Şu günlerde cumhuriyetin 100. yılına özel düzenlenen sergilerden biri de Abdülmecid Efendi Köşkü’nde yer almakta. Koç Holding ve Vehbi Koç Vakfı’nın desteğiyle Sadberk Hanım Müzesi tarafından gerçekleştirilen “Mâzîden Âtîye Zarâfet, Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Kadın Kıyâfetleri” sergi Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarından Cumhuriyet’e uzanan dönemdeki kadın ve modayı konu alıyor.
Küratörlüğünü Sadberk Hanım Müzesi Müdürü Hülya Bilgi ile Sanat Tarihi Uzmanı Dr. Şebnem Eryavuz ve Bahattin Öztuncay’ın üstlendiği, tasarımını Dr. Umut Durmuş’un gerçekleştirdiği “Mâzîden Âtîye Zarâfet, Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Kadın Kıyâfetleri” sergisinde Sadberk Hanım Müzesi Koleksiyonu’nun yanı sıra Rahmi M. Koç Müzesi, İnönü Vakfı, Mutlu İlmen, Ayfer Neyzi, Ömer M. Koç ve Yapı Kredi Bankası koleksiyonlarından 100 eser yer alıyor.
Sergi, 19. yüzyıldan 20. yüzyılın başına uzanan zaman diliminde Osmanlı kadın giyiminde geleneksel tarzdan, çağın ruhunu yakalama arzusuyla Batı tarzına dönüşüm sürecini, İstanbul’da saraydan başlayarak büyük kentlere yayılan yeni modanın Cumhuriyet’in ilanıyla hız kazanmasını anlatıyor. Şehirli kadınların Avrupa modasını takip etmesiyle başlayan ve Cumhuriyet’in ilanıyla hız kazanan kıyâfet dönüşüm süreciyle beraber kadınların rol ve haklarını da ele alıyor.
Latife Hanım, Mevhibe İnönü ve Afet İnan
Sergide, Birinci Dünya Savaşı’nın yarattığı yokluklar ve Mütareke dönemi boyunca başkentin işgalinin etkisiyle şehirli kadın kıyâfetlerinin geçirdiği dönüşüm ile Cumhuriyet’in başkenti Ankara’da resmi davetlerde, balolarda giyilen kıyâfetler sergileniyor. Kadınların yalnızca giyim kuşamlarını değil, yaşadıkları çevreyi de tanıtmaya çalışan sergi, bu vesileyle elbiseleri ilk kez bir arada sergilenen Latife Hanım, Mevhibe İnönü ve Afet İnan’ın öncü rollerini de ortaya koyuyor. Cumhuriyetin 100. yılı olması sebebiyle 100 esere yer verilen sergide toplumun seçkin kesiminden kadınlara ait, pek çoğu terzi ve mağaza etiketi taşıyan gelinlikler, özel günlerde ve davetlerde giyilen elbiseler, sokak kıyâfetleri, binici kıyâfetleri, çanta, ayakkabı ve şemsiye gibi aksesuarlar yer alıyor.
Mustafa Kemal Atatürk’e özel bir bölüm
Sergide Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e özel bir bölüm de bulunuyor. Bahattin Öztuncay’ın küratörlüğünü yaptığı bölümde Ömer M. Koç Koleksiyonu’ndan ithaflı fotoğrafların yanı sıra Sadberk Hanım Müzesi ve Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonlarında korunan giysileri ve özel eşyaları sergileniyor. Arı İnan ve Demir İnan’ın 2014’te Sadberk Hanım Müzesi’ne hibe ettikleri Atatürk’e ait mendiller ile Afet İnan’ın kıyâfetleri de bu özel sergide yer alarak arkalarındaki hikâyelerle birlikte ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor.
Atatürk’e ayrılan mekânda teşhir edilen frak, Ankara Anıtkabir Müzesi’nde korunan, Atatürk’ün giydiği orijinal frak üzerinden alınan ölçülerle Beylerbeyi Sabancı Olgunlaşma Enstitüsü’nde dikildi.
Hülya Bilgi, Şebnem Eryavuz, Elif Mahir Metinsoy ve Murat Metinsoy’un kaleme aldığı sergi kitabı Türkçe ve İngilizce iki ayrı dilde hazırlandı. Sergi için hazırlanan kitapta görüşlerini paylaşan Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç, “Sergiyle Osmanlı’nın son yıllarından Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadın ve moda konusu ele alındı. Saraylı ve şehirli hanımların Avrupa modasını takip etmeye başladıkları 19. yüzyılın ikinci yarısından Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu ve büyük işlerin başarıldığı ilk yıllara kadar uzanan sürecin ön planında kıyâfetler, arka planında ise kadınların çağdaş yaşamdaki rolleri ve elde ettikleri haklar irdelendi,” diye konuştu.
Serginin küratörlerinden ve Sadberk Hanım Müzesi Müdürü Hülya Bilgi ise sergi ile ilgili düşüncelerini şöyle paylaştı:
“Sadberk Hanım Müzesi olarak en çarpıcı koleksiyonlarımızdan biri olan Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi kadın kıyâfetlerini öne çıkararak, özellikle kadın temalı bir sergi hazırlamayı arzu ettik. Serginin nüvesini geleneklerine saygılı, ama aynı zamanda genç Türkiye Cumhuriyeti’nin değerlerine sıkı sıkıya bağlı Sadberk Koç’un koleksiyonu oluşturuyor. Sergi mekânı olarak seçilen Abdülmecid Efendi Köşkü de eşsiz konumu ve göz alıcı mekânlarıyla ziyaretçilere unutulmaz bir deneyimsunuyor.”
“Mâzîden Âtîye Zarâfet, Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Kadın Kıyâfetleri” sergisi 19 Mayıs 2024 tarihine kadar Abdülmecid Efendi Köşkü’nde görülebilecek.
