Sanat tarihinde İsa yüzlerce kez resmedildi ancak son günlerde çağdaş sanat içerisindeki birkaç temsil bazı Hristiyan gruplar tarafından büyük tepkiyle karşılanıyor. Son olarak İtalya’da tepkinin şiddete ve saldırıya dönüştüğü bir örnek yaşandı. İtalya’nın kuzeyindeki Capri kasabasında düzenlenen ve “dine aykırı” diye nitelenen sergi maskeli bir saldırıya maruz kaldı. Aziz Longinus‘un İsa’ya genital bölgesine eğilirken resmedildiği tablo bıçakla kesildi.
Eserin ve serginin neden bu kadar dikkat çektiğini anlamak için esere bakmak yeterli: Eserde Saltini İsa’yı ellerinden ve ayaklarından çivilenmiş bir şekilde resmediyor. Ancak, İsa’nın tam yanında bir adam duruyor ve izleyicinin yüzünü göremediği adam İsa’nın genital bölgesine doğru eğilmiş şekilde resmediliyor. Birçok Katolik derneği eserin kabul edilemez olduğuna dair açıklamalarda bulundu.
Saldırgan daha sonra bıçağı, olaya müdahale etmeye çalışan sanatçı Andrea Saltini‘ye doğrulttu. Saltini’nin Carpi’deki Aziz Ignatius Kilisesi’nde bulunan Museo Diocesano‘da yer alan “Gratia Plena” adlı sergisi, müzenin tüm desteğine rağmen içerdiği kışkırtıcı imgeler nedeniyle Katolik dernekleri tarafından kınanmıştı.
Yerel haber kaynağı Il Resto del Carlino’ya göre Saltini hastaneye kaldırıldı ve daha sonra yarasına dört dikiş atılarak taburcu edildi, saldırgan ise halen yakalanamadı.
Bir başka olay da şubat ayında İspanya’nın Sevilla kentinde meydana geldi. Sevilla’daki muhafazakâr Roma Katolikleri, Paskalya haftasını tanıtmak için tasarlanan ve İsa’yı tasvir eden resim aşağılayıcı olduğu gerekçesiyle itiraz etti.
Resimde İsa, sakallı ve uzun saçlı, alt yarısı beyaz bir bezle örtülü, yarı çıplak bir şekilde, yoğun kırmızı bir fonda tasvir ediliyor. Sevilla’da yaşayan sanatçı Salustiano Garcia tarafından yapılan eser, Sevilla’daki Paskalya haftası etkinliklerini denetleyen kardeşlik ve lonca konseyine göre, “Kutsal Hafta’nın ışıltılı yanını” bu prestijli ressamın “en saf üslubu” ile sergilemeyi amaçlıyor.
İsa’nın ölümü ve yeniden dirilişinin anıldığı hafta, Sevilla’da kapsamlı törenlerle kutlanıyor. İspanya’nın iktidardaki sosyalist parti lideri ve eski Sevilla Belediye Başkanı Juan Espadas, “gelenek ve modernliğin” harmanlandığını vurgulayarak sanat eserini savundu. Sevilla Başpiskoposu da sanatsal özgürlüğü ifade eden çalışmayı destekledi. Ancak bazı kesimler afişteki cinselliği eleştirirken, muhafazakâr Katolik grup IPSE afişi “utanç verici” ve “kadınsı” olarak nitelendirerek kınadı. Aşırı sağcı Vox partisi lideri Javier Navarro ise resmi katılımı teşvik etmek yerine kışkırtıcı olmakla itham etti.
Sanatçı Salustiano Garcia, ilhamın oğlundan geldiğini belirterek eserini savundu. Resmindeki cinsellik iddialarını reddederek, resminde yüzyıllar boyunca sanat eserlerinde daha önce temsil edilmemiş hiçbir şey olmadığını ifade etti.
İsa ve ‘Beyaz Üstünlüğü’ tartışmaları
İsa’nın tasviriyle ilgili bir başka tartışma da onun ırksal kimliğiyle ilgili olarak ortaya çıktı. Bazı sanatçılar İsa’yı Siyah resmetmeyi tercih ederek, İsa’nın geleneksel beyaz tasvirine meydan okudular. Bu sanatsal tercih, Siyah topluluklara temsil imkânı sağlamayı ve tarihsel olarak yerleşmiş olan Avrupa-merkezci İsa kavramına karşı çıkmayı amaçlıyor.
Bu sanatçılar İsa’yı Siyah olarak tasvir ederek, beyaz olmayan insanlarda bir karşılığı olan daha kapsayıcı ve daha çeşitli bir İsa temsili sunmayı amaçlıyor. Aynı zamanda bu tasvirler, İsa’nın yaşamının kültürel ve tarihsel bağlamlarının ve ırksal kimliğinin Hıristiyanlığın çağdaş yorumlarına yansımalarını konuşmaya yönlendiriyor.
31 Mart’ta yayınlanan CNN’den John Blake‘in makalesi şu soruyu soruyor: İsa Siyah mıydı? Bu sorunun neden her zamankinden daha önemli olduğunu açıklarken, İsa’yı Siyah bir adam olarak tasvir eden tablodan bahsediyor. Kahire’deki Kıpti Müzesi’nde sergilenen bir tabloda İsa, aralarında İsa’nın gövdesindeki yaraya dokunmak için uzanan “Şüpheci Thomas”ın da bulunduğu şaşkın havarileriyle çevrili bir şekilde diriltilmiş olarak tasvir ediliyor. Antik bir kalıntıyı andıran eser, Kutsal Topraklar’da çoktan unutulmuş çöl manastırlarındaki buluntuları anımsatan imgeleri çağrıştırıyor. Bizans tarzında işlenmiş olan freskte keskin hatlı figürler ve renk patlamaları yer alıyor; koyu mavi ve kan portakalı tonları sahneyi doygunluğa ulaştırıyor.
Blake; adalet savunuculuğunu ve bu konuda harekete geçme derinliğini besleyerek daha eşitlikçi bir dünyayı destekleyen Center for Justice + Renewal‘ın kurucusu ve yöneticisi sosyal psikolog, kamusal teolog, yazar ve aktivist Christena Cleveland‘dan ve İsa Mesih’in rengi hakkındaki bakış açısının nasıl değiştiğinden bahsediyor.
Dini figürlerin herhangi bir sanatsal yorumunda olduğu gibi, İsa’nın Siyah olarak tasvir edilmesi, dini ve sanatsal alanlarda ırk, kimlik ve temsil hakkında daha geniş tartışmalara zemin hazırlayarak müzakere ve tartışmalara teşvik edebilir.
İsa’nın beyaz, Avrupalı bir adam olarak tasvir edilmesi, toplumda ırkçılığın geçmişi ile ilgili iç gözlemlerin yapıldığı bu dönemde yeniden tartışma konusu oldu. ABD’de Konfederasyon heykellerinin kaldırılması için protestolar düzenlenirken, aktivist Shaun King “beyaz İsa”yı tasvir eden duvar resimleri ve sanat eserlerinin de yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini öne sürüyor ve bu tür tasvirlerin beyaz üstünlüğü kavramlarını nasıl desteklediğine dair endişelerini dile getiriyor.
