İstanbul’un Çağdaş sanat sahnesi Arter, 2025 yılı sergi programına Alman sanatçı Franz Erhard Walther’in Heykel Olma Teşebbüsü başlıklı sergisi ile devam ediyor. Küratörlüğünü Selen Ansen’in üstlendiği sergi, izleyiciyi heykeli alışılmış tanımlardan uzak bir biçimde, bedensel eylemler ve hayal gücü aracılığıyla deneyimlemeye davet ediyor.
Arter’in 4. ve 3. kat galerilerine yerleşen yapıtlar, Franz Erhard Walther’in altmış yılı aşkın bir zaman dilimine yayılan pratiğinin kavramsal dönüm noktalarını kronolojik olmayan bir güzergâh içerisinde bir araya getiriyor.
Franz Erhard Walther’den Heykel Olma Teşebbüsü
Heykel Olma Teşebbüsü, Franz Erhard Walther’in 1958 tarihli aynı isimli yapıtından ilham alıyor. Franz Erhard Walther, uzun yıllardır beden, eylem ve heykel arasındaki çok yönlü ilişkileri keşfederek, heykeli sadece görsel bir form değil, bir bedensel süreç ve eylem olarak tanımlıyor. Walther’in Türkiye’deki ilk kapsamlı kişisel sergisi, sanatçının 1960’lı yıllardan itibaren ağırlıklı olarak kâğıt, baskı, boya ve kumaş gibi malzemelerle ürettiği yapıtlarını bir araya getiriyor.
Sergi, Franz Erhard Walther’in zaman ve mekânda yeni bedensel mevcudiyet biçimleri yaratmaya yönelik süregelen üretimine ışık tutuyor. Walther’in kapsamlı sergisi, heykeli açık uçlu bir süreç ve eylem olarak yeniden tanımlama çabasının temelini oluşturan aynı adlı eserinden hareketle şekilleniyor.
Heykel Olma Teşebbüsü Sergisinde Neler Öne Çıkıyor?
Franz Erhard Walther’in pratiğinin temel kavramları etrafında kurgulanan sergi, farklı dönemlere ait eser grupları arasında dinamik bir diyalog kurmayı amaçlıyor. Kontur Çizimleri ve Sözcük Resimleri gibi erken dönem kâğıt işleri, malzeme olarak havayı kullanan yastık formları, Yapıt Çizimleri ve 1960’larda üretilen El Nesneleri ile mimari ve insan oranlarını birleştiren Katman Çizimleri, Eylem Yolları ve Duvar Oluşumları gibi daha yakın tarihli eserler sergi alanında bir arada sunuluyor.
Ayrıca serginin iki katında, Walther’in anılarını ve düşüncelerini zaman ve mekânla ilişkilendirdiği, çizimler ve elyazısı metinlerden oluşan otobiyografik yapıtı Yıldız Tozu’ndan kapsamlı bir seçki izleyiciyle buluşuyor. Tamamı ilk kez 1969’da New York’ta MoMA’da gösterilen ikonik eseri Birinci Yapıt Grubu ise, sanatçının sanatın nesnelliğine meydan okuma ve anlam üretimini nesneden eylem hâlindeki bedene kaydırma çabalarını vurgularken, esnek ve giyilebilir bir malzeme olan kumaşın pratiğindeki merkezi rolü gözler önüne seriyor.
Walther’in heykelleri, insan yaşamının gerçekliğine katılmak üzere alışıldık durağanlığından ve katılığından sıyrılıyor. Asla sabit olmayan / asla tamamlanmayan heykel, sayısız şekle ve mevcudiyet biçimine bürünerek gerçekleştirebilecek (ya da gerçekleştiremeyecek) kolektif bir çabayla, farklı hızlarda, yeniden karşımıza çıkıyor. Üçüncü kattaki etkinleştirme alanı, ziyaretçilere belirli gün ve saatlerde Birinci Yapıt Grubu’nun 12 farklı sergi kopyasını etkinleştirme imkânı sunuyor.
Franz Erhard Walther Hakkında
2017 Venedik Bienali’nde en iyi sanatçı dalında Altın Aslan ödülü ile onurlandırılan Franz Erhard Walther’in (d. 1939, Fulda) pratiği, radikal bir açıklık fikri etrafında şekillenir. Sanatçının başlangıçta maddi süreçlere odaklanan çalışmaları, zamanla izleyiciyi eserin yaratım sürecine aktif bir katılımcı olarak dahil etmeye yönelir.
Walther’in katılım kavramına yaklaşımı, 1963’te Birinci Yapıt Grubu’na ait ilk nesneleri üretmesiyle birlikte köklü bir dönüşüm geçirir. Bu dönüşüm, zıt yaklaşımların eşzamanlı varlığını ve eserlerin henüz oluşmadan önce sahip oldukları öngörülere dayanan teorik altyapıyı ortaya koyan, dinamik bir süreci temel alır. Sanatçının yapıtları, bedenin mekân ve mimari ile akışkan konfigürasyonlarının olasılıkları ile formların, yöntemlerin ve dilin permütasyonlarını araştırır.
Sanatçının yapıtları, The Museum of Modern Art (New York, ABD, 1970, Michael Asher, Larry Bell, Dan Flaving, Robert Morris, Pulsa Group ile birlikte), Museum Ludwig (Köln, Almanya, 1977), Nationalgalerie Berlin, Staatliche Museen Preußischer Kulturbesitz (Berlin, Almanya, 1981), Stedelijk Van Abbemuseum (Eindhoven, Hollanda, 1984), Atatürk Kültür Merkezi Sanat Galerisi (İstanbul, Türkiye, 1993), Devlet Resim ve Heykel Müzesi (Ankara, Türkiye, 1993), MAMCO, Musée d’art moderne et contemporain (Cenevre, İsviçre, 2010), Dia Art Foundation (Beacon, ABD, 2010-2012), WIELS Contemporary Art Centre (Brüksel, Belçika, 2014), CAPC Bordeaux (Bordeaux, Fransa, 2014), MUDAM (Lüksemburg, 2015), Henry Art Gallery (Seattle, ABD, 2015), The Power Plant (Toronto, Kanada, 2016), Museo Reina Sofía (Madrid, İspanya, 2017), Fundación Jumex Arte Contemporáneo ve Casa Barragán (Mexico City, Meksika, 2018), Haus der Kunst (Münih, Almanya, 2020) ve Bundeskunsthalle’nin (Bonn, Almanya, 2024) de aralarında yer aldığı birçok kurumda sergilenmiştir.
Sergiyi Ziyaret Etmek İçin Detaylar
- Tarih: 27 Şubat
- Mekan: Dolapdere Arter, Galeri 4 ve 3
- Giriş Bilgileri: arter.org.tr
Arter‘in Heykel Olma Teşebbüsü başlıklı sergisi, Franz Erhard Walther Foundation’ın işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Arter’in 2025 sergi programına dair detaylı bilgi için www.arter.org.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.
