Kırk yılı aşkın bir süreyi kapsayan sanatsal üretimi boyunca gündelik hayatı çevreleyen ‘gizli’ müziğin inceliklerini açığa çıkaran Bill Fontana, ilk gösterimi 7 Haziran’da Centre Pompidou’da yapılan “Sessiz Yankılar: Notre-Dame” isimli 10 kanallı ses yerleştirmesinde; Paris’in simgelerinden Notre- Dame Katedrali’nde çıkan yangın sonrası bir süredir sessiz kalan dev boyutlardaki on adet çanın sesini, yaptığı kayıtlar aracılığıyla yeniden duyulur kılıyor.
Sanatçının, çanların Paris’in ortam seslerine karşılık veren titreşimlerini kaydettiği ve kendine özgü tarzıyla insan kulağının işitebileceği hâle getirdiği eser, 13 Eylül’den itibaren Arter’de deneyimlenebilecek.
Fontana’nın, müzik üretiminin bir yolu olarak dinleme eylemini öne çıkaran yerleştirmeleri, görsel ve mîmâri ortamlara dair algılarımızla etkileşime geçmek ve onları dönüştürmek için sesi “heykelsi” bir mecra olarak kullanıyor.
İvmeölçer Yerleştirdi
Tarihi 12. yüzyıla dayanan ve 2019’da bir yangın sonucu ağır hasar gören Notre-Dame Katedrali’nin restorasyonu devam ediyor. Katedralin 2024’te yeniden açılması planlanıyor. Yangından kurtarılabilenler arasında katedralin on çanı da bulunuyor. Sanatçı, Fransız yetkililerin verdiği özel izinle on çanın her birine ivmeölçerler yerleştirerek, çanların Paris’in ortam seslerine karşılık veren titreşimlerini kaydetti. Daha sonra, kendine özgü tarzıyla bu sesleri insan kulağının işitebileceği hâle getirdi.
“Titreşimler Çana Ruhunu Veriyor”
8 Haziran–2 Temmuz tarihleri arasında Fontana, Paris’in mimari ikonlarından Centre Pompidou’da, yapının doğrudan Notre-Dame Katedrali’ne bakan terasına kurulan gelişmiş bir hoparlör sistemi aracılığıyla, bu çanların titreşimlerini canlı olarak yayınladı. The Art Newspaper ile yaptığı röportajda ise çanlara dair, “Bu çanların aslında her zaman titreştiği somut bir olgu; sanki Notre-Dame’ın içinde bir ruh yaşıyor. Titreşimler, çana sesini, ruhunu, nefesini veriyor” dedi.
Büyük “Emmanuel”in ve diğer dokuz çanın titreşimlerinin deneyimleneceği “Sessiz Yankılar: Notre-Dame”, Bill Fontana’nın Arter tarafından sipariş edilen ve kurumda sergilenmeye devam eden “İo’nun Yeni Sesi” eseriyle eşzamanlı olarak, 4 Aralık’a kadar izlenebilecek. Fontana’nın, “Sessiz Yankılar: Notre Dame”a dayanan deneysel videosu da yine aynı tarihler arasında Sevgi Gönül Oditoryumu’nda gösterilecek.
Eserleri Artere’de, Salı-Pazar günleri 11:00-19:00, Perşembe günleri ise 11:00-20:00 saatleri arasında görebilirsiniz.
Bill Fontana Hakkında
Bill Fontana (d. 1947, ABD) 50 yıla yayılan sanat pratiği boyunca ürettiği, ses alanındaki öncü araştırmaları ve çalışmalarıyla tanınır. Görsel ve mîmâri mekânlara ilişkin algılarımızla etkileşim kurmak ve bunları dönüştürmek için sesi heykelsi bir mecra olarak kullanan sanatçı, doğal ve insan üretimi sesleri kompozisyon bilgisinden hareketle bir araya getirerek dinleyicinin zihninde görsel bir çağrışım alanı yaratma potansiyeline sahip yapıtlar ortaya koyar. Bu eserlerin önemli bir bölümü, CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, Londra’daki Millennium Bridge, Normandiya sahilleri, San Francisco’daki sis düdükleri, balta girmemiş ormanlar, hidroelektrik türbinler ve kentsel alanlar gibi farklı kaynaklardan veri toplayan canlı dinleme ağları oluşturur.
Fontana’nın çalışmaları, 1990’ların sonundan günümüze kadar, akustik mikrofonlar, sualtı sensörleri (hidrofonlar) ve yapısal/materyal sensörler (ivmeölçerler) kullanarak melez dinleme teknolojilerini keşfe çıkmıştır. Sanatçının daha yakın tarihli eserleri, ses ve video mecralarını buluşturan, görüntü ve ses arasındaki ilişkiye yönelik araştırmalardır.
Fontana’nın eserleri Whitney Museum of American Art, San Francisco Museum of Modern Art, Museum Ludwig (Köln), Kunsthaus Graz, Kolumba Kunstmuseum (Köln), Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia (Madrid), MAXXI (Roma), Naturhistorisches Museum ve Kunsthistorisches Museum (Viyana), Tate Modern ve Tate Britain (Londra), 48. Venedik Bienali, National Gallery of Victoria (Melbourne) ve Art Gallery of NSW’de (Sidney) sergilenmiştir. Uluslararası müzeler ve yayın kuruluşları için ses heykelleri üreten Fontana, aynı zamanda kamusal sanat çalışmaları ve radyo projeleri de gerçekleştirmiştir. Fontana, 2013’te, bilim insanlarının düşünsel katkılarıyla sanatçıların hayal gücünü buluşturarak dijital yaratıcılığı yeni boyutlara taşıyan “Prix Ars Electronica Collide@CERN” ödülünün sahibi olmuştur.
