Türkiye’nin dört bir yanında Cumhuriyet’in 100. Yılını kutlamak amaçlı sergiler düzenleniyor. Bu sergiler, hem Atatürk’ün kültür ve sanat politikalarına verdiği önemi, hem de o dönemde yapılmış birçok yeniliği bir kez daha hatırlatıyor. Cumhuriyet kapsamında kadının yeri ve önemini öne çıkaran sergilerden, işgal yıllarında kültürel, iktisadi ve toplumsal yapının değişimini ortaya koyan birçok arşiv sergisine, Cumhuriyet’in önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
Milli Mücadele’de Cumhuriyet Kadınları
Araştırmacı Yazar İlknur Bektaş’ın araştırmaları üzerine düzenlenen sergi Milli Mücadele’de Cumhuriyet Kadınları 12 Kasım tarihine kadar Beşiktaş Belediyesi’nde izleyiciyle buluşuyor. Sergide sanatta, sanayide, ilimde ve bilimde başarılı olan rol model kadınların fotoğrafları ve o yılların görüntülerinin yanı sıra o dönemin kadınını anlatan ve o döneme dair özel bir araştırma da ortaya koyuyor.
TBMM fotoğraf sergisi
Türkiye Büyük Millet meclisi (TBMM) ise Cumhuriyet’in ilanının 100. yılı dolayısıyla arşivinde bulunan belgeleri içeren fotoğraf sergisi düzenleyecek. Sergi, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı ile Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı envanterinde bulunan, döneme ait tutanaklar, belgeler, günün gazetelerinden ve sonraki yıllarda yapılan kutlama fotoğraflarından oluşuyor. Sergide, Atatürk’ün 29 Ekim 1923 tarihinde Meclis’teki Nutku, Cumhuriyet’in ilanına müsadif 29 Ekim gününün milli bayram kabul edilmesiyle ilgili kanun teklifi, Cumhuriyet Bayramı’nın farklı yıl ve şehirlerdeki kutlamalarından fotoğraflar, “Türkiye Devleti’nin hükümet şekli cumhuriyettir” başlığıyla yayımlanan 30 Ekim 1923 tarihli Vatan Gazetesi gibi çok sayıda belge yer alıyor.
Cumhuriyet’te iktisadi bağımsızlık
Cumhuriyetin 100. yılı için Atatürk’ün o dönem yaptığı reform ve devrimler kapsamında belgesel niteliğinde arşiv çalışması sunan Yaşasın Cumhuriyet! Atatürk Döneminde İktisadi Bağımsızlığın İlk Adımları sergisi İş Bankası’nın İstanbul Eminönü’nde bulunan Türkiye İş Bankası Müzesi’nde ve Ankara Ulus’taki Türkiye İş Bankası İktisadi Bağımsızlık Müzesi’nde eş zamanlı gerçekleşiyor. Arşiv niteliğindeki sergide dönemin üretim ve sosyal hayatını yansıtan 2 bini aşkın belge, fotoğraf, film ve objeye yer veriliyor.
Sergi, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun, iktisadi zaferlerle taçlanmazsa sonuç kalıcı olmaz” sözünden ilhamla hazırladı ve Türkiye İş Bankası Müzesi arşivi olmak üzere çok sayıda kurumsal ve kişisel arşivden besleniyor. İş Sanat’ın koordinasyonunda hazırlanan serginin küratörlüğünü Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Murat Koraltürk, tasarımını ise Pattu Mimarlık üstleniyor. Sene sonuna kadar pazartesi günleri hariç her gün ücretsiz.
ArtDog Istanbul basılı dergi satış noktalarını görmek için tıklayın.
