Yönetmeni Niki Caro olan yeni Disney filmi “Mulan”; orduya katılmak, babasını onurlandırmak ve imparatoru kurtarmak için bir erkek gibi giyinen evlatlık bir kız olan Hua Mulan’ın eski Çin hikayesini yeniden anlatıyor.
1998 yapımı animasyonun uyarlaması olan film ise 4 Eylül’de gösterime girmesinden sonra tartışmalara sebep oldu. Filmin sonunda jenerikte yer verilen “özel teşekkür” mesajında, Disney’in teşekkür ettiği kurumlar dikkat çekti.
Xianjiang ve Turpan Bölgeleri’ne Teşekkür Ediyor
Filmin sonunda yer verilen kredilerde Disney, filme yardımcı olan birçok Çin kurumuna özel bir teşekkür sunuyor. Bunlar arasında Xinjiang bölgesindeki dört Çin Komünist Partisi propaganda departmanı ve aynı bölgedeki Turpan şehrinin Kamu Güvenlik Bürosu da yer alıyor.
Disney’in, hâlâ insan hakları ihlallerinin yapıldığı Çin’in kuzeybatısındaki bir bölge olan Xinjiang’daki dört propaganda departmanına ve bir kamu güvenliği bürosuna teşekkür etmesi tepki topladı.
Daha Önce de Başrol Oyuncusu Açıklamaları Sebebiyle Tepki Görmüştü
“Mulan”ın, başrol oyuncusu Liu Yifei’in polis şiddetini destekleyen yorumundan sonra çeşitli boykotlarla karşı karşıya kalmıştı. ABD vatandaşı olan, Çinli oyuncu Liu Yife Çin sosyal medya platformu Weibo’da hükümet karşıtı göstericileri bastırmak için aşırı güç kullanmakla suçlanan Hong Kong polisine destek verdiğini belirtti ve bunu üzerine film daha gösterime girmeden bazı kesimlerin tepkisine sebep oldu.
Temmuz ayında bir grup Liu Yifei’nin açıklamaları sebebiyle Güney Seul’deki Disney Kore merkezinin önünde toplandı. “Şiddet tüketmiyoruz. Mulan‘ın gösterime girmesine karşıyız. Şiddeti durdurun” ve “Hong Kong ulusal güvenlik yasasını insan hakları ihlali olduğu için kınıyoruz” diye sloganlar attılar.
Neden Tepki Gördü?
Çin, en az 1 milyon kişinin yargısız toplama kamplarında gözaltına alındığı tahmin edilen Xinjiang ‘daki Müslüman azınlıklara yönelik davranışları sebebiyle uluslararası incelemelerle karşı karşıya kaldı.
Uygur kadınları, hükümetin doğum oranlarını bastırma kampanyasının bir parçası olarak, uzmanların “demografik soykırım” olarak nitelendirdiği zorla kısırlaştırma ve doğum kontrolüne maruz kaldıklarını bildirilmişti. Çin’in Uygurlara yaptığı soykırım dünya çapında tepki çekerken, Disney’in soykırım bölgelerinde çekim yapması ve bölge yönetimine özel teşekkür bildirisi aktivistleri harekete geçirdi.
Mulan, Xinjiang ve Turpan Dahil Olmak Üzere 20 Bölgede Çekildi
Mulan, bir kısmı Xinjiang ‘da bulunan Mingsha Shan çölü ve Turpan’ın doğusundaki bir vaha köyü olan Tuyuk Vadisi de dahil olmak üzere Çin’de yaklaşık 20 yerde çekildi.
Çin İnsan Hakları İzleme Örgütü araştırmacısı Yaqiu Wang: “Disney, Xinjiang ‘da çekim yapmaya karar vermeden önce, Xinjiang yetkilileriyle film için ne tür anlaşmalar yaptı ve yetkililerden ne tür yardımlar aldı” diyerek gizli bir anlaşma olduğu ile ilgili şüphelerini dile getirdi.
Aktivistler filmin boykot edilmesi çağrısında bulundular. Filmin, Xinjiang ile bağlantılarının altını çizilirken, Turpan’daki kamu güvenlik bürosunun bölgedeki en az 14 toplama kampını denetlediğini belirtildi.
Disney, Senaryoyu Çinli Yetkililere Onaylattı
İnsan hakları savunucuları, Disney’i Xinjiang’daki yetkililerle olan ilişkilerinde şeffaf olmaya çağırdı. Wall Street Journal’da yer alan bir habere göre Disney, senaryosunu Çinli yetkililerle paylaştı ve Çin’de yayınlanmasını garanti altına almak için yerel danışmanlara danıştı.
Mandarin Dili Eğitimi Kademeli Olarak Kaldırılıyor
Film aynı zamanda Çin’in özerk bir bölgesi olan İç Moğolistan’da yaşayanların zorunlu Mandarin dili eğitimini kademeli olarak kaldırılmasını protesto ettiği bir zamanda gösterime girdi.
İzleyiciler özellikle filmin yönetmeni Niki Caro ve başrol oyuncusu Liu Yifei’nin sosyal medya hesaplarına #BoycottMulan #Uyghur ve #genocide etiketlerini kullanarak tepkilerini gösterdiler.
Kaynak: The Guardian
Yazar: Lily Kuo
Tarih: 07.09.2020
Orijinal Başlık: Disney remake of Mulan criticised for filming in Xinjiang
