Dirimart, Sarkis’in “85 Çığlık: Munch’tan Sonra” başlığıyla Dirimart Dolapdere’de ve “Sarkis’in Filmleri” başlığıyla Dirimart Pera’da eş zamanlı gerçekleştirilecek iki yeni kişisel sergisini izleyiciyle buluşturuyor. Sanatçının 100 Çığlık: Munch’tan Sonra serinin ilk 85 tanesi, Sarkis’in 85. yaşına özel olarak Dolapdere’de sergi mekânına taşınıyor. Dirimart Pera ise 1960’lardan günümüze sanatçının yoğun üretim sürecine odaklanan filmlerinden bir seçki izleyiciye sunuluyor.
“85 Çığlık: Munch’tan Sonra”
Sarkis’in Dirimart Dolapdere’de izleyiciyle buluşacak 85 Çığlık: Munch’tan Sonra başlıklı sergisi sanatçının Kasım 2014–Ocak 2015 tarihleri arasında ürettiği 100 Çığlık: Munch’tan Sonra başlıklı serisine dayanıyor. Serinin ilk 85 tanesi, Sarkis’in 85. yaşına özel olarak sergi mekânına taşınıyor. Sanatçının doğduğu 1938 yılından başlayarak, film şeridini andıracak şekilde peş peşe sıralanan yağlıboya eserler, böylelikle mekânda otobiyografik bir döngü yaratıyor. Otoportreler olarak da algılanabilecek bu yapıtlardan 22 tanesine, ilki Sarkis’in doğum yılı olmak üzere, onun hayatında dönüm noktası olarak kabul ettiği yıllara denk düşen birer vitray eşlik ediyor. Böylelikle, yapıtların yapım yılını, Sarkis’in önem atfettiği yaşları ve içinde bulunduğumuz zamanı birbiriyle kaynaştıran bir örüntü otobiyografik olarak izleyiciye sunuluyor.
100 Çığlık: Munch’tan Sonra başlıklı seri Sarkis’in çocukluk yıllarında bir gazete parçasında karşılaştığı ve yıllardır birçok işinde yankılanan Munch’un Çığlık tablosundaki figürden yola çıkıyor. Seri, 100 adet kâğıt üzerine yağlıboyadan (32 x 24 cm) oluşuyor. Seride insan çığlığının hızını yakalamaya çalışan sanatçı, farklı çığlıkları beyaz ve kırmızı renkli boyaları tüplerden çıktıkları hâliyle –fırça kullanmadan– kâğıt üzerine aktarıyor.
“Sarkis’in Filmleri”
Sarkis’in Filmleri başlıklı sergide ise izleyici Sarkis’in özgün sinema dilini deneyimleme imkânı buluyor. Sanatçının 1997’de açılışına davet edildiği Le Fresnoy – Studio national des arts contemporains’da ürettiği 16 mm’lik 16 filme yer veriliyor. 16 mm film tekniğiyle tek seferde çekilen montajsız kayıtlarda, Sarkis’in ritüellerini tarif eder şekilde yazdığı senaryoları icra edişi kayıt altına alınıyor. İzleyici, peş peşe kurgulanmış 16 film, 1960’lardan günümüze yoğun bir üretim sürecinde bulunan Sarkis’in yapıtlarının, her gösteriminde neden ve ne şekilde gündeme getirileceği sorusuna görsel ipuçları niteliğinde.
Yapıtların derin ilişkisi
Sarkis, tüm yapıtlarını oluştururken onlarla sürekli bir diyalog hâlindedir. Her birini birer karakter olarak ele aldığı yapıtları doğar, nefes alır, nefes verir, farklı renklerdeki ışıklarda yıkanır, ısınır, birbiriyle dayanışma içine girer ve sahneye çıkarlar. Sarkis’in yapıtları, fiziksel varlıklarıyla sanatçının Villejuif, Paris’teki atölyesinde kendi aralarında sürekli etkileşim hâlindeyken, sanatçının zihnindeki farklı örüntülerde kendi yer ve bağlamlarını bulmaya hazırlanırlar. Bu yapıtlar bir sergiye davet edildiğinde, içine girdikleri mekân ve zaman dilimiyle hemhal olur, sergilerde kendi geçmişleriyle birlikte var olurlar. Bu şekilde yeniden icra edilen yapıtlar kendilerinin yeniden
doğuşuyla tazelenir; yeni yapıtlar ise kendinden öncekilerle aralarında kurulan zihinsel akışın bir parçası olarak vücut bulurlar.
85 Çığlık: Munch’tan Sonra 2 Eylül–15 Ekim tarihleri arasında Dirimart Dolapdere’de, Sarkis’in Filmleri sergisi ise 1 Eylül–24 Eylül tarihleri arasında Dirimart Pera’da ziyaret edilebilir.
Sarkis hakkında
Sarkis (d. 1938, İstanbul), eğitimini İstanbul Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Akademisi’nde tamamladı; ilk sergisini 1960 yılında İstanbul Sanat Galerisi’nde açtı. Daha sonra Paris’e yerleşti. Sanatçının eserleri, aralarında
Centre Georges Pompidou, Paris; Guggenheim Müzesi, New York; Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Paris; Kunst-und-Ausstellungshalle, Bonn; Musée du Louvre, Paris; Bode Müzesi, Berlin; Fondazione MAXXI, Roma
ve Kunsthalle Düsseldorf’un bulunduğu birçok kurumda sergilendi. When Attitudes Become Form, Kunsthalle Bern (1969); documenta VI, documenta VII, Kassel (1977, 1982) ile Sidney, Şangay, São Paulo, Moskova ve İstanbul
Bienalleri Sarkis’in katıldığı önemli sergiler arasında yer almaktadır. Sarkis’in son dönem kişisel sergileri ve grup sergileri arasında Sonsuz, Arter, İstanbul (2023); Untitled ve Ayna, Dirimart Dolapdere, İstanbul (2020, 2017); Sarkis avec Paradjanov, Villa Empain-Fondation Boghossian, Brüksel (2016); Il Grido, Galerie Nathalie Obadia, Brüksel (2016); Istanbul. Passion, Joy, Fury, Fondazione MAXXI, Roma (2015); Tuzlu Su, 14. İstanbul Bienali (2015); Respiro, 56. Venedik Bienali Türkiye Pavyonu (2015); Armenity, 56. Venedik Bienali Ermenistan Pavyonu grup sergisi (2015) sayılabilir. Sanatçının yapıtları pek çok müze ve özel koleksiyonda yer almaktadır. Sarkis yaşamını ve çalışmalarını Paris’te sürdürmektedir.
