New York’taki Metropolitan Müzesi (The Met), 2025 yılı bahar sergisinde Siyahi erkek giyim stiline odaklanıyor. Superfine: Tailoring Black Style adlı sergi, 18. yüzyıl sonlarında Avrupa’da ortaya çıkan siyah erkek modasını ve “Black Dandy” (Siyah Dandy) figürünü kültürel, tarihsel ve sanatsal bir perspektiften inceliyor. Bu yılın öne çıkan moda sergisi giysiler, aksesuarlar, çizimler, baskılar, resimler, fotoğraflar ve film kesitlerinden oluşan kapsamlı bir arşiv sunuyor. Siyah ırkın erkek giyim tarzını odağına alan sergi, 10 Mayıs–26 Ekim tarihleri arasında izleyiciyle buluşacak.
Siyahi Tarzını Şekillendirme
Siyah Dandy, 18. yüzyılın sonlarında Avrupa’da ortaya çıkan ve özellikle giyime aşırı özen gösteren, zarif ve şık bir şekilde giyinen siyah erkek figürüdür. Buradan hareketle Siyah dandyizmini hem estetik hem de politik bir yapı olarak tanımlayan sergi ilhamını Afrika ülkeleri uzmanı profesör Monica L. Miller’in 2009 yılında yayınlanan, “Slave to Fashion: Black Dandyism and the Stiling Black diasporic Identity” kitabından alıyor. Miller, enstitünün baş küratörü Andrew Bolton ile birlikte sergide misafir küratör olarak da yer alıyor.
Dandy figürünün hikâyesini kapsamlı bir biçimde ele alan sergi, aynı zamanda son yirmi yılda erkek modasını odağına alan ilk özel sergi olmasıyla da dikkat çekiyor. Yine Andrew Bolton’un küratörlük görevine gelmesinin ardından konuk bir küratörle gerçekleştirilecek ilk sergi. Sergide, 18. yüzyılda Avrupa’da başlayan bu figürün, 21. yüzyılda Londra, New York ve Paris gibi kozmopolit şehirlerdeki yansımalarını ele alıyor.
Met’ten yapılan açıklamada serginin önemi “Bu anlatılar, siyahi dandizmini yalnızca bir giyim tarzı değil, onu aynı zamanda siyahi diaspora içindeki güç ve ırk meselelerine dair daha geniş bir bakış açısı sunan ayrı bir fenomen olarak ele alıyor,” cümleleriyle vurgulanıyor.
Serginin Odağı Siyah Erkek Stili
Küratör Andrew Bolton, serginin “Sergilerimizi ve koleksiyonlarımızı çeşitlendirme taahhüdümüzde ve küratörlük pratiğimizdeki bazı tarihsel önyargıları giderme yolunda gerçekten önemli bir adım” olduğunu açıklıyor.
Monica L. Miller ise sergiyle ilgili yaptığı açıklamada giyimin siyah erkekler tarafından tarihsel olarak kimliği yeniden düşünmek, benliği farklı bir bağlamda yeniden hayal etmek, özellikle kölelik döneminde sınırları zorlamak ve hatta kimin ve neyin insan sayılacağı konusunda sınırları zorlamak için bir strateji ve araç olarak kullanıldığını anlatıyor. Miller, serginin “siyahi insanların köleleştirilip lüks eşyalar olarak stilize edilmekten, zenginlik ve statünün diğer göstergeleri gibi edinilmekten, küresel trend belirleyicisi olan özerk, kendini şekillendiren bireylere nasıl dönüştüğünü” göstereceğini ekliyor. Kitabı gibi serginin de, siyah modasının nasıl kendine özgü diller geliştirdiğine ve beyaz modanın daha geleneksel alanının dışında nasıl var olduğuna dair derinlemesine bir bakış sunduğunu belirtiyor.
Met Gala 2025’in Teması: Black Dandy
Her yıl bahar sergisiyle paralel olarak düzenlenen moda dünyasının en prestijli etkinliklerinden Met Gala 2025’in teması da bu yıl “Black Dandy” olarak belirlendi. Siyahi dandizme ışık tutacak Met Gala şovunda zoot takım elbise, kadife ve brokarların öne çıkacağı bekleniyor. Yılın moda etkinliği Vogue’dan Anna Wintour, Formula 1 sürücüsü Lewis Hamilton; yapımcı ve Louis Vuitton erkek giyim tasarımcısı Pharrell Williams ; basketbolcu LeBron James ve aktör Colman Domingo’nun eş başkanlığında gerçekleşecek.
1948 yılında New York Kostüm Enstitüsüne gelir sağlamak amacıyla başlatılan Met Gala her yıl Mayıs ayının ilk Pazartesi günü New York City’deki Metropolitan Sanat Müzesi’nde düzenleniyor. 2025’te bu tarih 5 Mayıs olacak.
Siyah Dandy
Siyah Dandy, 18. yüzyılın sonlarında Avrupa’da ortaya çıkan ve özellikle giyime aşırı özen gösteren, zarif ve şık bir şekilde giyinen siyah erkek figürüdür. “Dandy” terimi, genellikle estetik, zarafet ve bireysel tarzı ön plana çıkaran, moda ve giyim konusunda titiz ve dikkatli bir kişiyi tanımlar. Siyah Dandy ise, bu figürün siyah erkekler arasında gelişmiş bir yansımasıdır.
Siyah Dandy, modaya ve zarafete verdiği önemle, aynı zamanda toplumsal normlara, stereotiplere ve baskılara karşı bir duruş sergileyen bir figürdür. Bu kimlik, Atlantik köle ticaretinin ardından, Siyah erkeklerin kültürel olarak kendilerini ifade etme ve toplumsal yerlerini belirleme çabalarının bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. Siyah Dandy’ler, giyim, jest ve duruşlarıyla toplumsal kimliklerini dönüştürme ve bireyselliklerini ifade etme fırsatı bulmuşlardır.
Siyah Dandy’nin tarihsel olarak, özellikle köleliğin sonrasında, Siyah insanlara, modayı ve stilin gücünü kullanarak toplumsal konumlarını sorgulama ve güçlendirme imkânı sunduğu söylenebilir. Bu figür, sadece estetik bir tercih değil, aynı zamanda bir politik ve kültürel duruştur.
