50 Kuşağı’nın en önemli yazarlarından Ferit Edgü hayatını kaybetti. 24 Şubat 1936 gününde İstanbul’da doğan Edgü yaşamı boyunca şiir, öykü, roman, oyun, deneme, biyografi, eleştiri ve aforizma gibi türlerde eserler verdi. 50 Kuşağı’nın kalan son temsilcilerinden olan Edgü İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde başladığı eğitimini Paris’te sürdürmüş, Sorbonne’da felsefe, Louvre’da sanat tarihi kurslarına katılmıştı. Türkiye’ye döndüğünde Mavi dergisinde yazmaya başlayan Edgü daha sonra Ada Yayınları‘nı kurdu ve 1976’dan 1990’a değin pek çok yerli ve yabancı yazarın ve şairin yapıtını yayımladı.
Sanat Hep Hayatındaydı
Ferit Edgü’nün sanat koleksiyonculuğu, onun çok yönlü entelektüel kimliğini yansıtan önemli bir özellikti. Türkiye’de ve yurt dışında birçok sanat sergisinde küratörlük yapmış, sanat eleştirileri yazmış ve sanatla ilgili çeşitli projelerde yer almış olan Edgü’nün koleksiyonunda Türkiye’den ve dünyadan birçok sanatçının eserleri bulunuyordu.
Yalnızlık, Yabancılaşma, Anlam Arayışı
1979’da Sait Faik Hikâye Armağanı ve Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü’nü ve 1988’de Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’ne değer görülen Edgü edebiyatımızda minimalist ve modernist bir yazar olarak tanınıyor, eserlerinde genellikle yalnızlık, yabancılaşma, anlam arayışını işliyordu. Kısa cümleler ve az sözcükle derin anlamlar yaratma çabası, onun edebi anlayışının temel özelliklerindendi. Edgü’nün en bilinen eserlerinden biri olan “O” adlı romanı, minimalist anlatım tarzının ve yoğun içsel yolculukların güzel bir örneğidir. Bu roman, ana karakterin içsel çatışmalarını ve varoluşsal sorgulamalarını sade bir dille anlatır.
“Kimse” adlı öykü kitabı da Edgü’nün edebi kariyerinde önemli bir yere sahiptir. Bu kitapta, insanın kendisiyle ve çevresiyle olan ilişkilerini sorgulayan öyküler yer alır. Edgü’nün öykülerinde sıkça rastlanan bir diğer tema ise ölüm ve yaşamın anlamıdır.
“Hakkari’de Bir Mevsim” adlı eseri, ilk olarak 1977 yılında yayımlanmıştır. Roman, doğunun zorlu coğrafyasında geçen bir öğretmenin hikâyesini anlatır. Başkahraman, İstanbul’dan Hakkari’nin bir köyüne sürgün edilen bir öğretmendir. Bu uzak ve izole köyde, yerel halkın yaşamıyla tanışır, kültürel farklılıkları deneyimler ve kendi içsel yolculuğuna çıkar. “Hakkari’de Bir Mevsim,” 1982 yılında Erden Kıral tarafından aynı adla sinemaya uyarlanmıştır. Film, Berlin Film Festivali’nde Gümüş Ayı Ödülü kazanmış ve uluslararası alanda da büyük beğeni toplamıştır. Bu başarı, kitabın ve Ferit Edgü’nün edebi etkisini daha da artırmıştır.
“Bu Ülkenin Son Laik Yazarlarıyız”
Ferit Edgü 2021 yılında GazeteDuvar için Sibel Oral’a verdiği mülakattan “50 Kuşağı için Heyecan verici bir yolculuktu ama aynı zamanda da yıpratıcıydı. Yeniden yaşa deseler ister miydim, bilmiyorum’ demişsiniz, neden” sorusuna şöyle yanıt vermişti:
“Gerçekten heyecan verici bir yolculuktu. Kuşağımızdan pek az yazar, şair, gençlik ideallerinden dönüş yaptı. Bizden önceki ve özellikle sonraki kuşaklarla karşılaştırdığınızda hemen hemen hiç. Ama bizi sevgili devletimiz yıprattı. Diyebilirim ki, yaşama hakkımızı elimizden aldı. Ülkesinin yaratıcı güçlerini, çalışan beyinlerini birer düşman olarak gören yönetimin kurbanlarıydık. Dolayısıyla yaşadığım uzun yılları yeniden yaşamak istemezdim.”
Edgü, aynı söyleşide “Hiç kuşkusuz, bu ülkenin son laik yazarlarıyız biz. Bu nedenle, daha çok yaşamak istemiyorum” ifadelerini kullanmıştı.
Ferit Edgü’nün baskısı olan kitapları için buraya bakabilirsiniz.
