İsviçre’nin en önemli modern ve çağdaş sanat kurumlarından Fondation Beyeler, müze tarihinde bir ilke imza atarak botanik küratörlüğü pozisyonu oluşturdu. Chanel Culture Fund’ın desteğiyle hayata geçirilen bu yeni görev, sanat ile doğayı aynı kurumsal bütünün parçaları olarak ele alan yenilikçi bir yaklaşımın ifadesi. Basel yakınlarındaki Riehen’de yer alan müze, Renzo Piano tarafından tasarlanan yapısıyla olduğu kadar yüzlerce yıllık ağaçların, nilüfer havuzlarının ve geniş çayırların oluşturduğu peyzajıyla da tanınıyor. Kuruluşundan bu yana site spesifik projelerle doğa ve sanat arasındaki sınırları sürekli yeniden düşünmeye davet eden Fondation Beyeler, bu kez kendi bahçelerini bir kürasyon alanına dönüştürüyor.
Sanat, Ekoloji ve Yeni Bir Küratöryel Model
Göreve getirilen Rahel Kesselring, Berlin’deki Humboldt Üniversitesi’nde bitkilerin, yeniden yabanlaştırma pratiklerinin ve çağdaş sanat ilişkilerinin kesişiminde çalışmalar yürütüyor. Müzedeki görevi, hem mevcut peyzajın korunması hem de flora ve fauna için uzun vadeli ekolojik planlamaların yapılması üzerine kuruluyor. Kesselring aynı zamanda sanatçılar, bilim insanları ve müzenin eğitim ekibiyle birlikte doğayı merkezine alan kamusal programlar geliştirecek. Kurumun direktörü Sam Keller, bu adımın müzenin temel yaklaşımına uygun olduğunu vurgulayarak doğanın yalnızca bir arka plan değil, yaşayan bir unsur olduğunu belirtti. Keller’e göre bu yeni rol, müzenin bütünsel ekoloji anlayışını güçlendiren bir dönüm noktası niteliği taşıyor.
Fondation Beyeler’in doğayla kurduğu ilişki uzun yıllara dayanıyor. Christo’nun yüz yetmiş sekiz ağacı kumaşla kapladığı projesi ya da Olafur Eliasson’un bir havuzun suyunu galerinin içine taşıyarak mekânı dönüştüren yerleştirmesi, müzenin doğayla kurduğu diyalogun hafızasında önemli yer tutuyor. Kesselring’in atanmasıyla birlikte bu yaklaşım kurumsal bir modele dönüşüyor ve peyzajın kendisi yaşayan bir sergi alanı olarak ele alınıyor.
Chanel Culture Fund, beş yıldır dünyanın farklı bölgelerinde yenilikçi kültür projelerini destekliyor. Çin’de çağdaş sanat kitaplığının oluşturulmasından Brezilya’da kadın sanatçıları destekleyen programlara, Kaliforniya’da sanat ve teknoloji odağında çalışan merkezlerin kurulmasına kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren kuruluş, Fondation Beyeler ile kurduğu işbirliğini uzun vadeli bir ortaklık olarak konumlandırıyor. Chanel’in sanat, kültür ve miras birimi başkanı Yana Peel, bu girişimin amacının kısa vadeli etkinlikleri desteklemek değil, dönüşüm yaratacak projelere katkı sunmak olduğunu belirtiyor.
