Avangard ve deneysel mimari tarzıyla tanınan Gehry, 1997’de İspanya’nın Bilbao kentindeki Guggenheim Müzesi‘nin titanyum kaplı tasarımıyla dünya çapında üne kavuştu. Müze, şehri dönüştürerek turizm ve yerel ekonomiyi canlandırdı; bu etki daha sonra “Bilbao etkisi” olarak anıldı. Mimar Philip Johnson, yapıyı “zamanımızın en büyük binası” olarak niteledi.
Gehry’nin mimarlık dünyasındaki çıkışı bundan yıllar önce, Kaliforniya’nın Santa Monica kentindeki kendi evini zincir tel örgü, kontrplak ve oluklu çelik gibi alışılmadık malzemelerle yeniden tasarlamasıyla geldi. Geleneksel mimari simetri ilkelerinden koparak olağandışı geometrik şekiller ve işlenmemiş malzemeler kullanan Gehry, dekonstruktivizm olarak bilinen bir tarz geliştirdi. Paslanmaz çelikle kaplı kıvrımlı cepheler ve beklenmedik malzemelerin birleşimiyle binaları çarpıcı heykelsi formlara dönüştürdü.
Kariyerinin ilerleyen dönemlerinde, havacılık mühendislerinin kullandığına benzer 3D modelleme teknikleriyle rüzgârda salınan binalar tasarladı. Yapım zorluğu ve maliyeti nedeniyle diğer mimarların büyük ölçüde kaçındığı bu yöntem, Gehry’nin imzası haline geldi.
Frank Gehry’den İkonik Yapılar
Gehry, 1988’de Los Angeles Filarmoni Orkestrası’na yeni bir ev tasarlamak üzere kısa listeye alındı. Walt Disney Konser Salonu projesi nihayet 2003’te açıldı. 1989’da, 60 yaşındayken Pritzker Mimarlık Ödülü‘nü aldı.
Gehry, Bilbao’dan sonra dünyanın dört bir yanında ikonik yapılar tasarladı: Chicago Millennium Park’taki Jay Pritzker Pavyonu, Almanya’daki Gehry Kulesi, Paris’teki Louis Vuitton Vakfı binası Berlin’deki DZ Bank Binası, Almanya Weil am Rhein’da Vitra Tasarım Müzesi, ABD Minneapolis’de Weisman Sanat Müzesi, Prag’da Dans Evi, Los Angeles’taki Walt Disney Konser Salonu, İspanya’nın Bilbao kentindeki Guggenheim Müzesi ve 2026’da açılması beklenen Guggenheim Abu Dhabi, Gehry’nin son büyük kültür binasıydı.
Dünyaca ünlü mimarın birçok yapısı Guggenheim Bilbao’nun dinamik ve dalgalı formlarını yansıtır. Walt Disney Konser Salonu ve Fondation Louis Vuitton gibi projeleri de imkânsız görünen kıvrımlı yüzeyleriyle dikkat çeker. Bu nedenle de genellikle, 1980’lerde öne çıkan ve çarpık şekiller, eğik düzlemler ile kıvrımlı çizgilerle tanımlanan dekonstrüktivist akımla ilişkilendirilir.
Mimarlığı heykelsi bir boyuta taşıyan Gehry, aynı yaklaşımı sanat üretiminde de sürdürür. 2011 yılında mezun olduğu Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde mimarlık profesörü olarak görev yapmaya başlar. Yine Yale Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde de mimarlık dersleri verir.
Şimdiye kadar inşa edilmiş en yaratıcı binalardan bazılarını tasarlayan Gehry, çok az mimarın ulaşabildiği bir başarıya imza atarak dünya çapında ün kazanır. Kaliforniya’nın Santa Monica kentinde 96 yaşında aramızdan ayrılmış olsa da; Gehry’nin eserleri çağdaş mimarinin sınırlarını zorlamaya devam edecek.
