Sanat ortamına birçok alanda öncülük eden Tomur Atagök, Robert Kolej’den mezun olduktan sonra yüksek öğrenimine Amerika Birleşik Devletleri’nde devam etti. Oklahoma State University (BFA), College of Arts and Crafts ve University of California, Berkeley (MA) derecelerini aldıktan sonra Türkiye’ye döndü.
Profesyonel kariyerine Mimar Sinan Üniversitesi Resim ve Heykel Müzesi’nde Müdür Yardımcısı olarak başlayan Atagök, daha sonra Yıldız Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Üniversitede Kültür, Basın ve Dış İlişkiler Başkanlığı görevini üstlendi, ayrıca Müzecilik Yüksek Lisans Programını kurdu ve yönetti. 2004-2006 yılları arasında YTÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi’nin dekanlığını yürüttü.
Sanat ve müzecilik alanlarında çok sayıda araştırma ve proje gerçekleştiren Atagök, bu konularda yazılar da kaleme aldı. Sanat hayatı boyunca çeşitli kişisel sergiler düzenledi. ABD, Hollanda, Balkanlar ve Türkiye’de açtığı 40 kişisel serginin yanı sıra, yine yurtiçinde ve yurtdışında çok sayıda karma sergiye katıldı, ödüller aldı.
Tomur Atagök’ün Sanat Anlayışı
Sanat anlayışında, başlangıçta sanatsal mekânı biçimler arasındaki ilişkiler sorunu olarak ele alan Atagök, daha sonra sanatçı-sanat yapıtı-sanat izleyicisi arasındaki değişen ve yaşayan üçlü ilişkiye odaklanır. Sanatçıya göre, bir sanat eseri her izleyici tarafından algılanırken yeniden var olmakta ve her izleyici ile farklı bir sanatsal sonuca ulaşmaktadır.
Metalik yüzeylerle çalışan Atagök, resimsel gerçek ve mekânı, çevreden algıladığı imgeleri, simge ve betimlemeleri kullanarak izleyicinin de kendi görüntüsü ve yorumuyla etkileşime girebileceği tinsel ve nesnel gerçeklikler yaratır. Onun sanat felsefesine göre, izleyicinin yüzeye akseden görüntülerinin katılımıyla fiziksel değişime uğrayan eser, yaşam ve sanatın bütünlüğünü sağlayarak resmin ötesine geçer.
“Kendimi anlatmak kolay değil”
2021 yılında İşSanat’ın Gün Işığında başlıklı video serisinde yer alan Tomur Atagök, sanat yaşamına, düşünsel arka planına ve üretim sürecine dair samimi bir anlatı sunmuştu. “Kendimi anlatmak kolay değil” diyerek söze başlamış, sanatla kurduğu bağın yaşamıyla, kadın kimliğiyle ve mekânla nasıl iç içe geçtiğini kendi sesiyle aktarmıştı. Metal yüzeylere yaptığı işlerde izleyicinin kendi yansımasıyla karşılaşmasını sağlamak istediğini ifade etmişti. Ona göre bu, sanatla izleyici arasında karşılıklı ve yaşayan bir ilişki kurmanın yoluydu: “Yalnızca resmi değil, kendini de görsün istedim izleyen,” demişti.
Atagök, resimlerinde kullandığı figürlerin idealize edilmiş değil; yaşanmış, direnmiş, anlatmak isteyen kadınlar olduğunu söylemiş, sanatı yalnızca bireysel bir ifade biçimi değil, aynı zamanda toplumsal belleğin bir parçası olarak gördüğünü dile getirmişti. Danatçı, kadınların görünür kılınmasının, sanat aracılığıyla yeniden tarih yazmak anlamına geldiğini de savunmuştu.
Tomur Atagök’ün Eserleri
1970’li yıllardan itibaren çalışmalarında kadın teması belirginleşen Tomur Atagök, farklı ifade biçimleri aracılığıyla kadın kimliğini, varoluşunu ve ilişkileri sorgular. Yapıtlarında mitolojik kadın karakterler ve tanrıçaların da sık sık kullanır.
Atagök, 2011 yılında YKY’de ilk baskısını yapan Bildiklerim Gördüklerimdir, Gördüklerim Bildiklerimdir, adlı kitabında ise1980’li yılların başlarından 2000’lerin ortalarına kadar uzanan süreçte kaleme aldığı yazılarını Kadın Sanatçılar Üzerine, Sergiler Üzerine ve Sanatçılar Üzerine başlıkları altında üç bölümde toplar.
Atagök’ün 1970’lerden bugüne üretimlerine dair yazılı ve görsel belgelerin yanı sıra, Türkiye müze tarihi ve kadın sanatçılar üzerine uzun soluklu çalışmalarını kapsayan arşivi SALT Araştırma tarafından Aralık 2018’de erişime sunuldu.
Sanatçının arşivde yer alan bazı kişisel sergileri ise şöyle:
- “Tomur Atagök Resim Sergisi” Vakko Sanat Galerisi, Ankara, 1984
- “Tomur Atagök Sergisi” Mine Sanat Galerisi, İstanbul, 1993
- “Tomur Atagök’ün “Bitmeyen Öykü: İnsan” Brieflyart, İstanbul, 2022
- Tomur Atagök “Günceler”, Elgiz Müzesi, İstanbul
- Tomur Atagök “Döngüsel İzler” retrospektif sergisi Kibele Sanat Galerisi, İstanbul , 2020
