Edebiyat Dünyası Boykotta
2024’te, İsrail’in Gazze’ye yönelik operasyonlarına karşı dünya çapında güçlü bir tepki oluştu. Nobel ödüllü Annie Ernaux, Judith Butler, Viet Thanh Nguyen, Arundhati Roy, Sally Rooney ve Rachel Kushner gibi pek çok yazar, İsrailli yayıncılara boykot çağrısında bulundu. Bu duruş, “21. yüzyılın en büyük ahlaki ve siyasi krizine” bir tepki olarak nitelendirildi.
Trump’la Mücadele
Okuma ve yayımlama özgürlüğü için birleşmiş yazarlar ve editörlerden oluşan Authors Against Book Bans, yayınevlerine Trump yönetimine hazırlık yapmaları çağrısında bulunan bir açık mektup yayımladı. Mektupta, Trump’ın “sansür yanlısı, kitap yasaklarını destekleyen bir yönetim” getireceğinin altı çizilerek, bununla mücadele için açık çağrı yapıldı.
Uluslararası Booker Ödülü
2024 The International Booker Prize, Jenny Erpenbeck’in Michael Hofmann tarafından çevrilen Kairos adlı romanına verildi. Bu ödül, ilk kez bir Alman yazara verilmiş oldu. Türkçe çevirmeni Regaip Minareci olan roman, Türkiye’de 2023 yılında Can Yayınları tarafından yayımlanmış ve aynı yıl Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’ne değer görülmüştü.
Alice Munro Ölümü ve Sonrası
Kanadalı öykü yazarı ve Nobel Ödülü sahibi Alice Munro hayatını kaybetti. 60 yıldan fazla bir süre boyunca genellikle Kanada’daki kırsal yaşamı, kadınları, aile ilişkileri, evlilik, aşk ve kayıp gibi temaları sıklıkla işleyen yazar, öykülerinde geçmişe dönüşler ve anıları sıklıkla ele alıyordu. Ölümü elbette edebiyat ve yayın dünyasında bir üzüntü yarattı ama asıl olay sonrasında gerçekleşti. Ölümünün ardından, kızı Andrea Robin Skinner, annesinin kendisini üvey babasının cinsel istismarından koruyamadığını anlattı.
Kendi Ülkesinde Yasak
Fransa’nın en prestijli edebiyat ödüllerinden biri olan Prix Goncourt, 2024 yılında Cezayirli yazar Kamel Daoud’a layık görüldü. Gelin görün ki roman, Cezayir’de 1992-2002 iç savaşını konu alan tüm kitapları yasaklayan kanunlar sebebiyle yazarın kendi ülkesinde yayımlanamadı.
Nobel Edebiyat Ödülü Han Kang’ın
2024 Nobel Edebiyat Ödülü‘nün sahibi Güney Koreli yazar Han Kang oldu. İsveç Akademisi tarafından yapılan açıklamada Han Kang için “Tarihsel travmalarla yüzleşir ve her bir eseri insan hayatının kırılganlığını gözler önüne serer. Beden ve ruh, yaşayanlar ve ölüler arasındaki bağlantılar konusunda eşsiz bir farkındalığa sahip olan yazar, şiirsel ve deneysel üslubuyla çağdaş düzyazıya yenilik getirmiştir” denildi.
Frankfurt Kitap Fuarı 2024
2024 Frankfurt Kitap Fuarı’nın bu yılki açılış konuşmasını Elif Şafak yaptı. Şafak, dünyanın içinde bulunduğu, endişenin hâkim olduğu kaotik ortama, sevgisizliğe, şiddete ve tüm olumsuzluklara karşın edebiyatın, hayal gücünün ve iyimserliğin iyileştirici gücüne değindi. Fuarda bu yıl en çok yapay zekânın edebi yaratıcılıktaki rolü tartışıldı.
Booker Ödülü
2024 The Booker Prize, yenilikçi anlatı yapısı ve duygusal derinliğiyle öne çıkan Orbital adlı romanıyla Samantha Harvey’ye verildi. Samantha Harvey’nin Orbital romanı yakında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Çağdaş Dünya Edebiyatı Dizisi kapsamında yayımlanacak.
PEN Pinter Ödülü
Türkiye’de Küçük Şeylerin Tanrısı, Mutlak Mutluluk Bakanlığı gibi kitaplarıyla tanınan Hintli yazar Arundhati Roy PEN Pinter Ödülü’ne değer görüldü. Aktivist ve insan hakları savunucusu olarak tanınan Roy, 14 yıl önce yaptığı siyasi yorumlar nedeniyle hakkında yasal işlem yapılmasına Hint makamlarının onay vermesinden iki hafta sonra PEN Pinter Ödülü almış oldu.
Tezer Özlü Çevirisine Ödül
Tezer Özlü’nün 1980 yılında yayımlanan ilk ve kült romanı Çocukluğun Soğuk Geceleri Türkiye’de 44. baskısını yaparken İngilizce çevirisi ise ödül aldı. Amerika’nın önemli edebiyat ödüllerinden biri olan Gregg Barrios Çeviri Ödülü’nü Tezer Özlü’nün Çocukluğun Soğuk Geceleri romanının çevirisiyle Maureen Freely kazandı.
Kadınların Dayanıklılığına
2024 PEN/Faulkner Kurgu Ödülü’nü What Happened to Ruthy Ramirez kitabıyla Claire Jiménez kazandı. Jüri, açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “Kadınlar, karşılaştıkları tehlikeler ve dayanıklılıkları üzerine etkileyici bir anlatı sunan bu roman, öfke, kahkaha, keder ve sevgiden oluşan hayat dolu bir direnç portresi çiziyor.”
Márquez’den Haberler
Gabriel García Márquez, Ağustosta Görüşürüz romanının imha edilmesini istemiş olsa da bu dileği yerine getirilmedi ve eser 30 ülkede yayımlandı. Hayattayken tüm dizi ve film tekliflerini geri çeviren Márquez’in oğulları, babalarının ölümünden beş yıl sonra Yüzyıllık Yalnızlık romanının haklarını Netflix’e devretti. Şimdi ise dünya bu diziyi konuşuyor.
