Berlin’in kültürel mirası, derin tarihine rağmen bugün büyük bir tehdit altında. 1949 yılında Bertolt Brecht ve Helene Weigel tarafından kurulan Berliner Ensemble, epik tiyatro anlayışıyla dünya çapında büyük bir üne kavuştu ve toplumsal meselelere duyarlı yapımlarıyla öne çıkmaya devam etti. Ancak şimdi, Berlin Senatosu’nun kültür bütçesinde yaptığı büyük kesintiler, bu ve benzeri köklü sanat kurumlarını zor bir sürece sürüklüyor. Sanatçılar, kültür yöneticileri ve sanatseverler, Berlin’in sanat dünyasının geleceği için endişeleniyor.
Sanata Destek İçin Yaratıcı Bir Adım
Berlin’in en önemli tiyatro kurumlarından biri olan Berliner Ensemble, bu zorlu sürece karşı sıra dışı bir çözüm üretti: Sahnesinde bir gece konaklama fırsatını açık artırmaya çıkardı. eBay üzerinden başlatılan açık arttırma, 250 € gibi bir başlangıç fiyatıyla duyuruldu ancak kısa sürede teklif 1000 €’yu aştı. Kazanan kişi, dört misafirini de yanında getirerek, tiyatronun etkileyici sahnesinde bir gece geçirme fırsatına sahip olacak ve bir Berliner Ensemble sanatçısından uyku öncesi bir şiir dinleyecek. Bu yaratıcı etkinlik, yalnızca ilginç bir deneyim sunmakla kalmıyor, aynı zamanda Berlin’in kültürel alanındaki finansal krizine dikkat çekmeyi amaçlıyor.
Bu tür yenilikçi projeler, tiyatro gibi kültürel kurumların gelir elde etme yollarını çeşitlendirme ihtiyacını ortaya koyuyor. Geleneksel finansman modelleri yetersiz kaldığında, sanat kurumları yaratıcı çözümler geliştirerek hem fon yaratıyor hem de sanatseverlerin ilgisini çekiyor.
Berlin’in Kültürel Geleceği Tehlikede
Bu kriz, yalnızca Berliner Ensemble’ı değil, şehrin tamamını etkiliyor. Berlin Senatosu, 2025 yılı için bütçede 3 milyar €’luk bir açık olduğunu öne sürerek kültüre ayrılan fondan 130 milyon € kesintiye gitmeyi planlıyor. Opera binalarından konser salonlarına, bağımsız sanat topluluklarından gençlik tiyatrolarına kadar birçok kültürel kurum bu kesintilerden doğrudan etkilenecek. Kültürel yaşamın bu denli büyük bir baskı altına girmesi, şehrin kimliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Berlin’in sanat dünyası, ekonomik nedenlerden dolayı kapanan mekânlarla daha önce de benzer krizler yaşamıştı. Ancak bugünkü kesintiler, şehrin kültürel altyapısına yönelik en büyük tehditlerden biri olarak değerlendiriliyor. Berlin’i uluslararası arenada bir sanat başkenti yapan unsurların ortadan kalkması, uzun vadede ekonomik ve sosyal kayıplara yol açacağı düşünülüyor.
Kültür Emekçileri Direnişte: #BerlinIstKultur
Bu duruma karşı sanatçılar ve kültür emekçileri, #BerlinIstKultur etiketi altında birleşerek bir dizi protesto ve farkındalık eylemi başlattılar. Ekim ayından itibaren tiyatro performanslarının kesilmesi, kültür merkezlerinde kırmızı-beyaz uyarı bantlarının asılması ve kütüphanelerde boş rafların sergilenmesi gibi yaratıcı eylemlerle tepkilerini gösteriyorlar. Kasım ayında Brandenburg Kapısı önünde binlerce kişi fon kesintilerine karşı yürüyüş düzenlerken, 19 Kasım 2024’de Berliner Festspiele’de gerçekleştirilen ‘Berlin ist Kultur – Das Konzert’ adlı dayanışma konseri, kısa sürede biletleri tükenen büyük bir etkinliğe dönüştü.
Berlin kültür sahnesinin önemli isimleri, bu protestoların yalnızca bir başlangıç olduğunu söylüyor. Kültür çalışanları ve sanatçılar, politikacılara baskı yapmak için daha fazla kampanya düzenlemeyi planlıyor. Ayrıca, bağımsız sanat projelerine yönelik destek çağrıları artıyor. Berlin’de sanatın yalnızca büyük devlet destekli kurumlarla sınırlı kalmadığı, aynı zamanda küçük ölçekli girişimler ve bağımsız sanatçılar için de önemli bir alan olduğu unutulmamalı.
