20. yüzyıl modern sanatının dünyaca tanınan figürlerinden, heykeltıraş ve sanatçı İlhan Koman (1921–1986), ölümünün 40. yılında en ünlü eserleriyle Antalya’da olacak. Antalya Kültür Sanat (AKS), Koman’ın 50 kadar eserinden oluşan kapsamlı bir seçkiyle, sanatçının yaşamına ve üretimlerine odaklanan Akdeniz’e Doğru başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergi, İlhan Koman Vakfı iş birliğiyle düzenleniyor.
İlhan Koman Retrospektifi
Retrospektif niteliğindeki sergi, özellikle sanatçının en tanınmış ve simgesel yapıtı olan Akdeniz Heykeli’ni yeniden izleyiciyle buluşturacak. Eser, sanatçının yaşarken en çok istediği yerde Antalya’da, Akdeniz kıyısında sergilenecek.
İstanbul’dan Akdeniz’in Kalbine
Serginin küratörü Ömer Faruk Şerifoğlu, İlhan Koman’ın heykellerinde temel unsurun hareket olduğunu belirtiyor: “Koman heykellerinin esas formu, devinim halinde, mekânda kapladıkları boşluktur. Akdeniz Heykeli’nin yarısı metalden, diğer yarısı boşluktan yapılmıştır. Dolayısıyla içinde bulunduğu mekân onun organik bir parçasıdır. Dalgalanan, titreşen, deniz kokulu bir ilahedir adeta. İzleyicinin hareketiyle birlikte rüzgârda savrulmaya başlar.”
1981 yılında Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü’ne layık görülen Akdeniz Heykeli, bir dönem İstanbul’da bir şirket binasının önüne yerleştirilmişti. Ancak Koman, bu konumdan memnun kalmamıştı. Yakın dostu Güneş Karabuda’nın aktardığı haliyle sanatçı, Akdeniz ile ilgili düşüncesini şu sözlerle dile getirmişti:
“Şöyle güneyde bir Akdeniz kentinin liman girişine konsa, gelen geçen gemiler ona düdük çalsa, selam etse güzel olurdu.”
Antalya’da gerçekleşecek buluşma, yalnızca bir sanat olayı değil, aynı zamanda İlhan Koman’ın hayalinin gerçekleşmesi gibi değerli bir anlamı da barındırıyor.
Akdeniz’e Doğru sergisi, 10 Ağustos 2025 tarihine kadar Antalya Kültür Sanat’ta ziyaret edilebilir.
İlhan Koman Hakkında
1940’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin (İDGSA) resim bölümüne girdikten bir yıl sonra heykel bölümüne geçerek Prof. Rudolph Belling’in öğrencisi oldu. Mezun olduktan sonra 1947’de devlet bursuyla gittiği Paris’te çalışmalarını l’Académie Julian ve l’École du Louvre’de (1947-1951) sürdürdü, ilk kişisel sergisini yine burada açtı. İlk demir heykellerini 1951-1958 arasında İDGSA’da asistanlık yaptığı yıllarda üretti. Aynı yıllarda Şadi Çalık, Sadi Öziş ve Mazhar Süleymangil ile birlikte ‘Kare Metal’i kurdu.
1955 yılında André Bloc’un ‘Groupe Espace 1951’ manifestosuna katılarak Hadi Bara ve Tarık Carım ile birlikte Türk ‘Grup Espace’ını kurdu. 1957’de EXPO Fuarı’ndaki Türkiye Pavyonunda heykel yapmak üzere aldığı çağrı üzerine Brüksel’e gitti. 1958’de İsveç’e yerleşti. İsveç Uygulamalı Güzel Sanatlar Akademisi Konstfackskolan’da öğretim üyeliği görevini 1986 yılına dek sürdürdü. 1965’de iki direkli bir Baltık ticaret ve kargo gemisi olan M/S Hulda’yı alarak 1905 yapımı bu yelkenli gemiyi evi ve atölyesi olarak restore etti, 1986 yılında ölümüne dek Drottningholm’da bu gemide yaşadı ve üretti. Son döneme ait çalışmalarının çoğunluğu, anıtsal ölçekte gerçekleştirilmek üzere hazırladığı projelerinden oluşmaktadır; bu çalışmalardan bir bölümü İsveç Patent Bürosu tarafından tescil edilmiştir.
Hem Türkiye’de hem de uluslararası alanda birçok sergi ve ödülle tanınan İlhan Koman’ın Stockholm’deki açık hava heykelleri, Anıtkabir rölyefleri (Ankara) ve Akdeniz Heykeli (İstanbul) gibi anıtsal eserleri dışında Moderna Museet (Stockholm), Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris (Paris), Museo J. Battle (Montevideo), Museum of Modern Art/MoMA (New York), Devlet Resim ve Heykel Müzesi (İstanbul), Palais des beaux-arts de Bruxelles, Seattle Art Museum (Seattle), TC Cumhurbaşkanlığı Huber Köşkü (İstanbul), santralistanbul (İstanbul), Boğaziçi Üniversitesi Kuzey Kampüsü (İstanbul) gibi önemli müze ve kurumların koleksiyonlarında önemli çalışmaları bulunmaktadır.