Kapak Görseli: Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’da açılan bir sergide heykeli incelerken, 1934, BYEGM
Kapak Tasarımı: Burcu Ocak
Lozan anlaşmasının önemi ve siyasi tarih
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) 100. yılı dolayısıyla Lozan Barış Konferansı sürecini konu alan “Lozan 1923/Yüzyıl Önceki Başlangıç” sergisi Casa Botter’de gerçekleşiyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun en önemli aşamalarından Lozan Barış Konferansı sürecini konu alan sergi, antlaşma sürecini dönem fotoğrafları ve belgeleri eşliğinde ele alıyor. İBB’nin Demokrasi Yüzyılı etkinlikleri kapsamında gerçekleştirdiği sergide, İBB Atatürk Kitaplığı ve İnönü Vakfı arşivleri başta olmak üzere yüz yıl öncesinin izlerini yansıtan dış kaynaklar ve özel koleksiyonlardan parçalar sergileniyor.
Küratörlüğünü İzzeddin Çalışlar, danışmanlığını Prof. Dr. Mehmet Ö. Alkan, tasarımını ise Tetrazon üstlendiği sergi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk, TBMM’nin baş temsilcisi İsmet İnönü ve tüm dava arkadaşlarına duyulan minneti de ifade ediyor. Sergi, cephede kazanılan zaferlerin uluslararası hukuk tarafından tanınmasını sağlayan sürece dair yaşananları çeşitli koleksiyonlardan toplanmış görsel ve yazılı malzemelerle izleyiciye aktarıyor.
Meşgul Şehir
1918-1923İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün Cumhuriyet’in 100’üncü yılında ziyarete açtığı Meşgul Şehir: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918-1923 son dönemde adından en çok söz ettiren sergilerden. Arapça “işgal edilmiş, müsait olmayan” anlamına gelen “meşgul” kelimesinden yola çıkılarak kurgulanan sergi, imparatorluk başkentinin en sıra dışı ve çalkantılı ama çok da az bilinen bir dönemine ayna tutuyor.
Meşgul Şehir: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918–1923, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından İngiliz, Fransız ve İtalyan orduları tarafından işgale uğrayan İstanbul’u yazılı ve görsel arşivlerin ışığında ele alıyor. Daniel-Joseph MacArthur-Seal ve Gizem Tongo’nun küratörlüğünde, uluslararası bir danışma kuruluyla birlikte hazırlanan sergi, Kasım 1918 – Ekim 1923 kadar süren beş yıllık işgal süresince şehrin bu çalkantının ortasındaki askeri hikâyesinin yanı sıra aynı zamanda zengin sosyal ve kültürel dünyasını da gözler önüne seriyor. Sergi, Birinci Dünya Savaşı sonrası uzun bir işgale maruz kalan dünyadaki tek başkent İstanbul’un çok bilinmeyen bir dönemine tanıklık ediyor. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün Tepebaşı’ndaki binasına görülebilen Meşgul Şehir: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918-1923 26 Aralık’a kadar ziyaret edilebiliyor.
İş Bankası Kültür Yayınları’ndan Cumhuriyet’in 100. yılına özel seri
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Cumhuriyet’in kuruluş dönemi ve 100 yıllık tarihine ilişkin kitaplardan oluşan özel bir 100. Yıl Serisi hazırladı. Seride Atatürk’ün yazdığı kitapların yanı sıra Atatürk’e dair hatıralar, Türkiye ve Kurtuluş Savaşı tarihine ilişkin çalışmalar ve Cumhuriyet tarihine iktisat, antropoloji, dış politika gibi farklı perspektiflerden bakan araştırmalar yer alıyor. İş Bankası Kültür Yayınları serisi, antropolojiden ekonomiye, dış politikadan felsefeye farklı disiplinlerin süzgecinden 100 yıllık tarihimize bakan araştırma ve inceleme kitapları da okuyanlara yeni perspektifler sağlıyor.
SALT Cumhuriyet programı
Salt, Cumhuriyet’in 100. yılında, 20. yüzyıl Türkiye’sinin ekonomik, toplumsal ve kültürel dönüşümlerini çok yönlü okumalarla ele alan bir dizi program gerçekleştiriyor. Farklı alanlardan akademisyen ve araştırmacıların katkılarıyla hazırlanan programda, Salt’ın sanat, mimarlık, tasarım, kent, toplum ve ekonomi alanlarında erişime sunduğu arşivler üzerinden kurgulanan konuşmalar, film gösterimleri ve yazı dizisi yer alıyor.
