Son günlerde İstanbul’un kültür ve sanat hayatı oldukça hareketli. Bu canlılığa, Beyoğlu’nun sanatla iç içe geçmiş mahallelerinden Cihangir’de, semtin sanatçıları tarafından kurulmuş iki ayrı sanat mekanı olan Kiralık Depo ve Viable da eşlik ediyor. Kiralık Depo’da Eline Tsvetkova’nın A Capriccio, Viable’da ise Zach Hodges’in Boya Temiz Titiz Yapılır adlı sergileri izlenebiliyor.
2021 yılında kurulan ve bugüne dek otuzdan fazla sergiye ev sahipliği yapan bu iki mekân, birlikte organize ettikleri sergilerle izleyiciyi hem yerel hem de uluslararası bir diyaloğa davet ediyor. Mekanları ve sergi sürecini sanatçı Defne Cemal şöyle anlatıyor:
“20 Eylül Cumartesi günü açtığımız bu iki sergiyle beraberliği ve kültürel alışverişin önemini kutlamak istedik. YAYA/VIABLE.ISTANBUL’un kurucularından Eline Tsvetkova, Kiralık Depo’da A Capriccio başlıklı yeni bir yerleştirmesini sunarken, Kiralık Depo’nun kurucularından Zach Hodges ise YAYA/VIABLE.ISTANBUL’da Boya Temiz Titiz Yapılır başlıklı yeni resim serisini sergiliyor. Açılış davetimiz, Eline Tsvetkova ve Doğu Akar’ın tasarladığı geçici barın yer aldığı, iki mekânın ortak alanı olarak düşündüğümüz Kiralık Depo’nun arka bölümünde gerçekleşti.”
Cihangir Oba Sokak’ta yer alan Kiralık Depo, yalnızca 12 metrekarelik bir alanda büyük fikirlerin ve özgün ifadelerin buluştuğu, sanatçılar tarafından yürütülen bağımsız bir sergi mekânı. 2021’den bu yana faaliyet gösteren mekân, sanatçıdan sanatçıya doğrudan etkileşimi önceleyen, deneysel süreçlere alan tanıyan ve farklı coğrafyalardan gelen bakış açılarını İstanbul’a taşıyan üretimlere ev sahipliği yapıyor. Dışarıdan herhangi bir kurumsal destek almadan tamamen kendi imkânlarıyla varlığını sürdüren Kiralık Depo, alternatif sanat alanlarının İstanbul’daki en güncel örneklerinden biri.
“A Capriccio” Kiralık Depo’da
Mekân şimdilerdeyse Eline Tsvetkova’nın kişisel sergisi A Capriccio’ya ev sahipliği yapıyor. Sergi başlığını müzikte “içinden geldiği gibi, oyuncu bir şekilde” çalınan parçalar için kullanılan İtalyanca bir tempo işaretinden alıyor.
Serginin merkezinde yer alan In Comfort of Others adlı yerleştirme, katlanabilir bir yatak, bir taşıyıcıdan yapılmış tel örgü yapı, içine yerleştirilmiş eski fotoğraflar ve bir eczane dolabından oluşuyor. Yapıt, 1990’ların Bulgaristan’ında Batı estetiğinin yerel pratiklerle harmanlandığı bir döneme gönderme yapıyor. Sanatçının çocukluk hafızasına dayanan bu katmanlı yapı, aynı zamanda o dönemde gizlice izlediği 80’ler ve 90’ların erotik gerilim filmlerinin çağrışımlarını da barındırıyor. Ortaya çıkan imge dünyası, bir yandan kaotik ve kapitalist, diğer yandan sosyalist ve işlevsel bir geçmişin arasında salınıyor.
Bir diğer iş, BB in tempo rubato, bir video/ses yerleştirmesi. Burada, yaklaşık 7000 bölümden oluşan pembe dizi The Bold and The Beautiful, serginin süresine uyacak şekilde yeniden zamanlanarak tek bir ekranda gösteriliyor. Sanatçı, büyükannesinin diziyi izleyerek geçirdiği “çalınmış zamanı” geri almaya çalışıyor; buna eşlik eden metin ise büyükannenin bu diziye olan ilgisini, yaşam öyküsüyle nasıl iç içe geçtiğini ve zamanla ilişkisini aktarıyor.
Serginin son işi olan with a kiss on top adlı kolajda ise sanatçının büyükbabasının çiçeklerle dolu bir tarlada verdiği askerî eğitim pozuna eşlik eden el yazısı bir not ve eski bir beze tarifi kesiti yer alıyor. “Üstüne bir öpücükle” ifadesi, bu kişisel anlatının duygu yüklü son dokunuşu oluyor.
“Boya Temiz Titiz Yapılır” Sergisi Viable’da
Viable ise, klasik galeri yapılarının dışında, esnek ve sanatçı odaklı bir sergi yapısı kurmayı hedefleyen genç bir sanat platformu. Farklı lokasyonlarda ve farklı ihtiyaçlara göre şekillenen sergiler düzenleyen Viable, alternatif bir fonlama sistemi oluşturarak sürdürülebilir ve şeffaf bir yapı inşa etmeyi amaçlıyor. YAYA, İstanbul’un Cihangir Mahallesi, İttihad Sigorta Pasajı’nda Viable’ın sabit sanat vitrini. Pasajın hemen girişinde yer alan bu küçük vitrin alanı, gün boyunca izlenebilen kamusal bir sergi alanı olarak işliyor.
Her zaman kolayca ziyaret edilebilen Viable vitrininde ise Zach Hodges’in son dönem resimlerinden oluşan Boya Temiz Titiz Yapılır başlıklı sergi yer alıyor. Hodges’in işleri, İstanbul’daki gündelik yaşamdan sahneleri temel alıyor: bir bakkal köşesindeki televizyon (Birds on TV), park halindeki bir arabanın göçmüş çamurluğu (Car), ya da bir dükkân vitrinindeki yansıma (Reflection III) gibi detaylar sanatçının tuvaline yansıyor.
Bu resimler, ortak bir kaynaktan beslense de boyut, teknik ve izlenim bakımından birbirinden oldukça farklı. Kimisi titizlikle işlenmişken, kimisi neredeyse belirsiz bir pigment kütlesine dönüşüyor. Bazı öğeler üretim sürecinin doğal uzantısı gibi ortaya çıkarken, bazıları beklenmedik deneylerin ya da doğaçlama anların sonucu olarak izleyiciyle buluşuyor.
Serginin başlığı ise, İstanbul sokaklarında sıkça rastlanabilecek bir ev boyama afişinden alınmış: “Boya temiz titiz yapılır.” El yazısıyla hazırlanmış bu afişin taslağa benzer görünümü ve üzerindeki düzeltmeler, Hodges’in resimlerine dair bir okuma önerisi sunuyor.
*Her iki sergi de 18 Ekim’ e dek görülebilir.
