Londra’daki National Gallery’nin en önemli parçalarından biri olan Jan van Eyck‘in “Arnolfini’nin Evlenmesi” isimli eseri, geçtiğimiz günlerde çerçevesinin değiştirilmesiyle gündeme geldi. National Gallery’nin çerçeveleme departmanı başkanı Peter Schade, Jan van Eyck tablosunun çerçevesinin yenilendiği haberini fotoğraflarıyla birlikte yayınladığında, sosyal medya platformu X’teki kullanıcılar, değişen çerçevenin esere yakışıp yakışmadığı konusunda ikiye bölündü.
Schade, X’te, bir zamanlar Arnolfini Evlenmesi‘ne eşlik eden 19. yüzyıldan kalma Gotik bir çerçevenin, yeni satın alınan 15. yüzyıldan kalma altın sarısı yaldızlı bir çerçeveyle değiştirildiğini belirtti. Schade, paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
“Uyumsuz oymacılığın rekabeti olmadan figürler daha büyük ve ayrıntılar daha belirgin görünüyor.”
Çerçevenin Resimle Çekişmeli İlişkisi
Çerçeve değişimi farklı zamanlarda pek çok sanat eserine uygulanmasına rağmen bu değişim Avrupa’nın gelmiş geçmiş en iyi resimlerinden biri olarak kabul edilen bir tablo söz konusu olduğunda yankı uyandırdı. Çerçevenin resim üzerinde bu derece etkili olduğunu bu örnek üzerinden okumak mümkün.
Çoğu zaman resmin kendisine odaklanıp resimle çerçevesi arasındaki ilişkiyi göz ardı ederiz. Buna rağmen çerçeve bize, izleyicinin resme bakışını radikal şekilde değiştirdiğini, resimde bulunan figürlerin algıdaki boyutlarını şekillendirdiğini, resimdeki ayrıntıları daha bulanık ya da daha net görünmesini sağlayan bir unsur olduğunu hatırlatmış oldu.
Yorumlar İkiye Bölündü
Çerçevenin resim üzerindeki etkisi herkes tarafından kabul edilmesine rağmen, Jan van Eyck’in “Arnolfini’nin Evlenmesi” eserinin değişen çerçevesi konusunda her kafadan bir ses çıkıyor. Kimi Shade’in yorumuna katılarak oymasız haliyle yeni çerçevenin resmi ön plana çıkardığını söylerken kimi de yeni çerçevenin sönük ve sıradan olduğu için resme de soluk bir görünüm verdiğini söylüyor.
Sanat tarihçisi ve köşe yazarı Bendor Grosvenor, “Cüretkâr. Ama bence bir ilerleme” dedi. Başka bir kullanıcı, tam tersi bir yönde şu yorumda bulundu:
“Bence 19. yüzyılın zevki Van Eyck’e bizim modern zevkimizden daha yakındı. Temel olarak, yeni çerçeve, 15. yüzyıldan kalma yaldızlı bir pervaz olmasına rağmen, minimalizm fikirlerimizi resme dayatıyor. Yeni çerçeve ayrıca çok fazla ışık alıyor. 19. yüzyıl estetiğine saygı gösterin!”
“Yenisi Her Yerden Satın Alınabilir Gibi Duruyor”
Aynı doğrultuda başka bir kullanıcı, “Bir önceki derinlik katıyordu. Yenisi ise her şeyi biraz yavanlaştırıyor” ifadelerini kullanırken şu örnekteki benzer yorumlara sık rastlanıyor.
“Eski çerçeveyi bir açık ara tercih ederim. Doğrusu karmaşıklığı hoşuma gidiyor ve gizemli görünüyor, bu da resmin tuhaflığına katkıda bulunuyor. Yeni çerçeve her an her yerden satın alınabilir gibi duruyor.”
Her şeye rağmen bu tweet, Schade’nin paylaşımının 10 binden fazla beğeni, binden fazla yorum ve yeniden paylaşım, 786 bin görüntüleme almasıyla, Kuzey Rönesans merkezli sosyal medya dramının nadir bir anına işaret etti.
