Amerika Birleşik Devletleri’nin en büyük beş yayınevi (Penguin Random House, Hachette Book Group, HarperCollins Publishers, Macmillan Publishers ve Simon & Schuster) Idaho eyaletinde yürürlüğe giren HB 710 yasa tasarısına karşı dava açtıklarını duyurdu. Davacılar, 1 Temmuz 2024’te yasalaşan HB 710’un hem halk kütüphanelerindeki hem de okul kütüphanelerindeki kitapları kısıtladığını belirtiyor.
HB 710 Nedir?
Geçtiğimiz temmuz ayında yürürlüğe giren HB 710, 18 yaş altındaki bireylerin “küçükler için zararlı” olarak kabul edilen kitaplara erişimini yasaklıyor. Bu kapsamda, “cinsel içerik” barındıran kitapların okul ve halk kütüphanelerinde bulundurulması yasaklanıyor. Yasa, yalnızca çağdaş eserleri değil, Toni Morrison’ın En Mavi Göz, Margaret Atwood’un Damızlık Kızın Öyküsü, George R.R. Martin’in Game of Thrones gibi edebi klasikleri ve Lynda Madaras’ınWhat’s Happening to My Body? gibi eğitici kitapları da yasak kapsamına alıyor. Dava dilekçesinde, HB 710’un “zararlı” içerik tanımının belirsiz ve aşırı geniş olduğu belirtiliyor. Yasa, bireylerin şikâyet dilekçesi vermesine olanak tanıyor, bu da kütüphanecileri herhangi bir bireyin, kitabın içeriğiyle ilgili itirazda bulunup bulunmayacağını tahmin etmeye zorlayarak zor bir durumda bırakıyor.
Çeşitliliği Kutlayan Çocuk Kitapları da Yasak
HB 710’un, çeşitliliği ve kapsayıcılığı destekleyen çocuk kitaplarını da hedef aldığı belirtiliyor. Davacılar, Alexandra Penfold ve Suzanne Kaufman’ın All Are Welcome adlı resimli çocuk kitabının da ‘küçükler için zararlı’ kabul edilerek yasaklanabileceğini söylüyor. Kitapta, farklı kültürel geçmişlerden gelen çocukların bir araya gelmesi anlatılırken, bir sahnede çocuğunu okula götüren iki babanın el ele yürüdüğü bir sahne bulunuyor.
Davacılar, bu yasanın yalnızca kitap yasaklarını artırmakla kalmayıp, ifade özgürlüğünü kısıtladığını ve çocukların bilgiye erişim hakkını ihlal ettiğini belirterek yasal mücadele başlattıklarını duyurdu.
Halk Kütüphanelerini de Etkiliyor
Dava, Florida ve Iowa’da kitap yasaklarına karşı açılan davaların ardından yayıncılar tarafından açılan üçüncü eyalet düzeyindeki dava oldu. Penguin Random House’un hukuk müşaviri Dan Novack, “Idaho yasası, yalnızca okul kütüphanelerini değil, halk kütüphanelerini de kapsayarak önceki yasalardan daha ileri gidiyor” dedi.
