Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin (VEKAM) gerçekleştirdiği İstiklalden İstikbale Çocuk Davamız sergisi Cumhuriyet’in kimsesiz çocukların korunması için verdiği mücadeleyi ele alıyor. Sergi, Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde yenilikçi bir temele oturtulan kimsesiz çocukların korunması uygulamalarını Himaye-i Etfal Cemiyeti, Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu ve Atatürk Çocuk Yuvası gibi öncü kurumlar çerçevesinde ele alıyor.
Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde yenilikçi devlet adamları ve aydınların çabalarıyla bir temele oturtulan çocuk koruma uygulamalarına odaklanan İstiklalden İstikbale Çocuk Davamız çeşitli kurumsal ve kişisel koleksiyonlardan edinilen arşiv belgeleri, ses kayıtları gazete kupürleri, obje, fotoğraf ve videolardan oluşan 400’e yakın içeriği izleyicilerle buluşturuyor.
Kâzım Karabekir’in cephede çocuklar için verdiği kararlı mücadeleyi, Dr. Fuad Umay’ın adanmışlığıyla zorlu ekonomik koşullar altında kurulan Himaye-i Etfal Cemiyetini, çocuk haklarını gözeten, sağlıklı ve mutlu çocuklar yetiştirmeyi memleket davası kabul eden Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumunu, verdiği donanımlı hizmetler ile yurt dışında örnek kabul edilen Atatürk Çocuk Yuvasını inceliyor.
İstiklalden İstikbale Çocuk Davamız sergisinin temel odak noktasını 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak kayıplarıyla başlayan göç hareketliliği ve ardı ardına gelen savaşlar nedeniyle kimsesiz ve devlet korumasına muhtaç hale gelen çocuklar oluşturuyor. Sergi, Balkan ve I. Dünya Savaşlarının ardından cephe gerisinde himaye altına alınan kimsesiz çocuklara dair Cumhuriyetle birlikte kurumsallaşan uygulamalara ışık tutuyor.
Serginin küratörlüğünü üstlenen Alev Ayaokur, Arzu Beril Kırcı ve Mehtap Türkyılmaz dönemin şartlarını şöyle özetliyor:
“Ardı ardına gelen ve uzun süren savaşlarla birlikte büyük bir çıkmaz hâline gelen kimsesiz çocuklar sorunu, cephe gerisinde Millî Mücadele’ye toplumsal bir sorumluluk yüklemiştir. Kâzım Karabekir Paşa’nın yollarda ölüme terkedilmiş çocukları himayesine alması; Fevzi Çakmak Paşa’nın Batı Cephesi’nden telgrafla gönderdiği, yanmış köylerde perişan hâlde kalan binlerce çocuğun himaye edilmesine dair talebi, yaşanan yardıma muhtaç çocuk sorununun boyutlarını gözler önüne seriyor. Bu dönemde geleceğin teminatı olan nesillerin korunmasında önemli rol oynayan Himaye-i Etfal Cemiyeti, ülkesini seven, sağlıklı, ilim ile donatılmış gürbüz çocuklar yetiştirilmesinde kurulduğu günden itibaren Mustafa Kemal Atatürk’ün desteğini alıyor. Cemiyet, özellikle Cumhuriyet’in ilanından sonra Türkiye’nin sosyal devlet anlayışının gelişmesinde ve sosyal hizmet politikalarının belirlenerek şekillenmesinde de büyük rol oynuyor.”
Koruyucu Aile, Evlat Edindirme Derneği (KOREV) iş birliği ve Çankaya Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen sergi, Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin kuruluş yıldönümü vesilesiyle Çankaya Belediyesi Zülfü Livaneli Kültür Merkezi’nde 15 Temmuz’a kadar devam edecek.
