkek sanatçılar eserlerini imzaladıklarında tabloların değeri artarken kadınlar imzaladıklarında bu değer düşüyor.
Önyargılar
Oxford Üniversitesi’nden finans profesörü Renée Adams da konuyla ilgili bir araştırmaya imza attı. Katılımcılara 5 kadın, 5 erkek sanatçının eserlerini gösteren Adams onlardan sanatçıların cinsiyetlerini tahmin etmelerini istedi. Katılımcıların sadece yarısı doğru tahminde bulundu. Bu tahmin oranı kadın sanatçılar ile erkek sanatçılar arasında sanatsal açıdan daha az ödeme yapılmasına neden olacak hiçbir fark bulunmadığını ortaya koydu. Daha sonra katılımcılara aynı tablolar farklı kadın ve erkek imzalarıyla gösterildi. Katılımcılar erkek sanatçıların imzası olan tabloları daha çok beğendiklerini söyledi. Ancak aynı tablo kadın imzasıyla gösterildiğinde bu beğeni oranı düştü. Bu da katılımcıların kadın sanatçılara ne kadar önyargıyla yaklaştıklarını ortaya koydu.
The Guardian’ın haberine göre Sanat tarihinde en pahalıya satılan eser 450 milyon dolarlık fiyatıyla Leonardo da Vinci’nin “Salvator Mundi” tablosu. Ancak kadın sanatçılara bakıldığında en pahalıya satılan eserin Georgia O’Keeffe’in 44.4 milyon dolara alıcı bulan “Jimson Weed/White Flower No 1” adlı tablosu olduğu görülüyor. Yine yaşayan sanatçılara bakıldığında, Jeff Koons erkek sanatçılar arasında 91 milyon dolar ile rekorun sahibiyken, kadın sanatçılar için rekor 12.5 milyon dolar ile Jenny Saville’de…
Kadın sanatçıların sanat dünyasında görmezden gelinmesi ataerkilliğe, tarih boyunca sanat yapmalarına izin verilmemesine bağlanıyor. Müze koleksiyonlarındaki çoğu eser de genellikle erkek sanatçılara ait. Dünyada en çok satılan sanat kitabı olan, EH. Gombrich yazdığı “The Story of Art”ın 688 sayfasında sadece bir kadın sanatçıdan bahsediliyor. Guardian, bazı galerilerin anlaşmalı oldukları kadın sanatçılar hamile kaldıklarında anlaşmayı feshettiklerine de dikkat çekiyor.
Değişim Başladı
Öte yandan, kadın sanatçılara karşı olan bu ayrımcı tutumun, günümüzde yavaş yavaş değişmeye başladığı da görülüyor. Bu yıl Venedik Bienali’ndeki kadın sanatçıların katılım oranının erkeklerden yüksek oluşu ve bazı müzelerin koleksiyonlarındaki kadın sanatçıların eserlerini artırma yönündeki çalışmalarını buna örnek olarak göstermek mümkün.
