Amerikalı yazar Tom Robbins, 9 Şubat 2024’te Washington, La Conner’daki evinde 92 yaşında hayatını kaybetti. Robbins, absürd ve alaycı romanlarıyla tanınan, nesiller boyunca sadık bir okur kitlesi edinmiş ve çok satan kitaplara imza atmış bir yazardı. Eserleri 1960’ların karşı kültür hareketine dayansa da, yazıları farklı kuşaklardan geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmeyi başardı.
En Yaramaz Çocuk
Thomas Eugene Robbins, 22 Temmuz 1932’de Kuzey Karolina’nın Blowing Rock kasabasında doğdu. Küçük yaşlardan itibaren yaramazlığın sanata dönüşebileceğini keşfetmiş olmalı ki, lisede “En Yaramaz Çocuk” ödülüne layık görüldü. Oyunbaz zekâsı ve haylaz ruhu, ilerleyen yıllarda romanlarının temel taşlarından biri olacaktı.
Washington ve Lee Üniversitesi’nde gazetecilik eğitimi almak için yola koyuldu, fakat eğitimini tamamlamadan okulu bıraktı. Hayatta, katı kuralların ve düz çizgilerin ona göre olmadığı daha o yıllarda belliydi.
Gazetecilik Yetmedi
1953 yılında, orduya alınmamak için Hava Kuvvetleri’ne katıldı. Kore ve Nebraska’da görev yaptıktan sonra 1957’de terhis oldu. Ardından Virginia’daki Richmond Professional Institute’a (bugünkü Virginia Commonwealth Üniversitesi) geçti. Burada gazetecilik yeteneklerini keşfetti, okul gazetesinde editörlük yaptı ve Richmond Times-Dispatch’te spor yazarlığına başladı. 1959’da mezun oldu, fakat sıradan bir gazeteci olarak kalmayacaktı. Onun kaderi, cümlelerin absürd bir rüyaya dönüştüğü edebiyatın sınırlarını zorlamak olacaktı.
Edebiyata Açılan Kapı
1960’ların başında Washington Üniversitesi’nin Doğu Asya Enstitüsü’nde yüksek lisans yapmak için Seattle’a taşındı. Seattle Times’ta sanat eleştirmenliği yaptı, alternatif radyo programları sundu, gazeteciliğin farklı alanlarında dolaştı. Fakat onun için asıl önemli olan, kurgusal yazarlığa giden yolda kendini keşfetmesiydi.
1960’ların ortalarında, edebiyatın cazibesine tamamen kapıldı ve yazarlığa ciddi şekilde odaklanmaya başladı. 1970 yılında La Conner, Washington’a yerleşti ve kariyerinin geri kalanını burada geçirdi. Artık Tom Robbins, romanlarının baş kahramanıydı.
Absürdizmin İnşa Edildiği Romanlar
Kendisini “çılgın bilgelikle kutsanmış” biri olarak tanımlayan Robbins, kelimelerin alaycı dansına hükmeden bir büyücü gibiydi. Eserleri, absürd, felsefi ve neşeli bir özgünlükle şekillendi. İşte kitapları: Dur Bir Mola Ver (1971), Kovboy Kızlar da Hüzünlenir (1976), Ağaçkakan (1980), Parfümün Dansı (1984), Sıska Bacaklar (1990), Sıcak Ülkelerden Dönen Vahşi Sakatlar (2000), Villa Meçhul (2012), Tibet Şeftali Turtası (2014). Robbins’in kitapları Türkiye’de Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlanıyor.
Hayatının Kendisi de Bir Roman Gibi
Robbins yalnızca romanlarında değil, kendi yaşamında da bir absürdistti. Bir proktoloğa muayene olmaya ördek maskesiyle gitmiş, garson bir kadın göğsünü açıp eski bir Robbins imzasını gösterdiğinde kahkahalarla gülmüştü.
1990’larda FBI, Unabomber olarak bilinen seri bombacının kimliğini belirlemek için Ağaçkakan adlı romanını inceledi. FBI’ın onu sorgulamak için iki kadın ajan gönderdiği söylentileri yayıldığında Robbins bu olayı şu sözlerle yorumladı: “FBI aptal değil! Zayıf noktamı biliyorlar!”
“Yüksek Düzeyde Saçmalığın” Ustası
The New York Times ise onun yazım tarzını şöyle tanımlıyordu:
“Eğer Kovboy Kızlar da Hüzünlenir kitabını sıradan bir roman beklentisiyle okursanız hayal kırıklığına uğrarsınız. Ama eğer bir garaj satışı gibi içine dalar, kurcalarsanız, inanılmaz eğlenceli ve kimi zaman oldukça öğretici bir hazine bulursunuz. Tom Robbins, saçmalığın ustalarından biri.”
Edebiyatın Çiçek Çocuğu, Asla Büyümeyen Peter Pan
Robbins için hayat ciddiye alınacak bir şey değildi, eğlenilerek yaşanması gereken bir serüvendi. Ölümünden sonra, eşi Alexa Robbins, onun mirasını şu sözlerle özetledi:
“Eğer bir romanını açarsanız, hâlâ orada olduğunu göreceksiniz. Kahkahalar atıyor, dans ediyor ve çılgın bilgeliğini sizinle paylaşıyor olacak.”
