Kitap, dergi, gazete ve birçok kültür sanat ürününün online satışının yapıldığı internet siteleri, “nadirkitap.com” ve “kitantik.com” a önce mahkeme kararı ile erişim engeli getirildi, ardından kararın “sehven” alındığı belirtilip engel kaldırıldı. Neden ve niçin yapıldığı henüz netleşmeyen bu ilginç sansür olayını kitapseverler sosyal medya mecralarında “utanç verici bir gelişme” olarak değerlendirdi.
Çevrimiçi platform Nadir Kitap ve Kitantik’in web sitelerine, Adalet Bakanlığı’nın talebi doğrultusunda Ankara 10’uncu Sulh Ceza Hâkimliği’nin verdiği kararla 30 Kasım’da erişim engeli getirildi. Ardından engel 1 Aralık’ta mahkeme tarafından “sehven” alındığı belirtilip kaldırıldı. Online satışını yapan sahaf platformları bu ilginç sansür olayını sosyal medya hesaplarından takipçileri ile paylaştı. Eski basım kitap, mecmua, gazete, kartpostal ve koleksiyonun satışının yapıldığı online sahaf platformlarına engellenme getirilmesi, küçük şehirlerde yaşayan ve kitaba erişimleri kısıtlı olan kitapseverlerin tepkisini çekti.
Duyuru:
30.11.2022 tarihinde, akşam saatlerinde web sitemize mahkeme kararıyla erişim engeli getirilmiştir. Tarafımıza henüz bir tebligat yapılmadığı için şu aşamada gerekçe hakkında bilgi sahibi değiliz.— Nadir Kitap (@Nadirkitap) November 30, 2022
İki şirket “gerekçeyi bilmiyoruz” diyerek erişim engelini sosyal medya hesaplarından duyurdular. Nadir Kitap şu paylaşımı yaptı:
“Duyuru: 30.11.2022 tarihinde, akşam saatlerinde web sitemize mahkeme kararıyla erişim engeli getirilmiştir. Tarafımıza henüz bir tebligat yapılmadığı için şu aşamada gerekçe hakkında bilgi sahibi değiliz. Şirket avukatlarımız sabah saatlerinde ilgili mahkemeye gerekli müracaatları yapacaklardır. Tüm satıcı ve alıcı üyelerimize duyurulur.”
Kitantik ise engeli, “Önemli Duyuru! Sitemize 30.11.2022 tarihinde saat 18.00 itibariyle mahkeme kararıyla erişim engeli getirilmiştir. Gerekçesini ve nedenini bilmiyoruz; maalesef konuyla ilgili bizimle hiçbir şekilde iletişimde bulunulmamıştır” şeklinde duyurdu.
? Önemli Duyuru!
Sitemize 30.11.2022 tarihinde saat 18:00 itibariyle mahkeme kararıyla erişim engeli getirilmiştir.Gerekçesini ve nedenini bilmiyoruz; malesef konuyla ilgili bizimle hiçbir şekilde iletişimde bulunulmamıştır. pic.twitter.com/sNpYMoRWZM
— kitantik.com (@kitantikCOM) November 30, 2022
Adalet Bakanlığı’nın ücretsiz dağıtılan “Adalet İstatikleri” yayımlarının Nadir Kitap ve Kitantik online satış sitelerinden telif hakları ihlal edilerek hukuka aykırı şekilde satıldığını iddia ederek şikayette bulunması üzerine mahkeme “kişilik hakkı ihlali”ne karar vererek siteleri kapattı. Siber Haklar Aktivisti ve Bilişim Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Twitter hesabından yaptığı paylaşımla mahkemenin telif hakları iddiasıyla “kişilik hakkı” ihlaline karar veremeyeceğini aktardı:
“Böyle bir yetkisi yok. 5651 sayılı Kanun’un 9. Maddesi her şeyin çözümü olamaz. Kaldı ki kitap sitelerinin topyekûn engellenmesi ile ilgili herhangi bir gerekçe sunulmamış Hakimlik tarafından. Popüler kitap sitelerinin Adalet Bakanlığı eli ile keyfi bir şekilde topyekûn engelletilmesi de ancak sansür olarak tanımlanabilir. Talep Bakanlık tarafından derhal geri çekilmeli, hukuka aykırı karar da kaldırılmalıdır.”
