Sanat tarihçisi Prof. Dr. Nurhan Atasoy’un yedi yıllık araştırmaları sonucunda ortaya çıkan Hamam kitabı, Osmanlı’dan günümüze uzanan suyun, arınmanın ve hamam kültürünün hikâyesini anlatırken, Osmanlı döneminin en kuvvetli kadınlarından Hürrem Sultan’ın adını taşıyan hamamın tarihini, Mimar Sinan’ın ustalığını ve Osmanlı hamam geleneğinin Avrupa’ya yayılışını kapsamlı bir şekilde ele alıyor.
Osmanlı Sosyal Yaşamının Merkezi: Hürrem Sultan Hamamı
Osmanlı mimarisinin en zarif yapılarından biri olan Hürrem Sultan Hamamı, tarihi boyunca yalnızca bir temizlik ve arınma mekânı olmanın ötesinde, Osmanlı’nın sosyal yaşamında önemli bir rol üstlenmiştir. Ayasofya Haseki Hürrem Sultan Hamamı: Türk Hamam Kültürü ve Avrupa’ya Yayılışı alt başlığını taşıyan kitap, bu kültürel mirası detaylı bir şekilde inceleyerek okurlarla buluşuyor.
Çocukluk Hayranlığından Akademik Araştırmaya
Prof. Dr. Nurhan Atasoy, çocukluk yıllarından itibaren Hürrem Sultan Hamamı’na duyduğu derin ilgi ve hayranlığın, onu bu kitabı yazmaya yönlendirdiğini belirtiyor. Sanat tarihine olan ilgisinin temellerinin de bu dönemde atıldığını ifade eden Atasoy, kitabın ortaya çıkış sürecini şu sözlerle anlatıyor:
“Çocukluk yıllarım Sultanahmet’te geçti. Okula giderken her gün Ayasofya Hamamı’nın önünden geçerdim. Mimar Sinan’ın bu şaheserine duyduğum hayranlık içimde hiç̧ eksilmedi. Yıllar sonra bu hamam üzerine bir kitap yazmam istendiğinde, reddedemedim. Bu eser sayesinde Osmanlı hamam kültürüne yeni bilgiler kazandırabilmiş̧ olmanın mutluluğunu yaşıyorum.”
İki Dilde Hamam Kültürünün Yolculuğu
Hem Türkçe hem de İngilizce olarak hazırlanan kitap, Osmanlı hamam kültürünün kökenlerini, toplumsal yaşam üzerindeki etkilerini ve Avrupa’daki yansımalarını detaylı bir şekilde ele alıyor. Osmanlı tarihinin en güçlü kadın figürlerinden biri olan Hürrem Sultan’ın hayatı, hamam kültürüne verdiği önem ve Mimar Sinan’ın onun için inşa ettiği Hürrem Sultan Hamamı bu çalışmanın merkezinde yer alıyor. Aynı zamanda Evliya Çelebi’nin anlatımları, Avrupalı seyyahların gözlemleri ve sanatçıların hamamlara dair tasvirleriyle desteklenen eser, Osmanlı’da su ve temizlik anlayışının nasıl bir gelenek haline geldiğini gözler önüne seriyor.
Tarihî Mirasa Sahip Çıkmanın Önemi
Hürrem Sultan Hamamı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Katipzadeler, bu çalışmayla ilgili düşüncelerini şöyle ifade ediyor: “Tarihimize, değerlerimize sahip çıkmak, onları muhafaza etmek bizler için çok önemli. Hürrem Sultan Hamamı‘nın tarihi dokusunu koruyarak misafirlerimizle buluşturmaktan her zaman mutluluk duyduk. Şimdi ise Osmanlı hamam kültürünü gelecek nesillere aktarmak adına, bu büyük emeğin bir parçası olmaktan gurur duyuyoruz. Kültürel mirasımıza armağan edilen Hamam, tarih, sanat ve Osmanlı kültürüne ilgi duyan herkes için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olacak.”
Mimari Ustalık ve Estetik Değer
Kitap, yalnızca tarihi ve kültürel bir araştırma değil, aynı zamanda hamam mimarisi ve estetiği açısından da önemli bir kaynak niteliğinde. Mimar Sinan’ın özgün mimari yaklaşımını, 16. yüzyılda inşa edilen Hürrem Sultan Hamamı’nda uyguladığı tasarım ilkelerini ve bu yapının günümüze kadar nasıl ulaştığını kapsamlı bir şekilde inceliyor. Arşiv belgeleri, Osmanlı dönemine ait illüstrasyonlar, müzelerden temin edilen özel fotoğraflar ve hamam kültürüne dair geniş bir literatür taramasıyla desteklenen eser, okuyuculara benzersiz bir tarih yolculuğu sunuyor.
Kitaba Nasıl Ulaşılabilir?
Masa Yayınları tarafından yayımlanan eser, Hürrem Sultan Hamamı’ndan temin edilebilir. Osmanlı hamam kültürünü keşfetmek, geleneksel mimarinin izlerini sürmek ve suyun medeniyet üzerindeki etkisini anlamak isteyenler için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olacak.
