T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı farklı türlerden olmak üzere 328 özel tiyatro projesini kapsayan 12 milyon liralık bir destekte bulunacağını açıklamıştı. Bu kararın üzerine Tiyatro Kooperatifi, T.C. Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nün desteğine ilişkin belli soru, talep ve önerileri içeren bir açıklama yaptı.
Tiyatro Kooperatifi, 2020-2021 sanat sezonu için, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından özel tiyatroların projelerine yapılan destek konusunda T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı’na şu soruları yöneltti:
Desteklenen oyunların seçiminde kullanılan kriterler nelerdir?
Desteklenen oyunların seçiminde kullanılan kriterlere uyumluluğu değerlendiren kurulda görev alan kişi veya kurumlar kimlerdir?
Başvurusu olumlu sonuçlanan her bir tiyatroya ayrılan bütçe nedir, bütçenin aktarımı ne zaman yapılacaktır?
Destek başvurusu olumlu sonuçlanmayan tiyatrolar, seçim kriterleri kapsamında başvurunun olumsuz sonuçlanma nedenini öğrenmek istemektedir. Hem şeffaflık prensibi hem de bir sonraki destekten yararlanabilmek, desteğin kriterlerine uyumlanmak ve gereken iyileştirmenin yapabilmesi için, başvurusu olumsuz sonuçlanan tüm tiyatrolara seçim kriterleri kapsamında bilgi vermenizi rica ederiz.
Vergi/SGK borcunu yapılandırmak ve/veya İTO kaydı yaptırmak üzere borç/kredi alarak desteğe başvurabilen tiyatrolar için, destekten yararlanamama sebebini şeffaf bir şekilde öğrenmek ayrıca önem arz etmektedir.
Değerlendirmenin objektif kriterlere göre yapılması, sonuçların şeffaf bir şekilde açıklanması gerekmektedir. Bu kapsamda ivedilikle çözümlenmesi gereken konular aşağıdaki gibidir;
Desteğin eski oyunlara verilmesinin adaletsiz oluşu,
Oyun ismini ve/veya başvurucu şirketi değiştirerek aynı oyunların tekrar destekten yararlanması,
Farklı şirketlerle yapılan başvurular sayesinde aynı tiyatronun birden çok oyunla destek alması,
Her başvurusu olumsuz sonuçlanan tiyatroların yanında her yıl kesintisiz bir şekilde destekten yararlanan tiyatroların olması,
Desteğin kapsayıcı olmaması.
Sanatsal kriterlerinin muğlak olması.
Yönetmeliğin 7. ve 8. maddesi başta olmak üzere, “Değerlendirme Komisyonu tarafından her sanat sezonunda ek ölçütler belirlenebilir.” gibi belirsizlik içeren ifadelerin güncellenmesi gerekmektedir. Bu yönde her türlü iş birliğine ve çalışmaya açık olduğumuzu yinelemek isteriz.
Özel tiyatroların yaklaşık 7 aydır gelir elde edemediği, sahnelerin birer birer ve hızla kapandığı ağır pandemi sürecinde, neredeyse tüm özel tiyatroların vergi ve SGK borcu bulunduğu açıktır. 14 Mart 2020 tarihli toplantımız ve 20 Mart ile 27 Mart 2020 tarihli COVID-19 salgını sebepli acil önlem paketi önerilerimizde “verilen desteklerde vergi ve SGK borcu aranmaması”nın hayati olduğunu sizinle paylaşıp desteğinizi rica etmiştik.
Türkiye çapında tüm özel tiyatrolarla aynı sorunları yaşadığımız gerçeğinden yola çıkarak; 60 özel tiyatronun dahil olduğu ve bir örneklem olarak değerlendirilebilecek Tiyatro Kooperatifi özelinde, ortaklarımızın %43’ü desteğe başvurmuştur. Başvuruda bulunmayan ortaklarımızın %50’si “vergi veya SGK borcu olmaması” şartının aranması sebebiyle desteğe başvuramamıştır. Eğer başvuru kriterlerinde “vergi veya SGK borcu olmaması” ve bu dönemde bir maliyet kalemi olan “İTO kaydı şartı” bulunmasaydı, başvuruda bulunan tiyatroların oranı %72 olabilecekti. Konuyu tekrar bilgi ve değerlendirmenize sunarız.
27 Mart 2020’de değerlendirmenize sunduğumuz “Özel Tiyatroların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmelik Değişikliği Hakkında Önerilerimiz”i tekrar paylaşıyoruz. Bu öneriler çerçevesinde kabul gören maddeler dışında, henüz sonuç/değerlendirme/yorumunuzu alamadığımız önerilerimiz için de görüşlerinizi rica ederiz. (Bahsedilen önerilere, www.tiyatrokooperatifi.org adresinden erişebilirsiniz.)
2020-21 sezonunda destek alan kurumların tamamı, sadece tiyatro alanında faaliyet gösteren kurumlar mıdır? Destekten yararlanan kurumların belirlenmesi ve alanda standardizasyon için önerilerimizden biri de, nace kodlarının kullanımı idi. Üzerine düşünülerek, mevcut düzende hiçbir tiyatronun zarar görmeyeceği şekilde iyileştirmeye yönelik adımların planlanması gerektiğini düşündüğümüz bu standardizasyon ile ilgili bir planınız bulunuyor mu?
Ek Talep
Bu soru ve taleplere ek olarak Tiyatro Kooperatifi, “özel tiyatroların projelerine yapılacak yardımlara ilişkin yönetmelik değişikliği hakkında öneriler”, “kültür ve sanat alanına ilişkin, yurtdışındaki hükümetlerin açıkladığı COVID-19 salgını odaklı acil önlem paketleri ve kültür kurumlarının talepleri” ve “2020-20201 dönemi yakın ve ileri dönem proje önerileri” olarak ayrılan üç ayrı ekteki öneriler paketini de T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı değerlendirmesine sundu.
