Yazar Yavuz Ekinci’nin 2014 yılında piyasaya çıkan “Rüyası Bölünenler” adlı kitabı hakkında, İstanbul savcılığı tarafından toplatılma kararı alındı. 7. Sulh Ceza Hakimliği kararında kitapta, “PKK propagandası yapıldığı” iddia edildi. Kitabın basım, dağıtım ve satışının yasaklanması ve var olan nüshalarının toplatılması kararı alındı. Ekinci karar üzerine yaptığı, “Kurgu evrenine açılan davaya karşı açıklama…” başlıklı yazıda şunları söyledi:
“İstanbul Cumhuriyet Savcısı’nın talebiyle 7. Sulh Ceza Hakimliği, Rüyası Bölünenler romanımın toplatılması kararını verdi. Rüyası Bölünenler 2014 yılında Doğan Kitap Yayınevi’nden çıktı. Romanın yayınlanmasının üstünden tam 9 yıl geçmiş. Dokuz yıldır bu romanım basılıp, dağıtılıp, satılıp okunuyor. Bu kitabın şimdi toplatılıyor olması ne şimdiki Türkiye’ye ne de gelecekteki Türkiye’ye hizmet eder. Edebiyata, sanata karşı yapılan müdahale, sansür ve yasaklamalar kötü olan mazinin (kitap toplatmak, yakmak, yasaklamak, yazarı hapse atmak) canlandırılmasından öteye geçemez. Öncekilerin yasaklayıcı tavırları nasıl şimdi gülünç, komik ve beyhude geliyorsa, bugünün yasaklayıcıları da yarın gülünç ve komik gelecektir. Roman kurgudur. Kurguladığım evrenin mahkemeye gerçek gelmesi benim edebiyatımın gücünü, mahkemenin de edebiyata yaklaşımını gösterir. Kurgulanmış bir yapıtın evrenine açılan dava soyuttur. Onu bugünün mahkemelerinde yargılayıp yasaklayıp toplatmak ise politiktir. Mahkeme, Rüyası Bölünenler’in kahramanlarına tutuklama kararı çıkarıp onları hapse mi atacak. Gücünüz yetiyorsa buyurun roman kahramanlarını tutuklayıp hapse atın.”
“Kitapların Özgür Kalmasını Diliyoruz”
Doğan Kitap’tan konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada, “2023 yılında edebi bir kurgu eserin toplatılıp okurla buluşmasının engellenmesini, düşünce ve ifade özgürlüğü adına kaygı verici bir gelişme olarak görüyor, soruşturmanın en kısa zamanda Yavuz Ekinci lehine sona ermesini ve kitapların özgür kalmasını diliyoruz” denildi. Rüyası Bölünenler 2014 yılında Doğan Kitap Yayınevi’nden çıkmıştı. 2008 Yunus Nadi Öykü Ödülü sahibi Ekinci’nin Bana İsmail Deyin, Günün Birinde, Sırtımdaki Ölüler, Cennetin Kayıp Toprakları ve Belki De Dünyanın Sonundayım gibi kitapları bulunuyor.
Türkiye Yazarlar Sendikası’ndan Tepki
Türkiye Yayıncılar Birliği, PEN ve Türkiye Yazarlar Sendikası da ortak bir açıklama metni yayınlayarak kitap yasaklamalarına tepki gösterdi. “Kitap yasaklamaları devam ediyor” başlıklı açıklamada bu cümleler yer aldı:
Jeanette Winterson tarafından yazılan ve Epsilon Yayınevi tarafından Türkçe yayımlanan Vişnenin Cinsiyeti adlı kitap, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu tarafından incelenmiş ve “eser içerisinde yer alan bazı ifade ve tasvirlerin 18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğuna” karar verilerek 2023 Şubat ayında “muzır neşriyat” ilan edildi.
3 Ayda 2 Kitap Muzır Neşriyat İlan Edildi
Ahmet Ümit’in yazdığı Başkomser Nevzat Tapınak Fahişeleri adlı kitap “içerisinde yer alan bazı ifade, tasvir ve görsellerin 18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır ve müstehcen tesir yapacak nitelikte olduğuna” karar verilerek yine Kurul tarafından 2023 Mart ayında “muzır neşriyat” ilan edildi. Böylece 2023 yılının ilk üç ayında 2 yetişkin kitabı muzır ilan edilmiş oldu. 2018 Temmuz’dan 2022 Aralık sonuna kadar geçen sürede toplam 36 kitap hakkında “muzır neşriyat” kararı alındı. 2022 yılında, 8’i çocuk kitabı olan toplam 10 kitap muzır ilan edildi. Muzır kararlarının yanı sıra, kitap yasaklama ve toplatma kararlarında da son dönemde artış görülüyor.
Yazar Murat Kahraman’ın iki kitabı için 2023 Ocak ayında toplatma kararı verildi. Kitaplardan biri 2004 yılında yayımlanan Çığlık adlı kitap olurken, diğeri 2019’da yayımlanan Bitmeyen Veda oldu. 2023 Mart ayında, Yavuz Ekinci’nin Rüyası Bölünenler adlı kitabına Terörle Mücadele Kanunu uyarınca basım, dağıtım ve satış yasağı getirilerek tüm nüshalarına el konulmasına karar verildi. Yayımlandıkları ilk günden beri tüm dünyada ve ülkemizde okurların dikkat ve beğeniyle takip ettiği bu kıymetli edebiyat eserleriyle ilgili alınan kararlar kaygı ve üzüntü vericidir.
Kitaplara ilişkin alınan her yasak kararıyla Anayasamızda güvence altına alınan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti hakkına müdahale edilmekte, demokratik toplum ilkesi zarar görmektedir. Bu yasak kararları aynı zamanda halkın bilgi alma hakkını da sınırlamaktadır. Yayıncılığımız için hayati önem taşıyan yayımlama özgürlüğü bu tür kararlarla ağır darbe almaktadır. Bunlar sansürü meşrulaştırırken, bir yandan da otosansürü yayıncılar arasında yaygınlaştırmaktadır. Kitapların her ne sebeple olursa olsun denetime ve baskıya maruz kalması zihinleri karartmaktan başka bir sonuç getirmez. Ülkemizde gerçekleşen ve yayımlama özgürlüğü ile çelişen bu ve benzeri ihlalleri kaygıyla takipte olduğumuzu kamuoyunun dikkatine sunarız.
