George Floyd’un ölümünün ardından Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayıp tüm dünyaya yayılan ırkçılık karşıtı protestolar, son dönemde farklı bir boyut kazandı: Göstericiler, özellikle ırkçılık ve sömürgecilikle suçlanan liderlerin heykellerini hedef almaya başladı. Bununla birlikte heykel sanatının bir sembol olarak değeri de yeniden gündeme geldi.
Geçtiğimiz günlerde göstericilerin Belçika’nın Antwerp şehrinde, sömürgeci politikasıyla Kongo’da milyonlarca insanın ölümüne sebep olan Kral II. Leopold’ün heykellerini hedef almalarının ardından Belçika hükümeti tepkileri dikkate aldı. Bu kapsamda, 1865-1909 yılları arasında Belçika’yı yöneten Kral II. Leopold’un heykelleri kaldırılmaya başladı.
Son olarak, Ghent şehrindeki Zuidpark’ta bulunan büstünün de resmi olarak kaldırılacağı duyuruldu. Kral II. Leopold’un dönemindeki sömürgeci rejime ve bu anlamda işlenen insanlık suçlarına vurgu yapıldı. Şehrin belediye meclis üyesi Astrid De Bruycker da VRT’ye yaptığı açıklamada “II. Leopold’un cezai eylemlerinin takdiri hak etmediğini” belirtti. Kongo’da milyonlarca insanın ölümünden sorumlu tutulan kralın büstü, bu anlamda sembolik bir tarihte, Kongo’nun bağımsızlık tarihi olarak 30 Haziran’da kaldırılacak.
Neler Olmuştu?
İngiltere’nin Bristol şehrinde 17. yüzyılda köle ticareti yapan Edward Colston’ın heykeli devrilerek nehre atılmasıyla gündeme gelmişti.
ABD’de Hedefte: Konfederasyon Liderleri ve Kristof Kolomb
ABD’de ise süreç, ülkenin iç savaşı esnasında köleliği savunan Konfederasyon liderlerinin ve sembol isimlerinin hedef alınması şeklinde gelişti.
ABD’nin Virginia eyaletinde bulunan Richmond şehrinde Konfederasyon Başkanı Jefferson Davis’in heykeli yıkıldı. Geçtiğimiz hafta Virginia Valisi Ralph Northam, Konfederasyon generali Robert E. Lee’nin Richmond’daki heykelinin kaldırılacağını açıklamış, fakat mahkeme bunun için yürütmeyi durdurma emri vermişti.
Düzenlediği seferlerle Avrupa’nın sömürgecilik politikasının başlamasından sorumlu tutulan kristof Kolomb protestocuların hedef aldığı isimlerin başında geliyor. Virginia, Richmond’da bulunan Kristof Kolomb’un heykeli göle atıldı ve göl kenarına yerleştirilen “Irkçılık, Özlenmeyeceksin” (Racism, You Will Not Be Missed) yazısıyla protesto edildi. Kolomb, Boston şehrinde de hedefteydi, heykelinin kafası gövdesinden ayrıldı. Floyd’un öldürüldüğü Minnesota eyaletinde de Kolomb’un dev heykeli devrilirken, Miami’de de ırkçılık karşıtı göstericiler, sömürgeci kaşifin heykeline saldırdı.
İngiltere’de Protestocuların Ardından Konseyler de Kaldırıyor
İngiltere’nin savaş dönemi başbakanı Winston Churchill’in Londra’daki Parlamento Meydanı’nda bulunan heykelinin altına “Irkçıydı” notunu düştü. Politikacının bugün ırkçı olarak adlandırılacak görüşleri ile politikalarının 1943’de Bengal’de gerçekleşen ve üç milyondan fazla insanın ölümüyle sonuçlanan açlığa yol açtığına dikkat çekildi.
İskoçya’nın Edinburgh şehrinde bulunan ve İç İşleri Bakanlığı’nın da aralarında olduğu çok sayıda pozisyonda görev yapan Henry Dundas’ın heykeli de graffitilerin hedefi oldu. Göstericiler, köleliğin kaldırılması sürecini geciktiren Dundas’ın heykelinin kaldırılmasını ve adı verilen caddelerin yeniden isimlendirilmesini talep eden online imza kampanyası başlattı.
Londra’da İskoçyalı iş adamı, köle sahibi Robert Milligan’ın heykeli de yerel konseyin aldığı kararla kaldırıldı. Londra valisi Sadiq Khan ise attığı tweet ile kararı desteklediğini belirtti.
Oxford’da toplanan göstericiler ise “Afrika’nın kaynakları ve insanlarının emeğiyle” zenginleşen Cecil Rhodes’un heykelini kaldırması için Oriel College önünde toplanarak taleplerini dfle getirdi.
Kaynaklar: CNN, BBC, New York Times
