Avustralya’nın Venedik Bienali’ndeki pavyonuna ilişkin tartışmalı karar geri alındı. Lübnan doğumlu sanatçı Khaled Sabsabi ve küratör Michael Dagostino, aylar süren kamuoyu tepkisinin ardından yeniden ülkenin 2026 Venedik Bienali temsilcisi olarak görevlendirildi. Karar, Creative Australia’nın bağımsız bir inceleme süreci yürütmesinin ardından 2 Temmuz’da açıklandı.
Hatırlanacağı üzere, Sabsabi ve Dagostino’nun bu yıl Şubat ayında Bienal için seçildikleri duyurulmuş, ancak bu duyuru sonrasında gelen politik baskılar sonucunda Creative Australia, “uzun ve bölücü tartışmalardan kaçınmak” gerekçesiyle ikiliyi görevden almıştı. Karar, Avustralya sanat dünyasında büyük bir sarsıntıya neden olmuş; sanatçılar, küratörler ve kültürel kurumlar, söz konusu süreci sansür ve siyasi müdahale olarak değerlendirmişti.
Medyanın Gücü, Sanatın Hedefe Konması
Tartışmaların odağında ise Sabsabi’nin 2007 tarihli video yerleştirmesi You bulunuyordu. Eser, Lübnan-İsrail Savaşı sonrasında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın konuşma yaptığı bir görüntüden yola çıkıyor ve medyanın figürleri nasıl tanrılaştırabileceğine ya da şeytanlaştırabileceğine dair eleştirel bir çerçeve sunuyor. Eserin Sydney’deki Çağdaş Sanat Müzesi’ndeki açıklamasında ise bu çalışmanın “Batı’nın kültürel farklılık korkularıyla” ve görsel tekrarın tetiklediği algı yönetimiyle hesaplaştığı belirtiliyor.
Kararın açıklanmasından hemen sonra, Creative Australia’nın kıdemli çalışanları Mikala Tai ve Tahmina Maskinyar, istifa ettiklerini duyurdu. Ülkenin önde gelen kültür destekçilerinden Simon Mordant da kararı “Avustralya sanat dünyası için çok karanlık bir gün” sözleriyle kınayarak görevinden ayrıldı. Bienal için kısa listeye kalan diğer sanatçılar da ortak bir bildiriyle Sabsabi’nin yeniden görevlendirilmesini talep etti.
Bu süreçte Monash Üniversitesi Sanat Müzesi, Sabsabi’nin eserlerinin yer alacağı sergiyi süresiz erteledi. Sanatçının galericisi Josh Milani ise Avustralya Kültür Bakanı Tony Burke’e hitaben yazdığı mektupta, bu kararların sanatçının kariyerini ve geçimini doğrudan tehdit ettiğini belirtti. “Creative Australia’nın bu iptali, Sabsabi’nin hem bir sanatçı hem de bir insan olarak itibarsızlaştırılması anlamına geliyor,” diyen Milani, sürecin geri alınması için mücadeleye devam edeceklerini vurgulamıştı.
Sessizlik Bozuldu, Pavyon Boş Kalmayacak
Creative Australia, Nisan ve Mayıs aylarında geri adım atmamış; hatta 2026’da pavyonun boş bırakılabileceğini bile öne sürmüştü. Ancak Mayıs ayında kurumun yönetim kurulu başkanı Robert Morgan’ın istifası ve yerine geçici olarak Yerli oyun yazarı Wesley Enoch’un atanması, dengeleri değiştirdi. Bağımsız bir dış inceleme sonucunda, 2 Temmuz’da Sabsabi ve Dagostino’nun resmi olarak yeniden davet edildiği açıklandı.
İkili, karar sonrası yayımladıkları ortak açıklamada, “Uzun ve zorlu bir sürecin ardından bir çözüm duygusu yaşıyoruz. Bize inanan ve destek veren yaratıcı topluluğa teşekkür ederiz,” ifadelerini kullandı.
Sabsabi ve Dagostino’nun 2026’da Bienal için ne sunacağı henüz açıklanmadı. Ancak kesin olan bir şey var: Avustralya Pavyonu boş kalmayacak ve sunulacak mesaj, tarafsız olmayacak.