4. Hakimlik, telif hakları iddiası ile "kişilik hakkı" ihlaline karar veremez. Böyle bir yetkisi yok. 5651 sayılı Kanun'un 9. maddesi her şeyin çözümü olamaz. Kaldı ki kitap sitelerinin topyekün engellenmesi ile ilgili herhangi bir gerekçe de sunulmamış Hakimlik tarafından.
— Yaman Akdeniz (@cyberrights) December 1, 2022
Yapılan girişimler sonucunda mahkeme, kararı tashih ederek site geneline uygulanan erişim yasağını kaldırdığı ve kısa süre içinde tüm servis sağlayıcılar üzerinden erişim sağlandı.
Nadir Kitap, son gelişmeyle ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Web sitemiz hakkında erişim engeli getiren ilgili mahkeme, kararın sehven alındığına hükmederek erişim engelinin kaldırılması kararı almıştır. Kitapsever dostlarımızla en kısa süre içerisinde yeniden bulaşacağımız müjdesini paylaşıyoruz.”
Duyuru 2:
Web sitemiz hakkında erişim engeli getiren ilgili mahkeme, kararın sehven alındığına hükmederek erişim engelinin kaldırılması kararı almıştır. Kitapsever dostlarımızla en kısa süre içerisinde yeniden bulaşacağımız müjdesini paylaşıyoruz.— Nadir Kitap (@Nadirkitap) December 1, 2022
2006’dan bu yana internet üzerinde hizmet veren çevrimiçi sahaf platformu, yaptığı paylaşımda “16 yıldır hizmet verdiğimiz kitap dünyasındaki tüm okur, kitapçı ve sahaf dostlarımıza hizmet vermeye devam edecek olmanın mutluluğu içerisindeyiz. Bu süreçte destek olan herkese teşekkürlerimizi sunarız,” dedi. Erişim engeli getirilen diğer platform kitantik.com hakkındaki karar da düzeltildi.
Konuyla ilgili sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklamalarla dikkat çeken Prof. Dr. Yaman Akdeniz, sitelerin “yanlışlıkla” engellenmediğini, Adalet Bakanlığı’nın talebiyle engellendiğini söyleyerek Twitter hesabından şu paylaşımda bulundu:
“Nadir Kitap, kararın ‘sehven alındığını’ ve kaldırılacağını belirtmiş. Engelin çabuk kalkması tabii ki iyi haber. Fakat, 1. Karar yanlışlıkla falan alınmamış 2. Adalet Bakanlığı web sitesinin engellenmesini talep etmiş 3. Hakim de kabul etmiş 4. Hakimin zaten yetkisi yok!”
6. Nadir Kitap, kararın "sehven alındığını" ve kaldırılacağını belirtmiş. Engelin çabuk kalkması tabii ki iyi haber. Fakat, 1. Karar yanlışlıkla falan alınmamış 2. Adalet Bakanlığı websitesinin engellenmesini talep etmiş 3. Hakim de kabul etmiş 4. Hakimin zaten yetkisi yok!
— Yaman Akdeniz (@cyberrights) December 1, 2022
Cumhuriyet gazetesine konuşan Sahaflar Derneği Başkanı Ümit Nar ise engelleme kararı ile ilgili şunları söyledi:
“Milyonlarca ürünün satıldığı bir sitede, platformun bütün verileri kontrol etmesi mümkün değil. Bu sebeple bir sorunla karşılaşıldığında, siteye topyekûn engelleme talebinde bulunmak yerine, site yönetiminin bilgilendirilmesi gerekirdi. Adalet Bakanlığı’nın ücretsiz dağıttığı bir kitabın, satışa sunulmasıyla başlayan meselenin sitenin tamamına uygulanan bir erişim engeliyle sonuçlanmasını doğru bulmuyorum. Biz sahafız ve yasal sorunu olan yayınlar dışında birçok ürünü satabiliriz. Bir noktada büyük kamu hizmeti veren bir meslek grubuyuz. Baskısı olmayan yayınlara aracılığımızla ulaşılabiliyor. Dolayısıyla verilen bu karar, bizim hizmet vermemize de engel oldu
Sahaf, Antika-Koleksiyon, Hobi-Sanat Mağazaları, Yayınevi, Kitabevi, Kırtasiye ve Mezat Evlerinin satışlarını çevrimiçi gerçekleştirdikleri nadirkitap.com 2006 yılından, kitantik.com ise 2017 yılından bu yana hizmet veriyor.
