İstanbul, bu yıl 15’incisi düzenlenecek Uluslararası Doğu Halıları Konferansı’na (International Conference on Oriental Carpets-ICOC) ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. İstanbul Halı İhracatçıları Birliği’nin organizasyonu kapsamında 6-9 Haziran arasında The Marmara Taksim’de gerçekleşecek konferansa dünyanın birçok ülkesinden halı, kilim, dokuma uzmanları, sanat tarihçileri ve koleksiyonerler katılacak. Konferansla eş zamanlı olarak da Türk İslam Eserleri Müzesi, Topkapı Sarayı ve Tophane-i Amire’de düzenlenecek ana sergilerin yanı sıra Belkıs Balpınar’ın Anna Laudel Galeri’deki yeni sergisi ve Vehbi Koç Vakfı Büyükdere Evi’nde Josephine Powell koleksiyonundan bir seçki de yer alacak. Sanat tarihçisi, müze uzmanı ve serginin küratörü Havva Furat Ay, Josephine Powell koleksiyonu ve sergide yer alacak eserlerle ilgili sorularımızı yanıtladı.
Josephine Powell’ın koleksiyonunun önemine dair neler söylersiniz?
Fotoğraf sanatçısı ve koleksiyoner Josephine Powell, Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra Türkiye’de seyahat etmesine izin verilen ilk yabancı gezgin unvanına sahip. İlk kez Türkiye’ye geldiği 1955 yılında Anadolu’yu gezmeye başladı. Türkiye’ye yerleştiği 1974 yılından 1994 yılına kadar Anadolu gezilerini sürdürdü. Bu süre içerisinde önemli fotoğraf, Orta Asya tekstilleri ve dokuma koleksiyonu oluşturdu. Fotoğraf koleksiyonu bugün hem Türkiye hem dünyanın farklı ülkelerinde müze ve kütüphanelerde muhafaza ediliyor. Türkiye gezilerinden yola çıkarak bir araya getirdiği kilim, çuval, çadır, heybe ve dokuma aletleri koleksiyonunu ait olduğu topraklarda bırakma arzusu ile Vehbi Koç Vakfı’na bağışladı. Gezilerinde edindiği saha notları ve fotoğraf arşivi Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi’nde muhafaza ediliyor. Suna Kıraç Kütüphanesi arşivinde yer alan 28.000’in üzerindeki slayt ise dijitalleştirilme projesiyle erişime açıldı.
Koleksiyonda neler var?
Vehbi Koç Vakfı’na bağlı Sadberk Hanım Müzesi tarafından korunan Josephine Powell koleksiyonunda 228 adet kilim, kilim dokumacılığında kullanılan iğ, kirkit, kirmen, mekik, makas gibi aletler başta olmak üzere 1.189 adet obje, 131 adet Orta Asya tekstili yer alıyor. Koleksiyonda yer alan kilimler doğal boya ile dokunmuş kilimlerdir. Kırmızı ve mavi üzerinde yapılan renk analiz sonuçlarına göre kırmızı renk çoğunlukla kök boyadan ve bir kısmı da koşnilden, mavi renk ise indigodan elde edilmiştir. Doğal boya kullanımı dikkate alındığında kilimler 1870 yılından önceye tarihlendirilebilir.
Sergiye gelen ziyaretçileri neler bekliyor?
6-9 Haziran’da düzenlenecek olan 15. Uluslararası Doğu Halıları Konferansı ile eş zamanlı olarak Vehbi Koç Büyükdere Evi’nde ziyarete açılacak olan Josephine Powell kilim ve dokuma aletleri sergisinde 34 kilim, muhtelif dokuma aletleri, dikey dokuma tezgâhı ve 8 çuval sergilenecek. Aynı zamanda yıllar içerisinde Josephine Powell’ın çekmiş olduğu fotoğraflardan bir seçki izleyicileri geçmişe götürerek döneme tanıklık etmelerini ve kilimlerin üretim aşamaları hakkında fikir sahibi olmalarını sağlayacak. Josephine Powell oluşturduğu koleksiyonun araştırma merkezi gibi bir yapı içerisinde yer almasını ve bu konuda çalışan araştırmacılara kaynak oluşturması hayalini kuruyordu. Kendisi gibi yolu kilimlerle kesişen, kilimlerde kullanılan renk ve motiflere hayranlık duyan, bu alanda araştırmalarını yürüten araştırmacıların koleksiyonundan faydalanmasını istiyordu.
