Cumhuriyeti’in 100. ve kadınların seçme ve seçilme hakkına kavuşmalarının 90. yıldönümünde, Cumhuriyetin erken dönemlerinde bilim, sanat, siyaset alanlarında öne çıkmış, Alman ve Türk üçer kadını sahne ışıklarına getiren “Cumhuriyetin Kadınları Sahneye Çıkıyor!” sergisi, Goethe-Institut Ankara’da açıldı. Küratörlüğünü mimar, editör Müge Cengizkan ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Ali Cengizkan’ın yaptığı sergi, Goethe-Institut Ankara’da, 4 Şubat 2024 tarihine kadar ziyaret edilebilir.
Sergi, hem genç Türkiye Cumhuriyeti hem Alman Weimar Cumhuriyeti’nde her iki ülkeyi, dili ve kültürü eğitim ve çalışma yaşamında deneyimleyen, aralarında belli ilişki ve ortaklıklar doğan altı kadını odağına alıyor: Almanya ile farklı temasları olan arkeolog Halet Çambel, mimar-restoratör Mualla Eyüboğlu Anhegger, opera ve tiyatro sanatçısı-ressam Semiha Berksoy, 1933 yılı sonrası Nazi Almanya’sından Türkiye’ye aileleriyle birlikte zorunlu göç eden Alman çocuk doktoru Erna Eckstein Schlossmann ve bilgisayar uzmanı Marianne Laqueur ile Avusturyalı mimar Margarete Schütte Lihotzky.
Bu kadınlar bir yandan çalışma yaşamında ve üreten iş gücünde erkekler kadar öne çıkan görevler üstlenmişler, öte yandan bununla yetinmeyen bir şekilde varoluşlarını “kendilerini gerçekleştirmeye” adamışlardır. Cumhuriyetin yeniden varlık kazandırdığı, adeta onları özgürleştirdiği söylenebilecek olan bu kadınlar, çok yönlü kişilikleri, çok boyutlu etkinlik alanları ile bu özgürleşmenin nitelikli ve coşkulu örneklerini vermişlerdir.
Zorunlu göç koşullarında çalışmak, çalışma hayatına sokulmadıkları halde gönüllü görevler üstlenmek, çok yeni ve öncesi olmayan görev alanlarında ilk olmanın risklerini üstlenip toplumun değer yargılarını değiştirmek, daha önceki hakim bakış açılarına rağmen dünyaca önemli yeni alanları keşfetmek, adlarını koymak ve alan açmak, tümü de bu kadınlara nasip olur. Çünkü doğal biçimde insan haklarına saygılı olan ve sol düşünceye yatkın çevrelerde yaşayan bu kadınlar, toplumun özgür ve eşitlikçi yeni bireyleri olarak cevval, akılcı, dirençli, sabırlı, inançlı biçimde sahnededirler.
Cumhuriyet Kadınları Sahneye Çıkıyor! sergisi, 4 Şubat 2024 tarihine kadar görülebilecek.
