Ahmet Doğu İpek’in sanatçı monografisi “Sound of the Ground – Face of the Stone” / “Yerin Sesi – Taşın Yüzü” iki yıllık bir çalışmanın ardından Mousse Publishing ve Galeri Nev İstanbul tarafından yayımlandı. Editörlüğünü Nilüfer Şaşmazer’in, tasarımını Esen Karol’un üstlendiği yayında, Sibel Bozdoğan, Shumon Basar, Duygu Demir, Ariane Koek ve Tilo Schulz’un bu kitap için kaleme aldığı yeni metinlerin yanı sıra Selen Ansen’in bir şiiri yer alıyor. İngilizce edisyonu Mousse Publishing, Türkçe edisyonu Galeri Nev İstanbul tarafından yayımlanan kitap, ilk olarak Tate Modern, Londra’da Frieze London açılış haftasında gerçekleşen lansmanla tanıtıldı. Kitabın ikinci lansmanı ise İstanbul’da Kasım ayında gerçekleşti.
Türkçe–İngilizce kapsamlı olarak yayımlanan “Yerin Sesi – Taşın Yüzü” başlıklı sanatçı monografisi kapsamında, geçtiğimiz günlerde Galeri Nev İstanbul’un ev sahipliğinde sanatçı Ahmet Doğu İpek, kitabın editörü Nilüfer Şaşmazer ve yazarlarından Duygu Demir’in katılımıyla bir söyleşi gerçekleştirildi.
Kitabın Yolculuğu
Ahmet Doğu İpek, “Yerin Sesi – Taşın Yüzü” başlıklı sanatçı monografisinin kendisi için ne ifade ettiğini anlatırken sürecin oldukça yoğun ve dönüştürücü olduğunu vurguladı. Sanatçı, on–on beş yıllık arşivini baştan sona taradıkları bu çalışmanın, onu derin bir sorgulamanın içine çektiğini belirterek şöyle dedi:
“Bu süreçte ‘Ne yaptım, ne ürettim, kim ne gördü, işlerim kime nasıl dokundu ve daha da önemlisi tüm bunlar ne işe yaradı?’ gibi soruların bulutu içindeydim. Sanatın ne işe yaradığı, benim ne işe yaradığım sorusu, zihnimden söküp atamadığım bir konu.”
Sanatçı, konuşmasında kitabın aslında geçen yıl yayımlanmasının planlandığını vurgulayarak, “Kitap geçen yıl çıkacaktı ama bugünlerde kitap yapmak gerçekten çok zor; çok emek, çok maliyet ve büyük bir özveri gerektiriyor. Takvimler istediğimiz gibi olmadı, ertelendi,” şeklinde konuştu.
İpek, bu ertelemenin Tate ile yürüyen süreçle çakıştığını, bunun da kitabın yolculuğunu farklı bir eksene taşıdığını belirtti. Kitabın kendisine geçmişe dönük kapsamlı bir muhasebe olanağı sunduğunu söyleyen sanatçı, “Kitap; dönemleri, süreçleri, işleri, teknikleri ve işbirliklerini bir araya getirmeme yardımcı oldu,” dedi.
Kitabın Kurgusu
Söyleşide kitabın editörü Nilüfer Şaşmazer, kitabın kurgulanma sürecine değinerek şu ifadeleri kullandı:
“Nasıl ele alacağız, nasıl gruplayacağız… Galiba en uzun süren kısım o oldu. İlk başlarda, şu duvarda göreceğiniz İnşaat Rejimi serisiyle başladık; çünkü bu, Ahmet’in ilk sergisinde gösterdiği seri. Bir sanatçı olarak ‘artık başlıyorum’ dediğin yer aslında. Bu seriyle birlikte paralel olarak yürüyen İkinci Hasat serisi vardı. Bu iki grup, kendi aralarında bir örüntü oluşturdukları için, başlangıçta ikisini birlikte sunabileceğimiz fikri ortaya çıktı. Hemen ardından ise çok daha geniş bir grup olan Taşlar bölümüne geçtik.”
Kitap yazarlarından Duygu Demir ise söyleşide, “Yer ve Gök Arasında: Ahmet Doğu İpek’in Günleri” başlıklı metni üzerine konuşarak yazının oluşum süreci ve kavramsal çerçevesine ilişkin bilgiler verdi.
İçerik ve Bölümler
Bir RADAR projesi olarak Nesrin Esirtgen Koleksiyonu tarafından desteklenen yayının bölümleri, sanatçının seriler hâlindeki üretimini temel alıyor. Bu kapsamda her bir yazar, İpek’in farklı serilerine odaklanarak özgün anlatım biçimleriyle yorumluyor. Sibel Bozdoğan’ın Karabasan Kentler: Ahmet Doğu İpek’in Distopik İnşaat Tasavvurları başlıklı metni, sanatçının “İnşaat Rejimi” serisine ve mimariyle ilişkili eserlerine odaklanırken, Shumon Basar’ın yazısı Yeni Taş Devri Hiç Bitmez; “Aşı”, “Tamir”, “Lapis Lazuli (Aşı)”, “Spolia” ve “İnşaat Rejimi” gibi serilerin yanı sıra enstalasyonlarını ele alıyor. Duygu Demir, Yer ve Gök Arasında: Ahmet Doğu İpek’in Günler’i başlıklı metninde sanatçının “Günler” serisini, Yıldızdan Doğan: Işığın ve Karanlığın İzinde başlıklı metniyle Ariane Koek, “Ma” serisinin yanı sıra “Ypsilon”, “Pia”, “Gündüz ve Gece” ve “Yıldızlar” serilerini inceliyor. Tilo Schulz’un Dokunma Mesafesi: Ahmet Doğu İpek’in Yapıtları Üzerine Dört Gözlem adlı yazısı, sanatçının “Kök” serisiyle birlikte “Masa” ve “Soupir” adlı yerleştirmelerine odaklanıyor. Ayrıca, Selen Ansen’in daha önce Ahmet Doğu İpek’in “Günler” adlı serisi ve kitabı kapsamında kaleme aldığı “nyX” başlıklı şiiri de kitapta yer alıyor.
