Sırbistan’da Öğrenciler Neden Ayakta?
1 Kasım 2024’te Sırbistan’ın Novi Sad kentindeki ana tren istasyonunun yeni restore edilen beton sundurmasının çökmesi sonucu 15 kişi hayatını kaybetti. Devlet büyük bir tantana ile tamamlandığını duyurduğu bu projeyle övünürken, inşaat felaketinin ardından ilk başta bir kayıtsızlık sergilendi. Hükümet yetkilileri yaşanan trajediye rağmen “Sırbistan duramaz” gibi basmakalıp ifadelerle olayı geçiştirmeye çalıştı. Ancak bu kez kamuoyu sessiz kalmadı. Bu trajedi, zaten yolsuzluk ve keyfiyetle dolu bir dönemde yaşanan son damla oldu.
Sırbistan’ın farklı üniversitelerinden öğrenciler, ilk olarak Belgrad’daki Dramatik Sanatlar Fakültesi önünde sessiz anma etkinlikleri düzenledi. Ancak bu anmalara, iktidar partisine yakın oldukları iddia edilen bir grup provokatör saldırdı. Saldırganların iktidar tarafından korunması, hatta teşvik edilmesi kamuoyunda büyük bir infiale neden oldu. Bunun sonucunda öğrenciler üniversitelerde dersleri boykot ederek eylemlerini genelleyip büyüttüler.
Bu noktadan sonra protestolar sadece öğrencilerin değil, toplumun farklı kesimlerinden destek bulduğu bir halk hareketine dönüştü. Tarım işçileri, tiyatro sanatçıları, avukatlar ve hatta lise öğrencileri de eylemlere katıldı. 22 Aralık’ta Belgrad’ın Slavija Meydanı’nda yaklaşık 100 bin kişi 15 dakikalık bir sessizlik eylemi gerçekleştirdi. Geçtiğimiz hafta Novi Sad’da gerçekleştirilen protestoya katılım sayısı tüm ülkede şimdiye dek görülmemiş bir seviyeye ulaştı.
Nobel Barış Ödülü’ne Aday Gösterildiler
Öğrenciler, taleplerinin karşılanması konusunda net ve dirayetli bir tutum sergiliyor. Temel talepleri, Novi Sad tren istasyonu restorasyonu ile ilgili tüm belgelerin kamuya açıklaması, öğrencilere ve akademisyenlere yönelik saldırganların belirlenerek adalet önüne çıkarılması, tutuklanan öğrencilerin serbest bırakılması ve eğitim bütçesinin %20 artırılması yönünde. Ancak protestoların en dikkat çekici yanı, hiçbir taleplerinin doğrudan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçić’e yöneltilmemesi oldu. Öğrenciler, Vuçić’in devletin kendisi olmadığını, ülkenin kurumsal yapısının yeniden inşa edilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Bu kararlı ve barışçıl direniş, büyük bir uluslararası yankı da uyandırdı. Sırbistan’ın tanınmış yazarlarından ve oyun yazarlarından biri olan Siniša Kovacević, avukat Dijana Stojković ile birlikte Sırp öğrencileri Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi. Kovacević, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Nobel Komitesi’nin bu adaylığı resmi olarak kabul ettiğini şu sözlerle açıkladı:
“Nobel Komitesi, avukat Sayın Dijana Stojković ve benim, Sırp öğrencileri Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterme talebimizi kabul etti. Onlar bunu fazlasıyla hak ediyor.”
Upravo je od Nobelovog komitera stigla potvrda da je prihvaćena kandidatura za Nobelovu nagradu za mir,kojom smo gospođa Dijana Stojković,advokat i ja kandidovali srpske studente.Zasluzili su je.
— Sinisa Kovacevic (@SinisaKovacevi6) January 31, 2025
Sırbistan’da Sessizliğin Bozulduğu An
Sırbistan’da uzun yıllardır baskı altında olan muhalefet ve sivil toplum örgütleri, bu eylemlerle birlikte yeniden nefes almaya başladı. Özellikle rejimin medya kontrolü nedeniyle gerçekleri halka ulaştırmak konusunda çekinceler olmasına rağmen, sosyal medyanın yaratıcı ve etkili kullanımı sayesinde öğrenciler kamuoyunun dikkatini çekmeyi başarıyor.
Her ne kadar Sırbistan hükümeti öğrencilere çeşitli teşvikler sunarak protestoları yatıştırmaya çalışsa da, öğrenciler bu teklifleri geri çevirdi. Taleplerinden geri adım atmayan protestocular, sürecin hukukun üstünlüğü ve demokrasiye bağlı kalarak yürütülmesini savunuyor.
Sırbistan’ın öğrencileri, baskıya, yolsuzluğa ve keyfiyete karşı durarak sivil toplumun yeniden canlanmasını tetikliyor. Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmeleri de, verdikleri mücadelenin uluslararası alanda yankı bulduğunun en büyük göstergesi. Şu an tüm dünya, Sırbistan’daki bu barışçıl devrimi yakından izliyor.
