Covid-19 pandemisi nedeniyle gerçekleşen değişiklerin ardından dünyaca ünlü Hollandalı ressam Vincent Van Gogh’un ‘zeytinlikleri’ni izleyiciyle buluşturacak “Van Gogh and the Olive Groves” sergisinin tarihleri netleşti. Geçtiğimiz yaz Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi’nin açmayı planladığı sergiye, 17 Ekim 2021-6 Şubat 2022 tarihleri arasında ABD’deki Dallas Sanat Müzesi ev sahipliği yapacak. Ardından sergi 11 Mart-12 Haziran 2022 arasında Hollanda’da izleyiciyle buluşacak.
Tedavi Görürken 15 Eser Resmetti
Saint-Rémy-de-Provence’ın eteklerindeki akıl hastanesinde tedavi gördüğü süreçte zeytinlik temalı 15 resim yaptığı bilinen Van Gogh’un, bilimsel olarak incelenen bu eserlerinin ise neredeyse tamamı sergide yer alacak. Tamamı ilk kez bir araya getirilen eserlerden eksik olan iki tanesi ise New York Metropolitan Sanat Müzesi ve Washington D.C.’deki Ulusal Sanat Galerisi’nde bulunuyor.
Zeytinliklere Hayranlığına Annesine Anlattı
The Art Newspaper’in haberine göre, Van Gogh, Arles’deki kulak kesme olayının ardından hastaneye gelişinden bir ay sonra, Haziran 1889’da zeytinlikler üzerinde çalışmaya başladı.
Her daim yeşil olan zeytin yapraklarından büyülenen Van Gogh, ağaçlara duyduğu ilgiyi annesine “Burada çok güzel zeytinlikler var, yaprakları Pollard söğüt ağaçları gibi gri ve gümüşi” cümleleriyle açıkladı. Saint-Rémy-de-Provence çevresindeki ağaçların çoğunun yüzlerce yıllık olduğu belirtilirken, bölgenin enfes manzarasının önemli parçası ağaçların kuzeyli sanatçıya oldukça egzotik görünmüş olabileceği düşünülüyor.
Yeniden Resim Yapma Umudu Hayata Döndürdü
Sanatçının ilk denemelerinden birinin fırça ve mürekkeple hızlı bir şekilde yaptığı bir çizimken, zeytin ağaçlarını gözlemleyen van Gogh kısa zamanda bir resim serisi ortaya çıkardı. Haziran-temmuz aylarında dört resmi tamamlayan usta ressam temmuz ortasında çalışırken aniden bir atak geçirdi, iyileşmesi ise neredeyse altı hafta sürdü. İntihar etmeye çalıştığını kabul eden sanatçıyı hayata geri döndüren şey ise yeniden resim yapabilme umudu oldu. Eylül ayının sonlarına doğru, bir kez daha dışarıda çalışılmasına izin verildi.
Tabloların Tarih Sıralaması
Dallas-Amsterdam sergisi için yapılan araştırmalar kapsamında ise 15 tablonun tarihsel olarak sıralaması da ortaya kondu. İsmi açıklanmayan bir koleksiyonere ait olan “Olive Trees” (Zeytin Ağaçları) adlı tablonun tarihinin eylül ayı sonları olduğu açıklandı. Sanatçı kullandığı renkleri kardeşi Theo’ya yazdığı bir mektupta şöyle tarif etti: “Gümüş, bazen daha mavi, bazen yeşilimsi, bronz, zeminde beyazlaşan sarı, pembe, morumsu veya turuncudan mat kırmızı toprakboyasına…”
Zeytin Yapraklarının Gümüşünü Yakalamak Zor
Resmin teknik incelemesi ise tablonun ışığa duyarlı kırmızı pigmentinin solduğunu, bu nedenle o dönemde sanatçının tanımına uyduğunu gösterdi. Öte yandan Van Gogh’un kardeşi Theo’ya söylediklerinden bir diğeri ise yapraklardaki gümüş etkisini yakalamanın “çok zor” olduğu, ancak “ayçiçeklerindeki sarılar” için yaptığı gibi azimle devam edeceği ve başaracağı…
Yeniden Tarihlendirilecek
Araştırmaların ortaya koyduğu bilgiler sayesinde ressamın nispeten daha az bilinen, Van Gogh Müzesi’ndeki “Olive Grove” adlı işi Eylül 1889 olarak yeniden tarihlendirilecek. Dikkate değer diğer keşiflerden biri ise Missouri, Kansas City’deki Nelsın-Atkins Sanat Müzesi’nde bulunan “Olive Trees” (Zeytin Ağaçları) adla tabloda ağaçta sıkışmış bir çekirgenin bulunması oldu. Çekirgenin varlığı, eserin açık havada, motifin önünde resmedildiğini kanıtlar nitelikte.
Yıllarca Koleksiyonerlerden İlgi Görmedi
Yıl sonunda serisini tamamlarken zeytin ve servi ağaçları resimlerinin İngiltere’de alıcı bulacağını düşünen Van Gogh, İngilizlerin zevkleri konusunda yanıldı ve zeytinlik resimleri on yıllar boyunca koleksiyonerlerin ilgisini çekmedi. Van Gogh ise gelişinin üzerinden geçen bir yılın ardından hastaneden ayrıldı ardından Mayıs 1890’da Saint-Rémy-de-Provence’dan sanat yolculuğunun son durağı olan kuzeye doğru yola çıktı ve on hafta sonra
yaşamına son verdi.
