Oslo’nun Nordmarka ormanında her yıl gerçekleşen tören, çağdaş edebiyatın en uzun soluklu projelerinden birine tanıklık ediyor. Future Library (Gelecek Kütüphanesi) adıyla sürdürülen bu girişimde her yıl uluslararası bir yazar, henüz kimsenin okumadığı bir metni projeye teslim ediyor. Ardından bu eser, Oslo’nun merkezindeki Deichman Bjørvika Kütüphanesi’nde yer alan Silent Room (Sessiz Oda)’a mühürlenerek kaldırılıyor. Tüm metinlerin okurla buluşması için belirlenen tarih ise 2114.
İskoç sanatçı Katie Paterson tarafından 2014’te başlatılan proje, zaman, doğa ve edebiyat ilişkisinden beslenen uzun vadeli bir kültürel miras çalışması olarak şekillendi. Paterson’ın bir ağacın gövdesindeki halkaları kitap bölümlerine benzeten düşüncesi, bugün Oslo Belediyesi’nin desteğiyle bir ormanı, bir mimari yapıyı ve daha yazılmamış metinleri birbirine bağlayan kapsamlı bir sanat projesine dönüştü. Nordmarka’da projeye özel dikilen bin ladin fidanı, yüz yıl sonra tüm elyazmalarının basılacağı kâğıdın kaynağını oluşturacak.
Sessiz Oda’nın Büyüsü ve Yıllık Teslim Töreni
Projenin kalbinde, 2022’de açılan Silent Room yer alıyor. Deichman Bjørvika Kütüphanesi içinde konumlanan bu özel mekân, 2014’te kesilen ağaçlardan elde edilen ahşapla tasarlandı. Duvarlarında her yıl için hazırlanan yüz cam çekmece bulunuyor. Çekmecelerin içinde yer alan metinler görülebiliyor fakat mühürleri açılmadığı için okunamıyor. Ayakkabısız girilen bu loş mekân, dokunulan her yüzeyde ormanın izini ve projenin uzun soluklu temposunu hissettiriyor.
Her yaz Nordmarka ormanında düzenlenen teslim törenleri, projenin ritüel niteliğindeki parçası. Margaret Atwood’un 2015’te teslim ettiği Scribbler Moon ile başlayan yolculuk bugüne dek David Mitchell, Elif Şafak, Han Kang, Sjón, Ocean Vuong, Karl Ove Knausgaard, Tsitsi Dangarembga, Judith Schalansky ve Valeria Luiselli gibi birçok önemli yazarın katkısıyla sürdü. 2026’da Hindistanlı yazar Amitav Ghosh’un metnini teslim etmesi planlanıyor. Her yazar yalnızca eserinin başlığını açıklıyor, metnin içeriği ise geleceğe emanet ediliyor.
Nordmarka’da ayrılan orman alanının korunması ve Silent Room’un güvenliği, Oslo Belediyesi ile Future Library Vakfı arasında imzalanan yüz yıllık anlaşmayla güvence altına alındı. Gelecek Kütüphanesi bugün yalnızca bir arşiv değil. Aynı zamanda geleceğe duyulan inancı, edebiyatın zamana yayılan gücünü ve insanlık için yavaş akan bir yaratım sürecinin değerini hatırlatan bir çağdaş sanat yapıtı. Ormanda yapılan her yıllık tören, henüz doğmamış okurlara gönderilen bir mektup niteliği taşıyor. Paterson’ın sözleri bunun altını çiziyor: “Bu projede en çok umut var. Bir kitabın, bir ağacın ve bir anın geleceğe bırakılabileceğine olan inanç.”
